1453. Η περίοδος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είναι μια σχετικά άγνωστη πτυχή της ιστορίας μας, κάποια ελάχιστα γεγονότα της οποίας βλέπουμε μέσα από τα σχολικά βιβλία. Πρόκειται για μια σκοτεινή εποχή που εκτείνεται χρονικά για περισσότερο από μια χιλιετία, γεμάτη βίαιες συγκρούσεις, δολοπλοκίες, τρομερά εγκλήματα, μηχανορραφίες, θρησκευτικούς πολέμους και γενικότερα όλα τα καλούδια που αναζητά ο αναγνώστης σε ένα ιστορικό, αλλά και φανταστικό (βλέπε Game of Thrones) μυθιστόρημα.
Προσωπική άποψη: Ηλίας Τσιάρας
Το 1453 είναι ένα graphic novel που μας ταξιδεύει στις 60 τελευταίες μέρες της Βασιλεύουσας, μέσα από τις σελίδες του οποίου γινόμαστε μάρτυρες της πολυήμερης πολιορκίας από τους Οθωμανούς, και βιώνουμε τα συγκλονιστικά συμβάντα που νομοτελειακά οδηγούν στην προδοσία και την τρισκατάρατη Κερκόπορτα, όπως τα έζησε ο νεαρός Κρήτης τοξότης Νικηφόρος Καλλέργης.
Χαρείτε όσο μπορείτε, άντρες από την Κρήτη… Τα στίφη των βαρβάρων ζυγώνουν τα τείχη…
Η πλοκή του 1453, αν και λίγο πολύ προβλέψιμη, είναι σφιχτή, καλογραμμένη και σε κρατά σε αγωνία. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο εμπνευσμένο τέχνασμα του σεναριογράφου Ορέστη Μανούσου να επιλέξει ως βασικό πρωταγωνιστή και αφηγητή της ιστορίας έναν άσημο τοξότη από την Κρήτη, κι όχι κάποιο αναγνωρίσιμο ιστορικό πρόσωπο, όπως τον ίδιο τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΙΑ’ ή τον Πρωτοστάτορα Ιουστινιάνη, έχοντας έτσι την πολυτέλεια να θίξει λιγότερο γνωστές οπτικές και να διηγηθεί τις παράλληλες ιστορίες που εκείνος επιθυμούσε, χωρίς να κατηγορηθεί για την όποια ιστορική ανακρίβεια. Αυτό το τελευταίο βέβαιο μάλλον θα ήταν δύσκολο ως αδύνατο να συμβεί, καθώς από το πρώτο κιόλας καρέ φαίνεται πως έχει πέσει πάρα πολλή έρευνα προκειμένου να αποδοθεί όσο το δυνατόν πιστότερα η συγκεκριμένη χρονική περίοδος.
Η Βασιλεύουσα δεν ήταν όπως την περιέγραφαν οι ταξιδιώτες και οι μοναχοί. Κάτι απ’ όσα έλεγαν δεν υπήρχε.
Το σενάριο ομοιάζει με βιβλίο του σπουδαίου Guy Gavriel Kay (τον οποίο λατρεύω), καθώς ενώ η δράση εστιάζεται σε έναν απλό στρατιώτη και στα όσα εκείνος ζει για περίπου δύο μήνες εντός των τειχών της Πόλης, ταυτόχρονα γινόμαστε μάρτυρες μιας κοσμοϊστορικής στιγμής, της πολιορκίας (και στη συνέχεια της άλωσης) που καθόρισε σε μεγάλο βαθμό το σημερινό παγκόσμιο status quo. Πρόκειται για μια ιστορία ανδρείας, αυτοθυσίας, προδοσίας και αγάπης, μέσω της οποίας ο Μανούσος αποδεικνύει περίτρανα πως μέσα σε ένα μικρό χρονικό διάστημα, ένας άνθρωπος μπορεί να νιώσει μια τεράστια γκάμα συναισθημάτων, ιδίως όταν οι συνθήκες είναι αυτές που βιώνει κανείς όταν βρίσκεται εγκλωβισμένος σε έναν αδίστακτο πόλεμο.
«…ξέρω πως η ζωή μου μετά από αυτές τις εξήντα ημέρες άλλαξε όσο δεν θα μπορούσε να έχει αλλάξει σε δυο ζωές…»
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει και στις τελευταίες σελίδες του τόμου, στις οποίες υπάρχει ένα κατατοπιστικότατο γλωσσάρι με ιστορικές έννοιες που βοηθούν τον αναγνώστη να βυθιστεί ακόμα περισσότερο στην ύστερη Μεσαιωνική εποχή του 15ου αιώνα. Σε ό,τι αφορά το σχέδιο του καλλιτέχνη Νίκου Παγώνη, οφείλω να ομολογήσω πως με άφησε κάπως διχασμένο. Η ιδιαίτερη, ψηφιακή τεχνοτροπία με την οποία επέλεξε να αποδώσει τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίζονται στο 1453, έχει ως αποτέλεσμα μια στατικότητα που δεν ευνοεί τις σκηνές δράσης. Ταυτόχρονα, σε κάποια σαλόνια στα οποία φαίνεται ο τεράστιος όγκος των στρατευμάτων του Μωάμεθ Β’, οι λεπτομέρειες παρουσιάζονται θολές και χωρίς καθόλου καθαρό περίγραμμα. Από την άλλη, υπάρχουν κάποιες πιο ήσυχες σκηνές σε πιο λιτά καρέ όπου η συγκεκριμένη τεχνική δείχνει να ταιριάζει και να περνά την παράδοξη αλλά και εύθραυστη ηρεμία που βιώνουν οι πρωταγωνιστές.
Γενικά, δηλώνω πολύ ικανοποιημένος από το 1453, ένα graphic novel που έρχεται να προσθέσει το δικό του λιθαράκι σε μια ελαφρώς παραγκωνισμένη ιστορική περίοδο που μας αφορά άμεσα. Διαβάστε το.
Δεν καταφέραμε να σώσουμε την Πόλη –η μοίρα της είχε από καιρό γραφτεί– πολεμήσαμε όμως, γενναία… και σώσαμε την τιμή μας, γιατί μόνο αυτό μένει στο πέρασμα των χρόνων.
Περίληψη: 1453 – H Bυζαντινή Aυτοκρατορία έχει παρακμάσει αλλά συνεχίζει να είναι το τελευταίο προπύργιο του χριστιανισμού στην Aνατολή.
H πρωτεύουσά της, η Kωνσταντινούπολη –η πιο θαυμαστή πόλη του κόσμου, ο προαιώνιος πόθος χριστιανών και μουσουλμάνων– πολιορκείται από τους Oθωμανούς. O Nικηφόρος Kαλλέργης είναι ένας νεαρός τοξότης από τη Bενετοκρατούμενη Kρήτη που εντάσσεται εθελοντής στη δύναμη των Kρητών –φημισμένων τοξοτών– που φεύγουν για να υπερασπιστούν την Πόλη. Mέσα από το ημερολόγιό του, καταγράφει τα γεγονότα όπως τα έζησε ο ίδιος σαν απλός στρατιώτης κατά τη διάρκεια του πιο σημαντικού γεγονότος της εποχής του – της πτώσης της Bασιλεύουσας…
Ένα ελληνικό graphic novel, με φόντο μια από τις πιο τραγικές στιγμές της ελληνικής ιστορίας.
Στοιχεία Βιβλίου
Τίτλος: 1453
Συγγραφέας: Ορέστης Μανούσος
Εικονογράφος: Νίκος Παγώνης
Εκδόσεις: Anubis
Σελίδες: 144
Ημερομηνία έκδοσης: 7/4/2021
ISBN: 978-960-623-286-2
Επιμέλεια: Ζωή Τσούρα
