Ένα κείμενο για τον Ισαάκ Ασίμωφ. Μάλιστα. Πώς γράφεις ένα κείμενο για τον Ασίμωφ; Και το περίεργο είναι πως ο ίδιος το πρότεινα στην καλή μου φίλη και Διαχειρίστρια των Θεματοφυλάκων Λόγω Τεχνών, Αγγελίνα Παπαθανασίου.
Γράφει ο Χρήστος Αζαριάδης
Της είπα αυτολεξεί «Αγγελίνα, πώς θα σου φαινόταν να γράψω κάτι για τον Ασίμωφ;». Και μου απάντησε «Τέλεια ιδέα!». Και τώρα; Από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις; Πόσο μάλλον, όταν μιλάς όχι μόνο για τον σπουδαιότερο (κατά γενική ομολογία) συγγραφέα Επιστημονικής Φαντασίας όλων των εποχών, αλλά και για το προσωπικό σου ίνδαλμα.
Υποθέτω ότι το λογικό είναι να ξεκινήσει κανείς από την αρχή. Ο Ισαάκ Ασίμωφ εκτιμάται (χωρίς ουδείς να είναι βέβαιος, ούτε καν οι ίδιοι οι γονείς του) ότι γεννήθηκε το 1920 στο Πετροβίτσι, ένα χωριό της τότε Σοβιετικής Ένωσης, λίγο βορειότερα από τη Μόσχα. Το κάρμα είχε ήδη αποφασίσει ότι ο Ασίμωφ θα γίνει κάποιος στη ζωή του, και όταν το 1921 στο Πετροβίτσι 17 παιδιά αρρώστησαν με διπλή πνευμονία, το μόνο παιδί που επέζησε ήταν ο Ισαάκ.
Σε ηλικία τριών ετών μετανάστευσε στις Η.Π.Α. με τους Ρωσο-Εβραίους γονείς του και τα δύο αδέλφια του. Ο ίδιος μιλούσε αγγλικά και μια διάλεκτο εβραϊκών (αλλά ποτέ τα ρώσικα). Μάλιστα, έμαθε μόνος του ανάγνωση στα πέντε του (!) και, στη συνέχεια, δίδαξε και την αδερφή του. Τα πρώτα χρόνια στην Αμερική ήταν φτωχικά για τους Ασίμωφ, όμως σταδιακά οι γονείς του άνοιξαν ένα μικρό ζαχαροπλαστείο. Λεπτομέρεια: στο κατάστημά τους υπήρχαν και εφημερίδες και περιοδικά, και κάποια από αυτά ανήκαν στο ανερχόμενο, τότε, είδος της επιστημονικής φαντασίας. Το κάρμα ξαναχτυπά.
Το συγγραφικό του ταλέντο είχε ήδη κάνει την πρώτη του εμφάνιση στα έντεκα μόλις χρόνια του. Στα δεκάξι, πήρε δώρο από τον πατέρα του μία μεταχειρισμένη γραφομηχανή και λίγο αργότερα ξεκίνησε να στέλνει διηγήματά του σε εφημερίδες και περιοδικά. Και να εισπράττει τη μία απόρριψη μετά την άλλη.
Αυτό, δηλαδή, για τα πρώτα χρόνια. Οι πρώτες δημοσιεύσεις ήρθαν το 1940 (πλέον, είναι απόφοιτος από το Πανεπιστήμιο της Κολούμπια) και στην συνέχεια ήρθε το “Nightfall”, μια νουβελέτα που αργότερα ανακηρύχθηκε η καλύτερη μικρού μήκους ιστορία επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών.
Και τότε ξεκινάει η εμβληματική τριλογία «Θεμέλιο». Η ιστορία της διαστημικής αυτής όπερας είναι λίγο πολύ γνωστή. Ο ψυχο-ιστορικός Χάρι Σέλντον, ενόψει της επικείμενης πτώσης της Γαλαξιακής Αυτοκρατορίας, μελετώντας τη συμπεριφορά μεγάλων πληθυσμών, είναι σε θέση να προβλέψει το μέλλον της κοινωνίας και δίνει οδηγίες, προκειμένου η ανθρωπότητα να επανέλθει το συντομότερο δυνατόν στην ορθή πορεία προς τη Δεύτερη Γαλαξιακή Αυτοκρατορία. Η τριλογία ήταν τόσο καλή, που κέρδισε το βραβείο Hugo της καλύτερης σειράς φαντασίας όλων των εποχών, αφήνοντας δεύτερο τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών του Τόλκιν!
Ταυτόχρονα, ξεκινά τη σειρά με τα ποζιτρονικά Ρομπότ, με τη συλλογή διηγημάτων “Εγώ, το Ρομπότ”. Η ιδέα των Τριών Νόμων της Ρομποτικής φέρνει επανάσταση στη λογοτεχνική ανθρωπότητα.
- Το ρομπότ δεν θα κάνει κακό σε άνθρωπο, ούτε με την αδράνειά του θα επιτρέψει να βλαφτεί ανθρώπινο ον.
- Το ρομπότ πρέπει να υπακούει τις διαταγές που του δίνουν οι άνθρωποι, εκτός αν αυτές οι διαταγές έρχονται σε αντίθεση με τον πρώτο νόμο.
- Το ρομπότ οφείλει να προστατεύει την ύπαρξή του, εφόσον αυτό δεν συγκρούεται με τον πρώτο και τον δεύτερο νόμο.
Ο ίδιος ο Ασίμωφ πίστευε ότι οι Τρεις Νόμοι ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμά του. Και κρίνοντας από το γεγονός ότι τους ασπάστηκαν και άλλοι συγγραφείς, αποδείχτηκε ότι δεν είχε άδικο. Από την άλλη, η ιδέα ενός ανθρωπόμορφου ρομπότ με δυνατότητες νόησης, συζήτησης, δράσης και αντίδρασης ήταν κάτι το πρωτοποριακό, ειδικά, μάλιστα, αν λάβει κάποιος υπόψιν ότι τα βιβλία αυτά γράφτηκαν στο πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα. Παράλληλα, ο Ασίμωφ δεν έχανε την ευκαιρία να περνά τα κοινωνικά του μηνύματα, είτε αυτά αφορούσαν στα δικαιώματα των γυναικών, είτε στο δικαίωμα της ανεξιθρησκίας, είτε στις προσωπικές ελευθερίες όλων των πολιτών.
Ταυτόχρονα, και στα τριάντα πέντε του, είναι κάτοχος μεταπτυχιακού και διδακτορικού τίτλου, και μίας θέσης καθηγητή βιοχημείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης. Αναπόφευκτα, τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 ο Ασίμωφ αποστασιοποιήθηκε από τη λογοτεχνία και ασχολήθηκε με τη συγγραφή αμιγώς επιστημονικών βιβλίων.
Η άνθηση, όμως, της επιστημονικής φαντασίας και το ενδιαφέρον για νέα έργα έφερε τον εκδότη του στην πόρτα του σπιτιού του Ασίμωφ και τον ιδιοκτήτη του σπιτιού σε δύσκολη θέση. Η πίεση που δεχόταν ο Αμερικανός συγγραφέας από τον εκδοτικό οίκο και τους θαυμαστές του για τη συνέχεια του Θεμελίου ήταν αφόρητη (και οι απολαβές τεράστιες).
Ακολούθησαν συνέχειες για τις σειρές του Θεμελίου και των Ρομπότ, βιβλία που δεν γράφτηκαν απλώς για να γραφτούν, αλλά σάρωσαν τα βραβεία.
Στην επόμενη φάση της καριέρας του έγραψε με τη δεύτερη σύζυγό του, Janet Asimov (1926-2019), τη σειρά ‘‘Norby’’ και συλλογές διηγημάτων. Το 1983, κατά τη διάρκεια ενός τριπλού μπάι-πας χρειάστηκε μετάγγιση αίματος. Από το αίμα αυτό, του μεταδόθηκε ο ιός HIV και, μετά από επιπλοκές στην υγεία του, άφησε την τελευταία του πνοή το 1992 και αποτεφρώθηκε. Ήταν 72 ετών.
Αξιοσημείωτα στοιχεία:
– Ο πατέρας του είχε απαγορεύσει στον Ισαάκ να διαβάζει βιβλία Επιστημονικής Φαντασίας, διότι τα θεωρούσε “σκουπίδια”.
– Τη δεκαετία του 1950 έγραψε και τη σειρά Lucky Starr, επίσης εκλαϊκευμένης επιστήμης, η οποία προοριζόταν για παιδιά.
– Το γεγονός ότι ο Ασίμωφ έγινε (άθελά του, έστω) φορέας του ιού HIV δεν αποκαλύφθηκε παρά είκοσι χρόνια αργότερα, λόγω της τότε προκατάληψης απέναντι στους φορείς του ιού.
– Ανάμεσα στα βιβλία του συγκαταλέγεται και το εκπληκτικό (αυτοτελές) “Το τέλος της αιωνιότητας”, το οποίο αφηγείται την ιστορία μίας Υπηρεσίας η οποία ταξιδεύει στον χρόνο για να διορθώσει πλήγματα της ανθρωπότητας.
– Ο Ασίμωφ ήταν ένας από τους χαρακτηριστικότερους εκπροσώπους της χρυσής εποχής της Επιστημονικής Φαντασίας.
– Οι Ισαάκ Ασίμωφ, Άρθουρ Κλαρκ και Ρόμπερτ Χάινλαϊν θεωρούνται οι τρεις καλύτεροι συγγραφείς Επιστημονικής Φαντασίας όλων των εποχών.
Τα βιβλία του Ισαάκ Ασίμωφ κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Anubis. Εξερευνήστε τα εδώ:
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
