Ο μεγάλος σοφός
Προσωπική άποψη: Ποτίτσα Πιερρουτσάκου
Ένα μυθιστόρημα βασισμένο σε ιστορικά γεγονότα, «Ο μεγάλος σοφός» της Νεκταρίας Ζαγοριανάκου-Μακρυδήμα με περίμενε υπομονετικά στα αδιάβαστα βιβλία και «μου έκλεινε το μάτι» τον τελευταίο καιρό. Το πήρα στα χέρια μου και διάβασα τις 575 σελίδες του σε 2,5 ημέρες!
Η ζωή ενός Βυζαντινού λόγιου, του Θεόδωρου, που έφυγε από την Κωνσταντινούπολη και βρέθηκε στην Φλωρεντία μέσα από πολλές δυσκολίες, που ήταν εκεί στην μεγάλη ανάπτυξη της πόλης και έζησε την εποχή της Αναγέννησης.
‘Ηταν μικρό παιδί που δεν είχε πού να κοιμηθεί όταν μπόρεσε να μπει μαθητευόμενος μοναχός στην Ιερά Μονή Στουδίου των Ακοιμήτων μοναχών, στην Πόλη. Δίπλα του, δάσκαλός του και πολυαγαπημένος του, στέκεται ο Ισίδωρος, ο επονομαζόμενος “μεγάλος σοφός”, που ασχολείται με την αντιγραφή παλαιών χειρογράφων και έχει δημιουργήσει σχολή αντιγραφέων μέσα στην μονή.
Ο Ισίδωρος ξεχωρίζει τον Θεόδωρο και τον μαθαίνει την τεχνική της αντιγραφής, μα παράλληλα τον διδάσκει Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά, συζητάει μαζί του τα πάντα και ο μικρός ρουφά τις γνώσεις του δασκάλου του με λαιμαργία. Όταν οι καταστάσεις δυσκολεύουν πολύ για τους Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη, αναγκάζονται να φύγουν για να φυγαδεύσουν παλαιά χειρόγραφα μεγάλης αξίας, πηγαίνοντάς τα στο Άγιο Όρος. Εκεί αρχίζει η μεγάλη περιπέτεια της ζωής του Θεόδωρου.
Η θέλησή του και η βαθιά πίστη του στον Θεό τον οδηγούν στην Φλωρεντία, την πόλη του Κρίνου, όπου οι αρετές και η αξία του ως άνθρωπος και λόγιος τον βοηθούν να φθάσει δίπλα στον μεγάλο άρχοντα της πόλης, τον Κόζιμο των Μεδίκων, και να γίνει «ο μυστικός του σύμβουλος», να γίνει ο άνθρωπος που εμπιστευόταν τα πάντα και ήθελε μονίμως κοντά του και μέσα στην οικογένειά του, και να εκπαιδεύει τον αγαπημένο του εγγονό, τον Λαυρέντιο, για να τον διαδεχθεί.
«Αρκετό καιρό πριν με τις δικές σας ευλογίες μου ανατέθηκε να γίνω δάσκαλός του μαζί με αρκετούς ακόμη. Γνωρίζετε ότι του έχω μεγάλη αδυναμία, θα είμαι όμως ακριβοδίκαιος στην κρίση μου. Είναι ευφυής, αποτελεσματικός, οξυδερκής, σεμνός, μετριόφρων και κυρίως κερδίζει οποιονδήποτε συνομιλεί μαζί του. Είναι ο διάδοχος! Εμπιστευτείτε με και το κυριότερο που σας ζητώ. Ασχοληθείτε μαζί του. Διδάξετέ τον όλα όσα ξέρετε. Με την καθοδήγησή σας θα λάμψει.»
Παράλληλα έχει αποκτήσει δύο πολύ καλούς φίλους, οι οποίοι προσπαθούν να τον βγάζουν όσο μπορούν από την μοναχική ζωή, για να νοιώσει κι εκείνος σαν νέος άνθρωπος και άλλες χαρές στην ζωή. Μέσα από μία τέτοια προσπάθεια, η καρδιά του αιχμαλωτίζεται από την πανέμορφη Μπιάνκα, που έμελλε να είναι η μεγαλύτερη αγάπη της ζωής του.
«Ένοιωθα ότι ονειρευόμουν. Κι αυτή τη φορά μπορεί να μη μίλησα -όπως άλλωστε συνηθίζω-, αλλά έπραξα. Έκλεισα τα υπέροχα χείλη της μ’ένα ακόμη φιλί που μόνο μία λέξη μπορεί να την περιγράψει: Ευτυχία. Απόλυτη. Ολοκληρωτική. Ήλθε εκείνη σε μένα, με είχε διαλέξει. Δεν άκουγα, δεν μ’ένοιαζε τίποτα. Ήμουν ελεύθερος.»
Η ζωή του αλλάζει, περνά από πολλές διαφορετικές φάσεις καλές μα και πολύ κακές, τα χρόνια περνούν και οι καταστάσεις στην Φλωρεντία αλλάζουν. Ο άρχοντας Κόζιμος έχει «φύγει» και ο εγγονός του Λαυρέντιος έχει αναλάβει να κυβερνά. Το έργο των αντιγραφέων συνεχίζεται αλλά και το μεγάλο μυστικό του Θεόδωρου εξακολουθεί να τον βαραίνει.
Τα χρόνια περνούν και ο πρωταγωνιστής μας ζει τραγικά περιστατικά που τον οδηγούν να αφήσει την Φλωρεντία και να γυρίσει στην Κωνσταντινούπολη για να ξαναδεί την πόλη που γεννήθηκε αλλά και να προσευχηθεί στην Ιερά Μονή που μεγάλωσε. Οι Οθωμανοί την έχουν μετατρέψει σε τζαμί, ο Θεόδωρος δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει τις αλλαγές στην γενέτειρά του και αποφασίζει να πάει στην Πάτμο. Την λάτρεψε την Πάτμο μα δεν ήταν γραφτό να μείνει εκεί, όπως επιθυμούσε… Ένα μήνυμα τον γυρίζει πάλι πίσω στην Φλωρεντία και… η συνέχεια στο βιβλίο… δεν θα σας πω πώς τελειώνει…
Ο τρόπος γραφής της συγγραφέως ήταν υπέροχος, γλαφυρός και η χρήση της Ελληνικής γλώσσας τόσο σωστή! Μου άρεσε πάρα πολύ που χώριζε σε κεφάλαια τις σκέψεις και τις πράξεις κάθε χαρακτήρα, βάζοντας το όνομά του σαν τίτλο. Με τον τρόπο αυτό μπορεί ο αναγνώστης να έχει άποψη πιο εύκολα για τον καθένα. Τα ιστορικά γεγονότα που παρουσιάζονται σε δεύτερο επίπεδο, πολύ ενδιαφέροντα καθώς βλέπουμε από κοντά τον τρόπο που αναπτύχθηκε η Φλωρεντία την εποχή της Αναγέννησης, τον τρόπο που αντιδρούσε ο λαός και παρασυρόταν, τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω των αρχόντων και όσων ερωτοτροπούσαν με την εξουσία. Κομμάτι-κομμάτι συμπληρώνεται η ζωή του Θεόδωρου και οι σκέψεις του είναι τόσο βαθιές, μου άρεσε τόσο πολύ να διαβάζω τις αναλύσεις του, να βλέπω την πίστη του στον Θεό αλλά και την φροντίδα και υπερπροστασία σε όσους αγάπησε. Αυτό που επίσης είναι συγκλονιστικό είναι το τέλος του βιβλίου, με έκανε να δακρύσω… το θεωρώ εκπληκτικό…
…τεντώνω όσο μπορώ το σκεβρωμένο μου κορμί για να δω το γαλάζιο του ουρανού. «Τι όμορφο χρώμα, Θεέ μου…»
Πόσο θα ήθελα να το έβλεπα σε ταινία αυτό το μυθιστόρημα!
Περίληψη: Η ζωή κι οι περιπέτειες ενός Βυζαντινού λογίου στη Φλωρεντία της Αναγέννησης που γνώρισε την πραγματική ζωή μέσα από τον έρωτα.
Εγώ, ο Θεόδωρος, ένας μαθητευόμενος μοναχός, ένας υπάκουος αντιγραφέας, γέννημα της Κωνσταντινούπολης, έφυγα κυνηγημένος απ’ τον τόπο μου κουβαλώντας βαριά μυστικά και ζωσμένος εννιά χειρόγραφα. Εννιά θησαυρούς που φύλαξα κοντά μου με ευλάβεια και με κίνδυνο της ζωής μου. Ο Θεός με έστειλε στην “Πόλη του κρίνου”, τη Φλωρεντία. Βίωσα την Αναγέννηση δίπλα σ’ ανθρώπους φωτισμένους, το όραμά τους έγινε δικό μου. Έζησα τη ζωή κατά πώς την ήθελα. Πόνεσα, έκλαψα, γέλασα, ταξίδεψα, έμαθα, πλήγωσα… όλα τα γεύτηκα και το κυριότερο, ερωτεύτηκα. Αγάπησα βαθιά… τα βιβλία και μία γυναίκα.
Μα όσο κι αν αγάπησα, πάντα έψαχνα να βρω μια γη να ανήκω. Κωνσταντινούπολη και Φλωρεντία, οι πόλεις που με πλάνεψαν, που μ’ έπλασαν. Όλη την Ευρώπη γύρισα, ξανά και ξανά. Παντού ήμουν ξένος. Μόνο ένας τόπος, ένα ευλογημένο κομμάτι γη βαλμένο στα γαλάζια νερά του Αιγαίου, μ’ αγκάλιασε στοργικά σαν να ήμουν ο χαμένος γιος του. Και κει, στην “Ιερά Μονή Πάτμου”, βρήκαν τελικά τη θέση που δικαιούνταν οι θησαυροί μου.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Ο μεγάλος σοφός
Συγγραφέας: Ζαγοριανάκου – Μακρυδήμα Νεκταρία
Εκδότης: Ωκεανίδα
ISBN: 9789604107674
Αριθμός Σελίδων: 583
Έτος Έκδοσης: 2015
Επεξεργασία εικόνας: Νεκταρία Πουλτσίδη