Ένα οδοιπορικό από το Νεγρεπόντε στο Πόρτο Λεόνε
Η διλογία «Σκουριά και χρυσάφι» της συγγραφέως Μαίρης Κόντζογλου εξιστορεί τη δημιουργία της αστικής τάξης στην Ελλάδα μέσα από την ιστορική διαδρομή της οικογένειας του Αγγελή Βαμβακά που έφτιαξε το πιο διάσημο ποτό στον κόσμο. Η οικογενειακή ισορροπία της πολυμελούς οικογένειας Βαμβακά διαταράσσεται όταν ένας από τους γιους του Αγγελή, ο Αντώνης ανακοινώνει στον πατέρα του ότι θέλει να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες του.
Κύριο σημείο αναφοράς της πλοκής το νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Η συγγραφέας, με μοναδική μαεστρία αναδεικνύει σημαντικά ιστορικά γεγονότα μέσω της μυθοπλασίας. Γίνεται εκτενής αναφορά στις οδυνηρές συνέπειες της ασυδοσίας του Όθωνα και των ραδιουργιών των καιροσκόπων της εποχής. Κατά τη διάρκεια της πλοκής τονίζεται ότι παρόλο που κάποια μέρη είχαν απελευθερωθεί από τον οθωμανικό ζυγό, εντούτοις, ο λαός εξακολουθούσε να υποφέρει από τη φτώχεια και τη μιζέρια.
Προσωπική άποψη: Μαρία Στρατή
Νεγρεπόντε
(Νεγρεπόντε: το ενετικό όνομα της Χαλκίδας που σημαίνει “Μαύρη Γέφυρα”. Στο ομώνυμο βιβλίο, η συγγραφέας το αποδίδει ως “μαύρο πέρασμα”.)
Ο πρώτος τόμος της διλογίας «Σκουριά και χρυσάφι» με τίτλο Νεγρεπόντε αφηγείται την ιστορία των μελών της οικογένειας Βαμβακά που δημιούργησε το καλύτερο ποτό στον κόσμο.
Ξεκινά με την καταστροφή των Ψαρών το 1824. Ο Αγγελής είναι ο μόνος που δεν πνίγεται σ’ αυτή τη θάλασσα μίσους και αίματος. Χάνει τη μάνα του, την περήφανη χήρα Μαρώ, την πανέμορφη του αδερφή Αυγουστίνα, και τον καλύτερό του φίλο Αντώνη. Βιώνοντας την απώλεια των δικών του ανθρώπων διερωτάται αν τελικά αξίζει τον κόπο να συνεχίζει να ζει ως ζωντανός νεκρός.
Πριν αναχωρήσει από τη γενέτειρα του εις αναζήτηση μιας πιο ελεύθερης ζωής ο Αγγελής περιφέρεται γύρω από τα πτώματα των νεκρών, Ελλήνων και Τούρκων. Τότε κάνει την τραγική διαπίστωση ότι “το αίμα του οχτρού [είναι] κανονικό σαν το δικό μας.” Στον αγώνα για ελευθερία και επιβίωση ο Αγγελής με την ευγενική ψυχή αναγκάστηκε να σκοτώσει στρατιώτες του εχθρού κάτι το οποίο τον είχε στιγματίσει. Τα ψυχικά τραύματα της καταστροφής των Ψαρών βασάνιζαν τον Αγγελή καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου του.
Ο πρόσφυγας Αγγελής φτάνει στη Χαλκίδα. Μετά από πολλά βάσανα και αμέτρητες θυσίες καταφέρνει να ορθοποδήσει στην κλειστή τοπική κοινωνία και να γίνει ένας επιτυχημένος μικρέμπορος. Το μπακάλικό του τού προσφέρει οικονομική ευρωστία και κοινωνική άνοδο.
Στο “Νεγρεπόντε” παρακολουθούμε την έλευση του Όθωνα στην Ελλάδα, τον αυταρχισμό του παλατιού που οδήγησε στην επανάσταση του 1843 και έπειτα στο πρώτο Σύνταγμα. Γίνεται αναφορά στην εξέγερση κατά της βασιλείας το 1862 η οποία είχε ως αποτέλεσμα την Έξωση του Όθωνα.
Ο Αντώνης Βαμβακάς αποφασίζει να κατέβει στον Πειραιά για να επεκτείνει τις οικονομικές του δραστηριότητες και να κυνηγήσει το όνειρό του που δεν είναι άλλο από το να φτιάξει το ωραιότερο Ποτό στον κόσμο. Με τη βοήθεια της Αυγουστίνας, ετεροθαλούς αδελφής του Αντώνη, η οποία ως Δεσποινίδα των Τιμών της Βασίλισσας Αμαλίας κατάφερε να εξασφαλίσει για τον αδερφό της ένα δάνειο, το οποίο θα ξεχαστεί με την αποχώρηση του Όθωνα. Η Αυγουστίνα αισθάνεται τύψεις για τη μη αποπληρωμή του δανείου διότι γνωρίζει ότι τα χρήματα που της δάνεισε η Βασίλισσα Αμαλία ανήκαν στον εξαθλιωμένο ελληνικό λαό. Έπειτα, η Αυγουστίνα για να βοηθήσει τον αδερφό της δέχεται να παντρευτεί έναν άντρα που δεν αγαπούσε.
Ο Αντώνης με πρόσχημα τη δημιουργία του Ποτού δε θα διστάσει να εκμεταλλευτεί πρόσωπα και καταστάσεις για να αποκτήσει οικονομική επιφάνεια διασφαλίζοντας έτσι την κοινωνική του άνοδο. Το Ποτό ενσαρκώνει τους πόθους και τα πάθη του Αντώνη αλλά και μιας μερίδας της ελληνικής κοινωνίας του χθες και του σήμερα.
Χρυσάφι ατόφιο που, κατά λάθος -αλλά μπορεί και εσκεμμένα-, μέσα του έπεσε λίγη σκουριά. Το κόκκινο της σκουριάς τού έδωσε τη γλύκα, την πλάνη της αμαρτίας.
Και έτσι, καθώς τίποτα δεν υπάρχει ατόφιο, ούτε χρώμα ούτε χαρά, μα ούτε λύπη, όλοι σταλάξαμε λίγη σκουριά στη ζωή μας.
Σκουριά και χρυσάφι είναι όλα.
Περίληψη: Ο πρώτος τόμος της διλογίας «Σκουριά και χρυσάφι» με τίτλο Νεγρεπόντε αφηγείται την ιστορία των μελών της οικογένειας που δημιούργησε το καλύτερο ποτό στον κόσμο, την εξέλιξή της μέσα από γεγονότα σταθμούς του 19ου αιώνα, ενώ παράλληλα ο αναγνώστης παρακολουθεί τη δημιουργία της αστικής τάξης στην Ελλάδα.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Νεγρεπόντε (Σκουριά και χρυσάφι, βιβλίο I)
Συγγραφέας: Μαίρη Κόντζογλου
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Σελίδες: 576
ISBN: 978-618-03-3025-0
Ημερομηνία έκδοσης: 04/06/2020 & 23/06/22
Πόρτο Λεόνε
(Πόρτο Λεόνε: το ενετικό όνομα του Πειραιά που θα πει “Λιμάνι των Λεόντων”)
Κύριοι πρωταγωνιστές του δεύτερου τόμου τα αδέρφια Αντώνης και Αυγουστίνα Βαμβακά. Στο δεύτερο τόμο βλέπουμε ότι τελικά ο Αντώνης Βαμβακάς καταφέρνει όντως να δημιουργήσει το καλύτερο ποτό στον κόσμο και να κατακτήσει τις διεθνείς αγορές με τη βοήθεια των μικρότερων αδελφών Βαμβακά.
Ο Αντώνης περιέγραφε τη συνταγή του “Porto Leone”, έτσι αποφάσισαν να ονομάσουν όλα τα λικέρ που θα παρήγαν προς τιμήν του λιμανιού που φιλοξενούσε τα όνειρά τους.
Παράλληλα, η Αυγουστίνα βουλιάζει σε ένα αποτυχημένο γάμο και βιώνει τις συνέπειες ενός απαγορευμένου έρωτα με τον πολιτικό Φίλιππο Παλαιολόγο. Βρίσκει καταφύγιο στην ποτοποιία όπου με τη δημιουργικότητα και τις καινοτόμες ιδέες της κάνει τα αλκοολούχα ποτά τους περιζήτητα από τον κόσμο της υψηλής κοινωνίας.
Το Ποτό παράγεται με πάθος, μεράκι και γνώση. Ο αναρχικός οινοποιός Μάρκος Πόθος έβαλε πάθος και μεράκι, και ο Γάλλος χημικός-οινοποιός Ρομάν Σεβαλιέ εξειδικευμένη γνώση και τεχνοτροπία.
Αγαπημένος μου χαρακτήρας ο επαναστάτης Μάρκος Πόθος ο οποίος θέλει να καταλύσει κάθε είδους σκλαβιά. Δε διστάζει να εγκαταλείψει το προστατευμένο οικογενειακό περιβάλλον και να συγκρουστεί με τον πατέρα του για να υπερασπιστεί τα ιδανικά της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Στην ποτοποιία τον βλέπουμε να συναναστρέφεται με τους εργάτες και έμμεσα να παλεύει και για τα δικά τους δικαιώματα.
Ο Αντώνης στην προσπάθεια του να εδραιώσει την παρουσία του στον επιχειρηματικό κόσμο στο τέλος θυσιάζει την ψυχή του. Ωστόσο, ο Αντώνης διατήρησε αρκετά ψήγματα ανθρωπιάς. Αναμφίβολα, ο Αντώνης είναι μια τραγική φιγούρα διότι διερωτάται εάν τελικά άξιζε να θυσιάσει τη ψυχή του για την ύλη. Παρόλα αυτά, οι πιο τραγικές φιγούρες της διλογίας είναι αναμφίβολα η Βικτωρία, εφηβικός έρωτας του Αντώνη, και η Αυγουστίνα. Η τραγικότητα της Βικτωρίας και της Αυγουστίνας ενσαρκώνουν όλες τις κοινωνικές συμβάσεις που αναγκάζονται να επωμιστούν οι γυναίκες ακόμη και σήμερα.
Περίληψη: Το δεύτερο μέρος της συναρπαστικής διλογίας «Σκουριά και χρυσάφι». Μια συνταρακτική οικογενειακή ιστορία που δημιούργησε το καλύτερο ποτό στον κόσμο.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Πόρτο Λεόνε (Σκουριά και χρυσάφι, βιβλίο II)
Συγγραφέας: Μαίρη Κόντζογλου
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Σελίδες: 584
ISBN: 978-618-03-3026-7
Ημερομηνία έκδοσης: 08/10/2020 & 23/06/22
Μια γενική ανάγνωση πίσω από τις λέξεις
Η διλογία εξιστορεί μέσω της οικογένειας Βαμβακά τις ιστορικές συνθήκες που οδήγησαν στη δημιουργία του ελληνικού κράτους κάνοντας αναφορά και στους αγώνες άλλων περιοχών του σημερινού ελληνικού κράτους που τότε βρίσκονταν ακόμη υπό τον ζυγό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παρακολουθούμε τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής στη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού στην ελεύθερη Ελλάδα. Προσωπικά, έχω εντοπίσει τη ρίζα κάποιων παθογενειών του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Εύστοχη αναφορά στις τρεις μοίρες Κλωθώ-Λάχεσις-Άτροπο σε καίρια σημεία της πλοκής.
Στο τέλος μού γεννήθηκε η εξής απορία. Άραγε θα βρεθεί μια Αυγουστίνα να θυσιαστεί για να σώσει το ελληνικό κράτος από τις επαναλαμβανόμενες χρεοκοπίες, ή μήπως τον ρόλο της Αυγουστίνας θα κληθεί να τον παίξει για ακόμη μια φορά ο ελληνικός λαός ο οποίος διαρκώς θυσιάζεται χωρίς κάποιο ουσιαστικό αντίκρισμα. Δυστυχώς, πολιτικοί όπως ο Φίλιππος Παλαιολόγος υπήρξαν και θα υπάρξουν πολλοί, μάλιστα αυτό το είδος ευδοκιμεί επικίνδυνα. Το δυστύχημα είναι ότι οι επαναστάτες όπως ο Μάρκος Πόθος εξολοθρεύονται· ακριβώς επειδή πρεσβεύουν το όραμα της ελευθερίας από πολλές οπτικές.
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
