Στη σημερινή συνέντευξη στους Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών, φιλοξενούμενός μας είναι ο κύριος Νίκος Τσουρλάκης, συγγραφέας του βιβλίου «Η ανταλλαγή» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ελκυστής.
Συνέντευξη
Ρωτάει η Βίκυ Ζηλιασκοπούλου
Καλησπέρα, κ. Τσουρλάκη, σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο που μας διαθέτετε. Μιλήστε μας λίγο για το βιβλίο σας «Η ανταλλαγή», ένα κοινωνικό μυθιστόρημα που ασχολείται με την τρομοκρατία και τη σύγχρονη κατασκοπεία και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ελκυστής». Πώς θα το χαρακτηρίζατε; Θα θέλατε να μας αποκαλύψετε κάποια στοιχεία της πλοκής που δεν γράφονται στο οπισθόφυλλο;
N.Τσ.: Καλησπέρα σας, κυρία Ζηλιασκοπούλου, σας ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία αυτής της συνέντευξης.
Πιστεύω πως καταφέρατε με δύο λέξεις να κατατάξετε την Ανταλλαγή στη σωστή κατηγορία. Κατά την άποψή μου, είναι πράγματι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα με κύριο χαρακτηριστικό μια λυσσαλέα μάχη μεταξύ κατασκόπων και τρομοκρατών. Το έργο χωρίζεται σε δύο χρονικές περιόδους, στο παρελθόν, κατά το οποίο συνέβη μια τρομοκρατική επίθεση, και στο παρόν, όπου κατάσκοποι και τρομοκράτες έρχονται αντιμέτωποι με στόχο την οριστική επικράτηση. Οι κοινωνικές πτυχές του μυθιστορήματος εμφανίζονται και στις δύο χρονικές περιόδους. Στο παρελθόν, ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με τον πόνο, τις χαρές, τις ελπίδες και τους φόβους των θυμάτων της επίθεσης. Βιώνει δηλαδή τις μικρές ιστορίες τους, ζει, αγαπάει, πενθεί, στεναχωριέται μαζί τους. Στο παρόν, καταδιώκει μαζί με τους πράκτορες μιας μυστικής υπηρεσίας τους προδότες και τους τρομοκράτες που ήταν υπεύθυνοι για την επίθεση. Ο αναγνώστης, εκτός από την περιπετειώδη κινηματογραφική αφήγηση, παράλληλα θα αναλογισθεί τα ηθικά ερωτηματικά και τα διλήμματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι κύριοι χαρακτήρες.
Διαβάστε την άποψή μας για το βιβλίο: Η ανταλλαγή
Πώς προέκυψαν οι πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος; Υπήρξε κάποιο γεγονός που γέννησε μέσα σας την ιδέα για το μυθιστόρημα;
N.Τσ.: Η αρχική ιδέα ήταν να αποτυπώσω τις επιπτώσεις που επιφέρει η τρομοκρατία στους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους, όπως για παράδειγμα εμένα ή εσάς. Σε γενικές γραμμές, η ιδέα ενός τυχαίου τρομοκρατικού χτυπήματος με θύματα αθώους πολίτες είναι κάτι που φοβίζει τους περισσότερους από εμάς.
Οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος άρχισαν να αποκτούν υπόσταση κατά τη διάρκεια της συγγραφής. Πρώτα, δημιούργησα τους χαρακτήρες που ανήκουν στις έξι σπονδυλωτές ιστορίες, δηλαδή τα θύματα της επίθεσης, και στη συνέχεια ενέταξα τους κύριους ήρωες, τον τρομοκράτη, τους κατάσκοπους και τέλος τους προδότες.
Εκτός από τον Ντεμίρ, τον τρομοκράτη, στην ιστορία σημαντικό ρόλο παίζουν και Έλληνες πράκτορες, κάτι που δεν έχω ξανασυναντήσει σε βιβλίο. Είναι η εργασία αυτή (των πρακτόρων, όχι των τρομοκρατών…) κάτι που σας ενδιέφερε και θέλατε να ασχοληθείτε ή απλά ταίριαζε με την πλοκή;
N.Τσ.: Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν ήρωες στην ελληνική λογοτεχνία που να πρωταγωνιστούν σε παιχνίδια κατασκοπίας, καθώς δεν έχω συναντήσει ακόμη κάτι ανάλογο σε μυθιστόρημα. Όμως, στην αγγλοσαξονική, αλλά και στη γαλλόφωνη λογοτεχνία, οι πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών κατέχουν κεντρικό ρόλο. Ένας μεγάλος αριθμός λογοτεχνικών κατασκόπων μάχονται ενάντια στο κακό και τους ύπουλους εχθρούς της αγαπημένης τους χώρας. Κατά τη συγγραφή της Ανταλλαγής, προσπάθησα να μην κρεμάσω ταμπέλες στους τρομοκράτες ή τους πράκτορες της μυστικής υπηρεσίας. Προτίμησα να μην ακολουθήσω τα πρότυπα των γνωστών λογοτεχνικών ηρώων που φιγουράρουν σε αμερικανικές και βρετανικές ταινίες δράσης, ως άμεμπτοι τιμωροί του κακού. Διάλεξα, λοιπόν, ν’ αφήσω στον αναγνώστη αυτήν την επιλογή, να βάλει δηλαδή στον κάθε χαρακτήρα την ταμπέλα που του ταιριάζει.
Σχετικά με το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, χαριτολογώντας θα σας έλεγα πως η εργασία των τρομοκρατών μ’ ενδιαφέρει περισσότερο από αυτήν των κατασκόπων. Η Ανταλλαγή ήταν για μένα ένα χρονοβόρο εγχείρημα, καθώς εκτός από τη συγγραφή, επένδυσα πολύ χρόνο και στην έρευνα. Αφού δεν είχα γνώσεις πάνω στην τέχνη της κατασκοπίας, ούτε φυσικά είχα εμπλακεί στη δράση κάποιας τρομοκρατικής ομάδας, έπρεπε, όπως φαντάζεστε, να κάνω την απαραίτητη έρευνα. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, είχα την τύχη και την τιμή να συλλέξω πληροφορίες από έναν πρώην πράκτορα μιας μυστικής υπηρεσίας. Όχι σε μορφή συνέντευξης, αλλά μέσω μιας φιλικής συζήτησης, επικεντρωμένης στο modus operandi των πρακτόρων. Τότε, συνειδητοποίησα πως ο πετυχημένος κατάσκοπος είναι ο αθόρυβος κατάσκοπος. Φυσικά, ακριβώς το αντίθετο ισχύει με τους τρομοκράτες, καθώς όσο πιο θορυβώδης και αιματηρή είναι η επίθεση, τόσο πιο πετυχημένος είναι ο τρομοκράτης. Αποφάσισα λοιπόν να εντάξω τους αθόρυβους Έλληνες μυστικούς πράκτορες στην πλοκή της Ανταλλαγής, διότι παρόλο που εμείς οι πολίτες δεν γνωρίζουμε το έργο τους, αυτοί είναι πάντα εκεί έξω, αθόρυβοι και αποτελεσματικοί.
Έχετε στο μυαλό σας την υπόθεση για κάποιο νέο έργο;
N.Τσ.: Πράγματι, έχω αρχίσει να δουλεύω πάνω στο επόμενο βιβλίο μου. Έχοντας πλέον την εμπειρία αλλά και την ανατροφοδότηση από τους αναγνώστες της Ανταλλαγής, επέλεξα να δανειστώ δύο από τους χαρακτήρες της και να τους εντάξω στο επόμενο μυθιστόρημά μου, το οποίο κινείται στον χώρο της κατασκοπίας. Ωστόσο, αυτό το έργο είναι ακόμη στα σκαριά, επομένως, οι αναγνώστες που απόλαυσαν την “Ανταλλαγή” θα πρέπει να κάνουν λίγη υπομονή.
Επιτρέψτε μου σ’ αυτό το σημείο ν’ αδράξω την ευκαιρία και ν’ ανακοινώσω μέσα από τη σελίδα σας την επικείμενη έκδοση του νέου μου βιβλίου, από τις εκδόσεις Ελκυστής. Συνοπτικά, είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο κινείται στον χώρο του εγκλήματος, σ’ έναν δυστοπικό κόσμο, όπου ο θύτης και το έγκλημα δεν τιμωρούνται σχεδόν ποτέ. Ο αναγνώστης δεν θα συναντήσει τίμιους αστυνομικούς, δαιμόνιους ρεπόρτερ ή ευφυείς ντετέκτιβ, παρά μόνο χαρακτήρες που τα πάθη και οι πράξεις τους τούς καθορίζουν, μετατρέποντάς τους σε τραγικούς ήρωες, μέσα σ’ έναν αδυσώπητο κόσμο που δεν συγχωρεί λάθη και αδυναμίες. Δεν σας κρύβω πως αναμένω την έκδοσή του με μεγάλη χαρά και προσδοκία, καθώς είναι ένα μυθιστόρημα που το δουλεύω τα τελευταία τρία χρόνια. Ευελπιστώ να το δούμε στα βιβλιοπωλεία τον Μάιο. Δυστυχώς, προς το παρόν δεν μπορώ να σας δώσω περισσότερες πληροφορίες, καθώς αυτή τη στιγμή το έργο βρίσκεται στα χέρια του εκδότη.
Πείτε μας λίγα πράγματα για την καθημερινότητά σας. Πώς βρίσκετε χρόνο για συγγραφή; Διαβάζετε μυθιστορήματα; Υπάρχει κάποιο είδος που προτιμάτε;
N.Τσ.: Η καθημερινότητά μου είναι γεμάτη, λόγω της απαιτητικής εργασίας μου. Ωστόσο, όταν δεν δουλεύω αφιερώνω τον χρόνο μου σε αυτά που αγαπώ περισσότερο: την οικογένειά μου, το διάβασμα και τη συγγραφή. Συνήθως γράφω όταν στο σπίτι επικρατεί απόλυτη ησυχία, δηλαδή αργά το βράδυ ή τα ξημερώματα. Έτσι, καταφέρνω ν’ απαγκιστρωθώ από την πραγματικότητα, τις έγνοιες και τον πραγματικό κόσμο, επιτρέποντας στη φαντασία μου να ξεδιπλωθεί και ν’ αποτυπωθεί πάνω στα πλήκτρα του υπολογιστή.
Φυσικά! Ασταμάτητα. Σε γενικές γραμμές, μπορώ να πω πως διαβάζω κάθε μυθιστορηματικό είδος. Πιστεύω πως ο κάθε δημιουργός βάζει στο έργο του ό,τι καλύτερο έχει να δώσει προς τον αναγνώστη. Υπό αυτήν την άποψη, κάθε μυθιστόρημα αξίζει να διαβαστεί και να κριθεί βάσει της απόλαυσης που χαρίζει και όχι βάσει του είδους στο οποίο ανήκει. Συνήθως προτιμώ ιστορίες που κινούνται στον χώρο του εγκλήματος, της κατασκοπίας και του μυστηρίου, παρ’ όλα αυτά, δεν λέω ποτέ όχι σε κάθε ευχάριστο ανάγνωσμα ανεξαρτήτως του είδους στο οποίο ανήκει.
Πείτε μου την πρώτη σας ανάμνηση με τον εαυτό σας και ένα βιβλίο!
N.Τσ.: Δεν είμαι σίγουρος αν θυμάμαι σωστά, πάντως αν δεν με απατάει η μνήμη μου, ”Τα μυστικά του βάλτου” της Πηνελόπης Δέλτα ήταν το πρώτο βιβλίο το οποίο κατάφερα να τελειώσω. Και λέω βιβλίο, καθώς τα πρώτα αναγνώσματα της παιδικής μου ηλικίας ήταν αποκλειστικά κόμικς.
Μπορείτε να μας προτείνετε ένα βιβλίο ή έναν συγγραφέα που αγαπήσατε στα παιδικά ή εφηβικά σας χρόνια, καθώς και στην ενήλικη ζωή σας;
N.Τσ.: Ο συγγραφέας που με συνόδευσε περισσότερο, κατά την εφηβική μου ηλικία, ήταν ο Νίκος Καζαντζάκης. Ωστόσο, μου είναι αδύνατον να ξεχωρίσω κάποιο από τα βιβλία του για να σας το προτείνω, καθώς όλα του τα έργα είναι μοναδικά στολίδια της ελληνικής και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Γι’ αυτόν τον λόγο, θα αναφέρω απλά το πρώτο του μυθιστόρημα το οποίο διάβασα ως παιδί, το ”Ο Χριστός ξανασταυρώνεται”, καθώς και το αγαπημένο μου ανάγνωσμα, τον ”Καπετάν-Μιχάλη”.
Κλείνοντας, και αφού σας ευχαριστήσω για την ειλικρίνειά σας, θα θέλατε να πείτε κάτι στους αναγνώστες μας;
N.Τσ.: Φυσικά, με μεγάλη μου χαρά! Θα ήθελα, αν μου επιτρέπετε, να περάσω ένα μήνυμα! “Προστατέψτε τα παιδιά και τον εαυτό σας από τις τηλεοράσεις και τα τάμπλετ, εκτός κι αν μέσα απ’ τις οθόνες τους απολαμβάνετε τις Τέχνες ή ταξιδεύετε στον κόσμο της λογοτεχνίας”.
Επιμέλεια: Ζωή Τσούρα