Ο Κωστής Ανετάκης στη σειρά διηγημάτων με τίτλο «Ο Ευριπίδης της ταφής» επέλεξε να συνθέσει αιχμηρές ιστορίες, δέκα ιστορίες στα άκρα. Κάθε ιστορία είναι ένα γλυκόπικρο ανάγνωσμα, μια τραγική κωμωδία. Ένα από τα διηγήματα, μια νουβελέτα, έχει τίτλο Kodokushi.
Προσωπική άποψη: Ιωσήφ Μανίκης
Από τη συναρπαστική χώρα του ανατέλλοντος ηλίου, την Ιαπωνία, έχουν έρθει διάφορες παράξενες στο άκουσμά τους λέξεις. Περιγράφουν φαινόμενα, συνηθισμένα πλέον στην Ιαπωνία, ώστε να αποκτούν και όνομα.
Kodokushi είναι η λέξη που περιγράφει ένα μαζικό φαινόμενο, είναι ο θάνατος της μοναξιάς ή καλύτερα ο μοναχικός θάνατος. Ένα φαινόμενο που είναι η σύγχρονη μάστιγα των μεγαλουπόλεων της Ιαπωνίας, που σιγά σιγά αγκαλιάζει σαν πανούκλα όλες τις σύγχρονες πόλεις του κόσμου.
Οι λόγοι, βέβαια, για την αύξηση του Kodokushi είναι βασικά κοινωνικοοικονομικοί. Οι κοινωνικές παροχές περικόπτονται, οικογένεια και φίλοι δεν υπάρχουν, μόνο μοναξιά, ανασφάλεια και πλήξη. Οι γείτονες δεν χτυπούν την πόρτα, κανείς δεν έρχεται. Είναι χαμένοι από τις ρωγμές μεταξύ κρατικής στήριξης και οικογένειας.
Ή θα πεθάνεις μόνος ή θα προτιμήσεις τη φυλακή, όπου εξασφαλίζεις φαγητό, συντροφιά και φροντίδα. Αυτό φαίνεται πως είναι η κατάληξη ή η επιλογή. Η διέξοδος από το Kodokushi είναι η φυγή από τον μάταιο αυτό κόσμο ή η φυλακή.
Ο Κωστής Ανετάκης μπήκε βαθιά στον κόσμο των τυραννισμένων ψυχών, των ταλαιπωρημένων ανθρώπων, κι έκανε με τέχνη μια τραγική ιστορία, όπου συνυπάρχει η ανθρωπιά και η έλλειψή της. Η απογοήτευση, με τη λύση και την ελπίδα για κάτι καλύτερο.
Οι ήρωες του Kodokushi είναι βασικά δύο. Ο ένας από αυτούς είναι κλασική περίπτωση Kodokushi, λόγω ηλικίας και αποξένωσης από οικογένεια και φίλους. Είχε μια σεβαστή θέση στην κοινωνική ιεραρχία και δεν ξεχνά ότι κάπου έσφαλε, κάποιον αδίκησε.
Ο άλλος, ο βασικός ήρωας της ιστορίας, είναι ένα πραγματικό θύμα του αδιέξοδου καπιταλιστικού κόσμου μας. Αν χάσεις τη δουλειά σου στα πενήντα φεύγα και δεν έχεις πού να στηριχθείς, χρήματα ή οικογένεια να σου σταθεί, τελείωσες.
Ο πατέρας ήθελε να γίνω μηχανικός, η μάνα γιατρός. Απ’ το δημοτικό ακόμα φαινότανε πως τα ’παιρνα τα γράμματα, θα μπορούσα να περάσω όπου μ’ άρεσε. Ναι, αλλά όπου μ’ άρεσε μένα, όχι στους γέρους μου. Σφαχτήκαμε λιγάκι, μα στο τέλος το εμπεδώσανε. Ήθελα ν’ ασχοληθώ με τις μπίζνες, αυτά έχουνε πέραση στην εποχή μας. Πέρασα πρώτος στο ΠΑΜΑΚ, διοίκηση επιχειρήσεων. Ε, αφού ήμουνα πρώτος, εντέλει οι γέροι το χρύσωσαν το χάπι και το κατάπιανε καλύτερα. Είχαν κάτι να λένε στον περίγυρο τέλος πάντων, τι άλλο να θέλει ένας γονιός.
Τότε δεν έχεις την πολυτέλεια για Kodokushi. Καταλήγεις σαν τα άλλα αντίστοιχα θύματα, σε παρατημένους χώρους και στεγάζεις το σαρκίο σου στο κρύο και την πείνα.
Έχεις, όμως, ακόμη ν’ αντιμετωπίσεις την απανθρωπιά του κόσμου των απελπισμένων και τη σκληράδα του αβίωτου βίου. Είναι η ζωή στα έσχατα σκαλοπάτια, εκεί όπου τα όρια του ανθρώπου και του θηρίου εξαλείφονται. Οι ιστορίες δύο διαφορετικών ανθρώπων αλληλομπλέκονται σ’ ένα κουβάρι και ξετυλίγονται με λυτρωτικό τρόπο.
Ο Κωστής Ανετάκης, σαν αρχαίος τραγωδός, επέλεξε να δώσει διέξοδο, όσο μπορεί να θεωρηθεί έτσι, στα αδιέξοδα των χαρακτήρων του διηγήματος. Όπως όμως συμβαίνει στις τραγωδίες, οι λύσεις που επιλέγονται ενέχουν τραγικότητα και ακριβό τίμημα.
Λύση και διέξοδο από το Kodokushi, όπως ήδη είπαμε, υπάρχει. Σε μία από αυτές τις εκδοχές, μπορεί να καταφέρεις να επιβιώσεις, να υπερβείς τους νόμους και την κρατούσα ηθική και μάλιστα, στα μάτια κάποιων ανθρώπων ν’ αναδειχθείς ήρωας.
Περίληψη: Δέκα διηγήματα Balcan noir με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη, τη μεγάλη βαλκανική μητρόπολη. Ιστορίες ανατρεπτικής καθημερινότητας, άτακτης κανονικότητας και φαύλης ηθογραφίας, με αδυσώπητο ρεαλισμό, ματιά που διεισδύει κάτω απ’ το πετσί της σύγχρονης ζωής και μαύρο χιούμορ που δε χαρίζει κάστανα. Ένας αριστούχος της Διοίκησης Επιχειρήσεων βρίσκει επιτέλους δουλειά αντάξια των προσόντων του. Ένας περιβόητος τυχεράκιας παραπαίει, μόλις η τύχη αρχίζει να τον εγκαταλείπει. Ένας συνταξιούχος δικαστής κάνει σ’ έναν άστεγο μια πρόταση που δεν μπορεί ν’ αρνηθεί. Ένας νεαρός ποδοσφαιριστής είναι πανέτοιμος ν’ αρπάξει από τα μαλλιά την πρώτη ευκαιρία που θα του δώσει ο προπονητής του. Μια υπάλληλος εισπρακτικής εταιρείας ανοίγει βεντέτα μ’ έναν απείθαρχο κακοπληρωτή. Ένας ηθικολόγος πτυχιούχος έχει την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τα ήθη της ελληνικής επαρχίας. Ένας απατημένος σύζυγος προσπαθεί να νοικιάσει μια βάρκα. Ένας νεόκοπος προϊστάμενος αντιμετωπίζει την πρώτη δύσκολη απόφαση της καριέρας του. Ένα μικρό παιδί μαθαίνει για πρώτη φορά ότι σκοτώνουν τα παιδιά κι ένας κακομοίρης προσπαθεί ν’ απαλλαχτεί απ’ τον πιο πιστό του εχθρό. Στις σκιές που γεννά το αχνό κεράκι της ελπίδας παραμονεύει ο Δολοφόνος, ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, ντυμένος την κοινοτοπία του κακού, τη φιλοτιμία και την ανάγκη.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Ο Ευριπίδης της ταφής
Συγγραφέας: Κωστής Ανετάκης
Εκδόσεις: Ανάτυπο
ISBN: 978-618-5600-28-0
Σελίδες: 176
Ημερομηνία έκδοσης: 26/11/2022
Επιμέλεια: Ζωή Τσούρα
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
