Το βιβλίο του συγγραφέα Δημοσθένη Παπαμάρκου «Γκιακ» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Πρόκειται για μια συλλογή από εννιά διηγήματα με κεντρικό άξονα τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Προσωπική άποψη: Αγγελίνα Παπαθανασίου
Γκιακ στα αρβανίτικα σημαίνει αίμα, συγγένεια εξ αίματος, φόνος που γίνεται για λόγους εκδίκησης. Τα διηγήματα του βιβλίου περιέχουν λέξεις αρβανίτικες όπως τις άκουγε να χρησιμοποιούνται στον τόπο καταγωγής του, τη Μαλεσίνα Λοκρίδας.
Το βιβλίο έχει τιμηθεί με το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη-Ακαδημία Αθηνών και το βραβείο Διηγήματος-Νουβέλας του λογοτεχνικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης».
Τα διηγήματα του βιβλίου είναι σχετικά μικρής έκτασης και διαβάζονται απνευστί. Οι ήρωές του είναι άνθρωποι σκληροί, που βίωσαν τον πόλεμο, την απώλεια και αναγκάστηκαν να κάνουν πράγματα για τα οποία δεν είναι περήφανοι.
Δεν ξέρω γιατί. Έχασα την πίστη μ’ κείθε πέρα. Μπορεί γι’ αυτό. Έκαμα κι είδα πράματα και κατάλαβα ότι οι χειρότεροι δαιμόνοι είναι οι άνθρωποι.
Είναι διηγήματα που ο αναγνώστης δεν τα ξεχνά εύκολα. Ποτισμένα με αίμα, αγριότητα και βία. Στοιχεία που έχει ο πόλεμος και αλλάζει τον άνθρωπο. Η αφήγηση πρωτοπρόσωπη. Στην ουσία, είναι ένας μονόλογος του κάθε ήρωα, που αφηγείται όσα βίωσε.
Ξεχώρισα δυο διηγήματα που εντυπώθηκαν στη μνήμη μου και θα με ακολουθούν για αρκετό καιρό. Το πρώτο διήγημα είναι κατά την άποψή μου ένα από τα πιο δυνατά κείμενα του βιβλίου. Ο όρκος ενός αδελφού να βρει τον φονιά της αδελφής του και να της προσφέρει τη γαλήνη στην ψυχή της. Βίαιο αλλά συνάμα συγκινητικό. Μια εξομολόγηση του ήρωα στον πεθερό του, για να μπορέσει να ελαφρύνει την ψυχή του πριν παντρευτεί.
Οι αφηγήσεις των ηρώων σκληρές αλλά απόλυτα ειλικρινείς. Δεν κρύβει τίποτα από τους αναγνώστες. Δεν έχουμε να κάνουμε με την ιστορία που διδαχτήκαμε στο σχολείο όπου γνωρίσαμε μόνο τη μια διάσταση. Ο συγγραφέας λέει τα πράγματα με το όνομά τους.
Είχαμε εντολές να διώξουμε τους Τούρκους απ’ τα γύρω μέρη, κι αυτά τα πράγματα δεν γίνουνται με το σεις και με το σας. Να σ’ το πω αλλιώς, θερίζαμε και σπέρναμε μ’ αλάτι.
Εξίσου δυνατό είναι και το τελευταίο διήγημα, και θεωρώ ότι δεν μπήκε τυχαία τελευταίο. Ήταν επιδίωξη του συγγραφέα, να ολοκληρώσει το βιβλίο του με ένα πολύ δυνατό κείμενο, στο οποίο αποτυπώνονται καθαρά οι συνέπειες του πολέμου στην ανθρώπινη ψυχή.
Ώρα πολλή τους έλεγα, που είχα πάει, τι είχα κάνει, πόσους είχα σκοτώσει, πως είναι αλλιώς με την ξιφολόγχη κι αλλιώς με το μαχαίρι, αλλιώς ο λιαιμός του άνδρα κι αλλιώς του παιδιού…
Πρόκειται για ένα βιβλίο που δεν θα αφήσει ασυγκίνητο ακόμα και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη. Αξίζει να διαβαστεί.
Περίληψη: «Γιατί καθαρός δεν είν’ κανένας, μοναχά ο άπραγος». «Γκιακ» θα πει αίμα, δεσμός συγγένειας, φόνος για λόγους εκδίκησης, φυλή.
Οι ήρωες στα διηγήματα του Παπαμάρκου, στρατιώτες που πολέμησαν στα άγρια πεδία των μαχών στη Μικρά Ασία, επιστρέφουν οριστικά αλλαγμένοι στον τόπο τους στη Λοκρίδα. Καθορισμένοι από ό,τι οφείλουν να κάνουν για την τιμή της κοινότητας, σύμφωνα με τον βαρύ νόμο του αίματος στο αυστηρό εθιμικό δίκαιο της κλειστής κοινωνίας τους, γίνονται θύτες και είναι ταυτοχρόνως θύματα. Αποσιωπημένα εγκλήματα και τραύματα, καταστροφή και αφανισμός, βιασμοί και δολοφονίες, στοιχειά και δαίμονες, ηθικές δοκιμασίες – ιστορίες ανομολόγητων πράξεων, στην προφορική γλώσσα του ρουμελιώτικου ιδιώματος, που εντέλει οδηγούν, έστω βίαια, τους ήρωες σε σύγκρουση με την κοινότητά τους και στην αναθεώρηση της ταυτότητάς τους.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Γκιακ
Συγγραφέας: Δημοσθένης Παπαμάρκος
Εκδόσεις: Πατάκης
Σελίδες: 208
ISBN: 9789601687582
Ημ. Έκδοσης: Ιούνιος 2020
Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
