Οι εποχές της καταχνιάς. Ένα νέο ιστορικό μυθιστόρημα από την κ. Χατζοπούλου, που ξεκινά στις αρχές του 20ού αιώνα και τελειώνει τη δεκαετία του 1950, στα χρόνια της μετανάστευσης. Περιγράφει την ιστορία της Ανατολικής Μακεδονίας (σε συνάρτηση για κάποια χρόνια με της Ανατολικής Θράκης) μέσα από τη ζωή μιας οικογένειας.
Προσωπική άποψη: Βίκυ Ζηλιασκοπούλου
Το βιβλίο ξεκινά με την ιστορία του Αντώνη, γεννημένου στη Ραιδεστό. Αναγκάζεται να πάρει την οικογένειά του και να φύγει, να μετακινηθεί στην ευρύτερη περιοχή της Δράμας, που βρίσκεται υπό βουλγαρική κατοχή. Οι Βούλγαροι (Βούργαροι, όπως τους έλεγαν τότε) ήταν άγριοι καταχτητές, δεν λογάριαζαν την ανθρώπινη ζωή. Υπάρχουν μέσα στο βιβλίο καταγεγραμμένες ιστορίες ανθρώπων που περιγράφουν πολύ παραστατικά το κλίμα που επικρατούσε, τις καταστροφές που κάναν οι Βούλγαροι, τις σφαγές και την αδιαφορία για τους συνανθρώπους. Μια από αυτές είναι και η ιστορία του ίδιου του Αντώνη, που βρέθηκε σε τάγμα εργασίας στο εσωτερικό της Βουλγαρίας, να προσπαθεί να επιβιώσει.
Η απελευθέρωση της Ανατολικής Θράκης και η μετέπειτα ανταλλαγή πληθυσμών, θα φέρουν για άλλη μια φορά μεγάλες αναταράξεις στη ζωή της οικογένειας, αφού καλούνται να εγκαταλείψουν όσα έφτιαξαν και να αρχίσουν ξανά τη ζωή τους από την αρχή.
Τα χρόνια περνούν, και πλέον παρακολουθούμε τη ζωή μέσα από τα μάτια του Αντρέα, του μεγάλου γιου του Αντώνη. Με αφορμή διάφορα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή του Αντρέα, μαθαίνουμε για την καθημερινότητα των κατοίκων της Ελλάδας την εποχή του μεσοπολέμου, τις δυσκολίες, τις ασθένειες της εποχής. Στη συνέχεια έρχεται ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, όπου ο Αντρέας, ακολουθώντας το άσχημο πεπρωμένο του πατέρα του, ζει τη δικιά του αιχμαλωσία σε ιταλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, ακολουθεί ο εμφύλιος και μετά μια Ελλάδα που προσπαθεί να βρει τρόπο να επαναφέρει μια κανονικότητα σε καιρό ειρηνικό. Ιστορικά γεγονότα που, όταν τα παρακολουθείς μέσα από τα μάτια των πρωταγωνιστών της κ. Χατζοπούλου, ζωντανεύουν το παρελθόν.
Έπεσε ο Αντώνης ένα καυτό μεσημέρι του Ιούλη που η πλάση έβραζε και ο ήλιος τον χτυπούσε κατακέφαλα. Αντάριασαν τα μάτια του. Η γης έμοιαζε με καφετιά θάλασσα που αργοσάλευε, οι πέτρες με βράχια που τα χάιδευαν άηχα διαφανή κύματα, τα λοστάρια έχαναν το σχήμα και τη συνοχή τους, έκαναν κοιλιά σαν να ήταν από λάστιχο. Δεν πρόλαβε να αναρωτηθεί αν για όλα αυτά έφταιγε η αχλή της ζέστης, η σκόνη ή η εξάντληση και η ζάλη.
Ο πρώτος χαρακτηρισμός που μου έρχεται στο μυαλό είναι ότι πρόκειται για ένα “πλήρες βιβλίο”. Η ιστορία καλύπτει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ωστόσο η συγγραφέας κατάφερε να αποδώσει τις συνθήκες που επικρατούσαν σε κάθε χρονική περίοδο, τις δυσκολίες και τις αλλαγές στην καθημερινότητα, τις συνήθειες και τα έθιμα των ανθρώπων. Η ζωή του Αντρέα (κυρίως) αλλά και του Αντώνη είναι συναρπαστικές, ωστόσο πολύ ανθρώπινες. Δεν διάβασα ούτε μια γραμμή που να με κάνει να νιώσω ότι εκβιάζομαι συναισθηματικά για να συγκινηθώ, δεν υπήρχαν υπερβολές εκτός πραγματικότητας στην ιστορία, ούτε η συγγραφέας επέμεινε σε περιγραφές συναισθημάτων που θα μου δημιουργούσαν έντονο κόμπο στον λαιμό. Συγκινήθηκα φυσικά, στεναχωρήθηκα, αλλά δεν ένιωσα ότι “εκβιάστηκα” για να νιώσω έτσι. Τα ιστορικά γεγονότα υπάρχουν μέσα στη διήγηση, ωστόσο η έκτασή τους είναι μικρή. Παρακολουθούμε τη ζωή των ηρώων, οι οποίοι στην ουσία είναι έρμαια των γεγονότων, αναγκαστικά συμμετέχουν σε όσα διαδραματίζονται γύρω τους, και η ανάλυση αφορά τα συναισθήματά τους και όχι την ιστορία. Όλοι οι ήρωες του βιβλίου θα μπορούσαν να είναι υπαρκτά πρόσωπα, δεν υπάρχει κάτι το υπερβολικό στις ενέργειες ή τις πράξεις τους, και αυτό πάντα μου αρέσει σε ένα μυθιστόρημα.
Παγωνιά. Πώς πάγωσε ξαφνικά ο χρόνος και το ήδη παγωμένο αντίσκηνο; Πώς έμειναν τόσο άκαμπτα τα κορμιά; Πώς ξεθώριασαν τόσο απότομα εκείνες οι θαμπές ελπίδες, πώς σπαρτάρισαν και έπεσαν νεκρές στο χώμα; Για λίγο δεν ακουγόταν τίποτε, μόνο οι δύσκολες ανάσες τους.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας προτρέψω να του ρίξετε μια ματιά – αν διαβάσετε κάνα δυο σελίδες όταν το συναντήσετε μπροστά σας σε ένα βιβλιοπωλείο, πιστεύω ότι δεν θα αντισταθείτε στον πειρασμό να το πάρετε και να το διαβάσετε ολόκληρο. Είναι γρήγορο, καλογραμμένο και εθιστικό.
Περίληψη: Οι Βαλκανικοί, ο Μεγάλος Πόλεμος, η βουλγαρική κατοχή της Ανατολικής Μακεδονίας συνθέτουν ένα τραγικό σκηνικό στο οποίο παλεύει να επιβιώσει η ξεριζωμένη οικογένεια του Θρακιώτη Αντώνη Καραντρέα. Η ομηρία του Αντώνη και η εξοντωτική εργασία στα βουλγαρικά στρατόπεδα αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια στο κορμί και στην ψυχή του. Θα καταφέρει να ξεφύγει από τις φρικιαστικές θύμησες και να ξαναβρεί τον εαυτό του, όπως εύχονται οι δικοί του;
Η οδύσσεια της οικογένειας συνεχίζεται με την αρρώστια του μικρού γιου Φώτη και την αιχμαλωσία του πρωτότοκου Αντρέα κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο. Πώς θα βιώσει ο Αντρέας τα τέσσερα χρόνια της αιχμαλωσίας; Τι εμπειρίες θα κουβαλά στις αποσκευές του γυρνώντας; Πώς θα σταθεί στα πόδια του, αφού στην πατρίδα τον περιμένουν καινούργιες συμφορές; Θα βρει το κουράγιο να συνεχίσει να αγωνίζεται για καλύτερες μέρες; Ο έρωτας, η αγάπη, η φιλία και η ανάγκη για μια πατρίδα θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην πορεία του και θα γίνουν η βάση για αποφάσεις ζωής.
Ένα φορτισμένο συγκινησιακά οδοιπορικό στους τόπους που βίωσαν τη φρίκη τριών βουλγαρικών κατοχών, ένα προσκύνημα στους τάφους όσων μαρτύρησαν, μια σταγόνα σεβασμού σ’ εκείνους που πόλεμοι, κατοχές και συνθήκες τούς ανάγκασαν να αλλάξουν βηματισμό, σχέδια και πορεία ζωής, αλλά κατάφεραν να σταθούν όρθιοι.
Στοιχεία του βιβλίου
Τίτλος: Οι εποχές της καταχνιάς
Συγγραφέας: Ελευθερία Χατζοπούλου
Εκδοτικός: Ψυχογιός
Σελίδες: 520
Έκδοση: 2021
ISBN: 978-618-01-3703-3
Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
