Είχα μέρες να πιάσω βιβλίο που να κουβαλάει τόσο έντονα την ατμόσφαιρα της παλιάς Ελλάδας. Όχι την καρτ-ποστάλ εικόνα, αλλά εκείνη που αναγνωρίζεις από τις αυλές, με τις φωνές των παιδιών, τις γειτονιές όπου όλοι ξέρουν όλους, τις σιωπές που γλιστρούν από παράθυρο σε παράθυρο. «Το τριώροφο» σε βάζει κατευθείαν στο κατώφλι ενός σπιτιού που μοιάζει οικείο κι ας μην το έχεις αντικρίσει ποτέ.
Προσωπική άποψη: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Όροφος τον όροφο, ξεδιπλώνει ζωές μπλεγμένες, όνειρα που μαράθηκαν πριν προλάβουν να ανθίσουν και σχέσεις που έμειναν ημιτελείς, σαν οικοδομή που σταμάτησε στα μπετά.
Γιατί εκεί που υπάρχει πόνος, πάντα κρύβεται ένα λάθος. Και όταν οι άνθρωποι δεν έχουν μάθει να βλέπουν τα λάθη τους, ποιος θα αναλάβει τις ευθύνες για τις επιλογές τους;
Η Φωτεινή Σκανδαλή μάς μεταφέρει στην κοινωνία του Αγρινίου τη δεκαετία του ’70. Χωρίς υπερβολές και χωρίς ωραιοποιήσεις, στήνει σκηνές που σε γυρίζουν πίσω στον χρόνο και σε κάνουν να δεις όχι μόνο το τότε, αλλά και το πόσο μοιάζει με το σήμερα. Όλα τα σκοτεινά μονοπάτια που κρύβει η ελληνική οικογένεια με την ανθρώπινη παθογένειά της, πάθη, λάθη, αδυναμίες, ανασφάλειες, μυστικά και “τι θα πει ο κόσμος;”. Η γραφή της είναι άμεση, με εικόνες που ζωντανεύουν και χαρακτήρες που δεν εξωραΐζονται για να γίνουν συμπαθείς. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Χάρτινη Πόλη.
Όταν η ψυχή δεν αντέχει άλλο να σωπαίνει, το σώμα γίνεται κραυγή τόσο δυνατή, που μπορεί να γκρεμίσει ένα τριώροφο χτισμένο σε σαθρά θεμέλια. Και στα συντρίμμια του θα βρει καταφύγιο η δυστυχία…
Η Μαρία, κεντρική φιγούρα της ιστορίας, παντρεύτηκε για να φύγει από το χωριό και να κυνηγήσει μια καλύτερη ζωή. Το όνειρο της πόλης, όμως, δεν της προσέφερε την ελευθερία που φανταζόταν· αντίθετα, την παγίδευσε σε έναν γάμο χωρίς αγάπη, που την απομάκρυνε από τα παιδιά της και την οδήγησε να στηριχτεί σχεδόν ολοκληρωτικά στην αφοσίωση της αδερφής της, Ανθής.
Η Ανθή, κουβαλώντας τη δική της αναπηρία και μια ζωή γεμάτη μοναξιά, προσέφερε στα ανίψια της όλη τη φροντίδα και την αγάπη που μπορούσε, χωρίς να λάβει ποτέ την ίδια τρυφερότητα πίσω. Είναι η ήρεμη δύναμη της οικογένειας, αυτή που κρατά όρθια την καθημερινότητα κι όμως παραμένει μόνιμα στο περιθώριο, σαν η παρουσία της να θεωρείται δεδομένη.
Η πιο βαριά σιωπή είναι εκείνη που απλώνεται ανάμεσα σε ανθρώπους που κάποτε μιλούσαν.
Με την πάροδο των χρόνων, η Μαρία αφήνει τις σχέσεις της να φθείρονται, προτιμώντας να κυνηγά την απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών αγαθών. Η μεγάλη της κόρη, η Ρούλα, πιέζεται να παντρευτεί όχι από έρωτα ή επιθυμία, αλλά για να φύγει από το οικογενειακό σπίτι και να ελευθερώσει τον χώρο και την προσοχή της μητέρας της.
Το τριώροφο αρχίζει να υψώνεται όροφο με τον όροφο, και μαζί του υψώνονται αόρατα τείχη που χωρίζουν αντί να ενώνουν. Κάθε νέο πάτωμα, κάθε καινούριο μπετόν, δεν κουβαλά μόνο το βάρος της κατασκευής· κουβαλά και το βάρος των ανείπωτων λέξεων, των παρεξηγήσεων και των πληγών που κανείς δεν θέλησε να γιατρέψει.
Υπάρχουν τοίχοι που δεν χτίζονται για να σε προστατεύσουν, αλλά για να σε κρατήσουν μέσα.
Ο τρίτος όροφος, προορισμένος για τη μικρότερη κόρη, τη Χρύσα, έρχεται με την ελπίδα μιας νέας αρχής, όμως η ιστορία επαναλαμβάνεται. Ο γάμος της, όπως και της αδερφής της, δεν έχει ως θεμέλιο την αγάπη, αλλά στηρίζεται στο ψέμα, στην κοροϊδία και σε βολικές σιωπές. Ο κύκλος των αποτυχημένων επιλογών και της συμβιβασμένης ζωής παραμένει κλειστός και κάθε νέα γενιά βαδίζει το ίδιο γνώριμο μονοπάτι, χωρίς να τολμά να το αμφισβητήσει. Η Χρύσα κουβαλά στην πλάτη της όχι μόνο τις δικές της προσδοκίες, αλλά και τις σκιές των προηγούμενων, που καθορίζουν τη ζωή της πριν ακόμα τη ζήσει.
Όταν η εικόνα μετρά περισσότερο από την αλήθεια, η ευτυχία γίνεται είδος πολυτελείας.
Ανάμεσα στα δυνατά σημεία του βιβλίου ξεχωρίζει η ζωντανή και πιστή απεικόνιση της εποχής· οι γειτονιές, τα καφενεία, οι οικογενειακές μαζώξεις όπου τα βλέμματα λένε περισσότερα από τις κουβέντες, αποτυπώνονται με τέτοια καθαρότητα, που μεταφέρουν τον αναγνώστη απευθείας εκεί. Η ατμόσφαιρα είναι σφιχτή, σχεδόν χειροπιαστή, κι οι χαρακτήρες μοιάζουν με ανθρώπους που θα μπορούσες να έχεις γνωρίσει. Ωστόσο, το τέλος αφήνει μια γεύση ανεκπλήρωτης προσμονής· η αφήγηση σταματά απότομα, σαν κάποιος να έκλεισε το βιβλίο πριν προλάβεις να δεις αν τελικά κάποιος θα σπάσει αυτόν τον κύκλο. Αυτό το κενό λειτουργεί σαν ανοιχτή πληγή, που μένει να πονά ακόμα και μετά την τελευταία σελίδα.
Κάποιες διαδρομές σταματούν απότομα, κι αυτό που μένει είναι η σκόνη τους στον αέρα.
Κλείνοντας το «Το τριώροφο», η αίσθηση που μένει είναι γλυκόπικρη· σαν να έχεις περάσει ώρες σε ένα σπίτι γεμάτο φωνές και σιωπές, να έχεις δει τις ζωές των ανθρώπων του να ξεδιπλώνονται και να έχεις συνειδητοποιήσει πως κάπου, μέσα στις δικές τους ιστορίες, καθρεφτίζονται και δικές σου στιγμές. Είναι κάτι παραπάνω από μια οικογενειακή ιστορία· είναι μια υπενθύμιση ότι οι μεγαλύτερες φυλακές δεν έχουν κάγκελα, αλλά οικογενειακά τραπέζια και φωτογραφίες στον τοίχο. Σε προκαλεί να σκεφτείς όχι μόνο για τις ζωές των ηρώων, αλλά και για τις δικές μας σιωπές, τους δικούς μας «ορόφους» που κρύβουν όσα δεν λέγονται. Εσύ, αν ζούσες σε ένα τέτοιο τριώροφο, θα είχες το θάρρος να ρίξεις τους τοίχους ή θα έμενες πίσω τους για πάντα;
Περίληψη: Ένα καινούριο σπίτι. Ένας «καλός» γάμος. Ένα τριώροφο που θα στεγάσει το όνειρο μιας μάνας: την τέλεια εικόνα της οικογένειας. Στο Αγρίνιο της δεκαετίας του ’70, η Μαρία είναι αποφασισμένη να επιβάλει στις κόρες της τη δική της εκδοχή της ευτυχίας. Ακόμα κι αν αυτή πληγώνει. Ακόμα κι αν ραγίζει ψυχές και σώματα. Κι αν τα παιδιά της υποφέρουν, είναι απλώς το τίμημα. Η Ρούλα, η μεγαλύτερη κόρη, αναγκάζεται να θυσιάσει τον πρώτο της έρωτα και να εγκλωβιστεί σε έναν ανεπιθύμητο γάμο. Η Χρύσα, η μικρότερη, για να κρατήσει τον δικό της έρωτα, τον εγκλωβίζει η ίδια σε έναν γάμο που έχει καταδικαστεί εξ αρχής να αποτύχει. Αλλά τίποτα άλλο δεν έχει σημασία για τη Μαρία και τις κόρες της, πέρα από την άψογη εικόνα στη μικρή κοινωνία του Αγρινίου. Καθώς περνούν τα χρόνια, το σπίτι ψηλώνει. Μαζί του, όμως, υψώνονται και οι τοίχοι ανάμεσα στους ανθρώπους. Όλοι οι όροφοι στεγάζουν παγίδες. Η ανάγκη για αποδοχή γίνεται βία. Η φροντίδα μεταμορφώνεται σε έλεγχο. Και το όνειρο μιας «καθωσπρέπει» οικογένειας στοιχειώνει κάθε δωμάτιο. Κάθε σιωπή. Κάθε ζωή. Όμως, όταν η ψυχή δεν αντέχει άλλο να σωπαίνει, το σώμα γίνεται κραυγή τόσο δυνατή που μπορεί να γκρεμίσει ένα τριώροφο χτισμένο σε σαθρά θεμέλια. Και στα συντρίμμια του θα βρει καταφύγιο η δυστυχία… Γιατί εκεί που υπάρχει πόνος, πάντα κρύβεται ένα λάθος. Και, όταν οι άνθρωποι δεν έχουν μάθει να βλέπουν τα λάθη τους, ποιος θα αναλάβει τις ευθύνες για τις επιλογές τους;
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Το τριώροφο
Συγγραφέας: Φωτεινή Σκανδαλή
Εκδόσεις: Χάρτινη Πόλη
ISBN: 9786182253595
Σελίδες: 308
Έτος έκδοσης: 2025
Επιμέλεια: Ζωή Τσούρα
Δημιουργία κεντρικής εικόνας: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
