«Μια γυναίκα στο Βερολίνο», το προσωπικό ημερολόγιο της Marta Hillers, που κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις Εκδόσεις Πηγή.
Προσωπική άποψη: Βίκυ Ζηλιασκοπούλου
Σίγουρα τα βιβλία που ασχολούνται με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είναι πολλά, ίσως είναι από τα πιο αγαπημένα θέματα της λογοτεχνίας (και φυσικά πολλών αναγνωστών). Είναι επίσης μια σταθερή επιλογή και για εμένα, οι δύο Παγκόσμιοι πόλεμοι μου τραβάνε πάντα το ενδιαφέρον. Τώρα τελευταία όμως ένιωσα κουρασμένη από τις ιστορίες για το ολοκαύτωμα και τους Εβραίους που, κακά τα ψέματα, αποτελούν την πλειονότητα των βιβλίων που αφορούν τον συγκεκριμένο πόλεμο. Οπότε νιώθω τυχερή κάθε φορά που πέφτει στα χέρια μου ένα βιβλίο που ασχολείται με οτιδήποτε άλλο συνέβη τη συγκεκριμένη περίοδο.
Το “Μια γυναίκα στο Βερολίνο” είναι ένα πολύ καλογραμμένο βιβλίο που αναφέρεται στις τελευταίες μέρες του πολέμου, τότε που οι Γερμανοί ηττημένοι υποχωρούσαν, αφήνοντας το Βερολίνο στους νικητές. Είναι το αληθινό ημερολόγιο της συγγραφέως, στο οποίο καταγράφει τα όσα έζησε μέσα σε ένα δίμηνο. Οι καταγραφές ξεκινούν τις μέρες που οι Σοβιετικοί προχωρούν ασταμάτητοι, η πόλη βομβαρδίζεται και η ήττα της Ναζιστικής Γερμανίας διαφαίνεται στον ορίζοντα ως αδιαμφισβήτητο γεγονός, και τελειώνουν δύο μήνες αργότερα, όταν αρχίζει να επανέρχεται μια υποτυπώδης καθημερινότητα.
Ένας άντρας στο λόμπι του Δημαρχείου σκάλιζε το ανάγλυφο του Αδόλφου. Είδα τη μύτη να ξεκολλάει. Τι είναι η πέτρα, τι είναι τα μνημεία; Ένα εικονοκλαστικό κύμα που όμοιό του δεν έχουμε ξαναδεί διαπερνά αυτή τη στιγμή τη Γερμανία. Ένα νέο λυκόφως των Θεών- είναι έστω και ελάχιστα πιθανό ότι οι μεγάλοι Ναζί θα μπορούσαν ποτέ να αναγεννηθούν ξανά ύστερα από αυτό;
Δεν θέλω να πω πολλά από όσα περιγράφει, οπότε θα αρκεστώ στο ότι έγιναν όσα φαντάζεστε και με το παραπάνω. Υπήρξε βία, πείνα, απελπισία και φόβος για την επόμενη μέρα. Από κάποιο σημείο και μετά συνειδητοποίησα ότι συμπονώ τις Γερμανίδες, τόσο όμορφα και παραστατικά είναι γραμμένο το βιβλίο. Μας αφήνει να μπούμε στη σκέψη της και σε όσα νιώθει, οπότε πιστεύω για όλους θα είναι δύσκολο να μη συμπαθήσουν τουλάχιστον τη συγγραφέα. Δεν συνέβη όμως το ίδιο με κανέναν άντρα, πιο συμπαθητικοί μου φάνηκαν κάποιοι Σοβιετικοί παρά οι περισσότεροι Γερμανοί του περιβάλλοντός της.
Η φωτιά σύντομα περιορίστηκε και έσβησε. Ενώθηκα με μια ομάδα ανθρώπων και στην αρχή δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί έβριζαν τον ιδιοκτήτη του ντελικατέσεν στο κατεστραμμένο κτήριο. Στη συνέχεια έμαθα ότι ο άνθρωπος είχε αφήσει κάποιες από τις αποθήκες κρασιού του στο υπόγειο, το οποίο ήταν εν μέρει άθικτο. Οι Ρώσοι ανακάλυψαν το αλκοόλ, ή ίσως θα έπρεπε να πω ότι το μύρισαν, και άδειασαν τα ράφια με κεριά στο χέρι. Κατά λάθος μια σπίθα πρέπει να προσγειώθηκε σε κάποιο από τα άχυρα που χρησιμοποιούσαν για το τύλιγμα των μπουκαλιών και αυτό οδήγησε τελικά στη φωτιά.
Είναι πολύ καλογραμμένο το ημερολόγιο/βιβλίο, η γυναίκα είναι δημοσιογράφος, οπότε χειρίζεται τον λόγο όμορφα. Ξέρει να περιγράψει ένα γεγονός με τον σωστό τρόπο, χωρίς να δώσει πολλές λεπτομέρειες αλλά και χωρίς να κρύψει κάτι. Μου άρεσε πάρα πολύ η σύγκριση που κάνει αρκετά συχνά στις συνήθειες και τον τρόπο που ήταν οργανωμένη η κοινωνία των Γερμανών με τα αντίστοιχα των Σοβιετικών. Μάλιστα, ο τρόπος που περιγράφει τους Σοβιετικούς και τις πράξεις τους είναι αρκετά λεπτομερής, και δεν γινόταν να μη σκεφτώ ότι σε λίγες μέρες και η ίδια η συγγραφέας θα ζει σε μια περιοχή που είναι τμήμα του Ανατολικού μπλοκ και θα ζει με παρόμοιο τρόπο. Απλά δεν το ξέρει ακόμη.
Θα ήταν πολύ όμορφο αν υπήρχε και συνέχεια, να μάθω τι έγινε στη ζωή της αργότερα, φοβάμαι όμως πως δεν υπάρχει κάτι, αλλιώς θα είχε κυκλοφορήσει μετά τον θάνατό της. Μη διστάσετε να το πάρετε, ειδικά εσείς που σας αρέσει να διαβάζετε αληθινές ιστορίες ή να μαθαίνετε για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Θα σας δώσει μια άλλη οπτική γωνία που είναι δύσκολο να τη διαβάσεις αλλού.
Περίληψη.
Το προσωπικό ημερολόγιο μιας γυναίκας καταγράφει αληθινές ιστορίες από το τέλος του Β’ Π.Π., αποκαλύπτοντας τη σκοτεινότερη όψη της ανθρώπινης ύπαρξης.
Το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου πλησιάζει αλλά για τους κατοίκους της πόλης η πραγματική κόλαση μόλις αρχίζει. Καθώς ο Κόκκινος Στρατός εισβάλλει, οι δρόμοι γεμίζουν ερείπια και σκιές, ενώ η βία και η απόγνωση κυριαρχούν.
Μέσα σε αυτό το χάος, μια ανώνυμη γυναίκα καταγράφει με ωμή ειλικρίνεια την καθημερινότητά της: την πείνα, τον φόβο, τις απώλειες, αλλά και τις πράξεις απερίγραπτης βαρβαρότητας με ωμή ειλικρίνεια. Το ημερολόγιό της δεν είναι απλώς μια ιστορία επιβίωσης· είναι μια σπαρακτική εξομολόγηση για την ανθρώπινη ψυχή σε καιρό πολέμου.
Μέσα από τις διαυγείς και συγκλονιστικές σκέψεις της φωτίζει μια λιγότερο γνωστή όψη του πολέμου: το ψυχικό και σωματικό τίμημα που πλήρωσαν οι άμαχοι πολίτες, ιδίως οι γυναίκες. Περιγράφοντας με εντυπωσιακή σαφήνεια τη ζοφερή πραγματικότητα της σεξουαλικής βίας, τις στρατηγικές επιβίωσης και τις παρατηρήσεις της για την ανθρώπινη φύση υπό κρίση, το ημερολόγιο μετατρέπεται σε μαρτυρία πόνου αλλά και σε έναν διαλογισμό πάνω στην αντοχή.
Η φωνή της ανώνυμης συγγραφέως αντιπροσωπεύει εκατομμύρια γυναίκες που έζησαν αδιανόητες φρικαλεότητες, αλλά των οποίων οι ιστορίες συχνά μένουν στη σκια. Δεν είναι απλώς ένα ημερολόγιο, αλλά ένα σπουδαίο ιστορικό ντοκουμέντο και μια διαχρονική εξερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής, όταν δοκιμάζεται από ακραίες αντιξοότητες.
«Οι νύχτες είναι οι χειρότερες. Το σκοτάδι φέρνει φόβο, και ο φόβος φέρνει απελπισία».
Στοιχεία του βιβλίου
Τίτλος: Μια γυναίκα στο Βερολίνο (Eine Frau in Berlin)
Συγγραφέας: Marta Hillers
Μετάφραση: Άννα Βάντη
Εκδόσεις: Πηγή
Σελίδες: 356
Έκδοση: Απρίλιος 2025
ISBN: 978-960-626-843-4
Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
