Μου αρέσει να σκέφτομαι πως κάθε φωτογραφία είναι ένα αποτύπωμα μνήμης. Όχι απλώς μιας στιγμής, αλλά μιας ολόκληρης ζωής που ίσως αλλιώς θα ξεχνιόταν. Η αγαπημένη μου συγγραφέας Σοφία Βόικου, μέσα από το «Ο κήπος των μικρών θεών», μας χαρίζει ένα ταξίδι σε μια εποχή που η ζωή κρέμεται από μια κλωστή. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.
Προσωπική άποψη: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Η εβραϊκής καταγωγής νεαρή Ραχήλ, που ζει στη Θεσσαλονίκη, τολμά να ακολουθήσει το πάθος της για τη φωτογραφία. Ο πατέρας της τής διδάσκει τον τρόπο να «αιχμαλωτίζει το φως» κι εκείνη, με τον φακό στο χέρι, καταγράφει έναν κόσμο που αλλάζει βίαια.
Μερικές φορές, η τέχνη γίνεται το καταφύγιο για όσα δεν τολμάμε να πούμε δυνατά.
Το «Ο κήπος των μικρών θεών» ξεκινάει στη Θεσσαλονίκη του 1915, μια πόλη ζωντανή, με Χριστιανούς, Μουσουλμάνους και Εβραίους να ζουν δίπλα δίπλα, λίγο πριν η ιστορία ξεσπάσει σαν φωτιά. Καθώς ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος εξαπλώνεται, η Θεσσαλονίκη μετατρέπεται σε στρατηγικό κέντρο του Μακεδονικού Μετώπου. Στη δίνη αυτών των γεγονότων, η Ραχήλ τολμά να ξεφύγει από τους περιορισμούς της οικογένειάς της και να φωτογραφίσει τα γαλλικά πλοία που δένουν στο λιμάνι. Είναι εκεί που το βλέμμα της συναντά τον Στεφάν, έναν νεαρό Γάλλο στρατιώτη…
Μια ματιά αρκεί για να χαραχτείς στη μνήμη κάποιου για πάντα.
Ο Στεφάν, όμορφος, γεμάτος αυτοπεποίθηση αλλά και τις πληγές του πολέμου, μπαίνει στη ζωή της Ραχήλ σαν θύελλα. Η σχέση τους ανθίζει μέσα σε αντίξοες συνθήκες: εκείνη βλέπει μέσα από τον φακό της τις κρυμμένες αλήθειες των ανθρώπων, εκείνος προσπαθεί να ράψει τις πληγές, σωματικές και ψυχικές, όσων έχει αγγίξει ο πόλεμος. Η τέχνη της Ραχήλ θεραπεύει την ψυχή. Η τέχνη του Στεφάν θεραπεύει το σώμα. Η πόλη τους αλλάζει, η μεγάλη πυρκαγιά του 1917 την κατακαίει, αλλά η σπίθα μεταξύ τους παραμένει.
«Ραχήλ! Ραχήλ!»
Η Ραχήλ είχε ήδη κατέβει με φούρια τη σκάλα. Ήταν τέλη Οκτώβρη του ’15 στη Σαλονίκη και είχε ξεχάσει ανοιχτό το παράθυρο στον επάνω όροφο, αδιαφορώντας για τη βροχή που έμπαινε στο σπίτι και μούλιαζε το χαλί. Τα ξύλινα παντζούρια χτυπούσαν αναμεταξύ τους από τον αέρα και τα τζάμια έτριζαν, αλλά κανείς δεν είχε τρέξει να τα κλείσει.
«Ραχήλ! Πού πας; Γύρνα αμέσως πίσω! Θα το πω στον πατέρα σου!»
«Στον papa πηγαίνω», φώναξε ασθμαίνοντας, ενώ έσφιγγε τα κορδόνια στα μποτίνια της.
Η συγγραφέας δεν σταματά μόνο στην ερωτική ιστορία. Μέσα από το «Ο κήπος των μικρών θεών» μάς ξεναγεί στα στρατόπεδα του Ζέιτενλικ, εκεί όπου ο Στεφάν βιώνει την απελπισία της μάχης με την ελονοσία και τον τύφο. Κατάσκοποι, καφέ σαντάν, αφροδίσια νοσήματα, κραιπάλη ήταν όλα στην ημερήσια διάταξη. Η λογοτεχνία συναντά την ιστορία και αποκαλύπτει μικρές, αλλά ουσιώδεις πράξεις ανθρωπιάς που μεταμορφώνουν ζωές.
Παράλληλα, μας ανοίγει τον φακό της στις ζωές των απλών ανθρώπων που βλέπουν τις μοίρες τους να συνθλίβονται από τις πολιτικές συγκρούσεις και τις φλόγες της μεγάλης πυρκαγιάς. Οι χαρακτήρες της, αν και βασισμένοι σε πραγματικά πρόσωπα, γίνονται σύμβολα όλων εκείνων που πολέμησαν όχι μόνο στα πεδία μάχης, αλλά και μέσα τους.
Υπάρχουν πληγές που δεν φαίνονται ποτέ στις φωτογραφίες, αλλά καθορίζουν κάθε τους χιλιοστό.
Η Ραχήλ, πνεύμα της ελευθερίας και του αλτρουισμού, κι ο Στεφάν, ο άνθρωπος που δυσκολεύεται να απομακρυνθεί από τις επιταγές του περιβάλλοντος που έχει μεγαλώσει. Η Ραχήλ βρίσκει καταφύγιο στη Γαλλία, πλάι σε έναν σύζυγο που της επιτρέπει να συνεχίσει την τέχνη της. Ο Στεφάν, από την άλλη, κουβαλά τις σκιές του πολέμου στη δική του επιστροφή. Όμως, το ερώτημα παραμένει: μπορεί άραγε η φωτογραφία, αυτή η σιωπηλή μαρτυρία ζωής, να τους ενώσει ξανά;
Ακόμα και ανάμεσα στις στάχτες, η ελπίδα βρίσκει πάντα τρόπο να ξαναγεννηθεί.
Το «Ο κήπος των μικρών θεών» είναι ένα μυθιστόρημα που σε συνεπαίρνει με τη μαεστρία με την οποία υφαίνεται η συγγραφική ιστορία με την Ιστορία. Μια αφήγηση που αποδεικνύει πως οι μικροί θεοί της καθημερινότητας είναι εκείνοι που, μέσα στην καταστροφή, επιμένουν να αγαπούν, να ονειρεύονται και να δημιουργούν. Ένα ιστορικό οδοιπορικό στη Θεσσαλονίκη των αρχών του εικοστού αιώνα εμπνευσμένο από τις αληθινές ιστορίες των ανθρώπων που έχασαν το πρόσωπό τους αλλά συνέχισαν να αγωνίζονται, να ονειρεύονται και να ερωτεύονται. Δεύτερη ζωή στην αγάπη και τη φιλία, λοιπόν… Πλάι στην απώλεια ανθίζει η ελπίδα.
Περίληψη: Οκτώβριος του 1915, Σαλονίκη.
Όταν η Ραχήλ το σκάει από το σπίτι της για να φωτογραφίσει τα γαλλικά πλοία που αγκυροβολούν στο λιμάνι, δε φαντάζεται πως η πόλη της σύντομα θα μεταμορφωθεί σε ένα πολύβουο ανθρώπινο μελίσσι. Όταν ο Στεφάν αποβιβάζεται σε αυτή την εξωτική πόλη της Ανατολής, δεν υποψιάζεται την απελπισία που θα ζήσει στο Ζέιτενλικ, το στρατόπεδο όπου «θερίζουν» η ελονοσία και ο τύφος. Κι ας λένε πώς στο Μακεδονικό Μέτωπο ο πόλεμος μοιάζει με γιορτή.
Ενώ ο φακός της Ραχήλ αιχμαλωτίζει τα μύχια μυστικά των πελατών της, το επιδέξιο χέρι του Στεφάν ράβει κι επουλώνει τις ανθρώπινες πληγές. Σίγουρος για την ομορφιά του, την εξαργυρώνει αβίαστα στα καφέ σαντάν της πόλης. Ένας τραυματισμός, ωστόσο, τον καταδικάζει σε μια ζωή γεμάτη απομόνωση και θλίψη. Ώσπου, χάρη στον φίλο του τον Αντρέ, θα ανακαλύψει μία ομάδα ανθρώπων, «μικρών θεών», που υπόσχεται μια νέα ζωή.
Ένα οδοιπορικό στη γοητευτική Θεσσαλονίκη των αρχών του εικοστού αιώνα. Ένα μυθιστόρημα εμπνευσμένο από τις αληθινές ιστορίες των ανθρώπων που έχασαν το πρόσωπό τους αλλά συνέχισαν να αγωνίζονται, να ονειρεύονται και να ερωτεύονται. Μια ιστορία για όλους εκείνους που κρύβουν τόση αγάπη μέσα τους ώστε να γίνονται «μικροί θεοί» για τους άλλους.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Ο κήπος των μικρών θεών
Συγγραφέας: Σοφία Βόικου
Εκδόσεις: Ψυχογιός
ISBN: 978-618-01-6054-3
Σελίδες: 432
Έτος έκδοσης: Μάρτιος 2025
Επιμέλεια: Ζωή Τσούρα
Δημιουργία κεντρικής εικόνας: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
