Οι Μαγεμένες
Προσωπική άποψη: Αγάπη Ντόκα
Τετάρτη 8 Νοεμβρίου 2017, ώρα 19:30, στην Θεσσαλονίκη, στο καφέ του Βασιλικού Θεάτρου, με θέα τον Λευκό Πύργο και την θάλασσα. Το καλύτερο σημείο για την παρουσίαση αυτού του βιβλίου, αφού μιλάει για ένα μνημείο της Θεσσαλονίκης που δεν υπάρχει πια.
Αν και συντοπίτισσες, την Μαίρη Κόντζογλου δεν την είχα συναντήσει άλλοτε, παρά από μακριά, στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου τον Μάιο. Ήξερα ότι είχε γράψει μια τριλογία που, εν συντομία, την λέγαμε Τα παλιά ασήμια και είχα ακούσει τα καλύτερα.
Την παρουσίαση την έκανε μόνη της, πράγμα που θαύμασα, και την έκανε άψογα! Επί μία ώρα μας μιλούσε για θέματα ιστορίας που αφορούσαν τις Μαγεμένες και συγχρόνως πρόβαλε σε οθόνη παλιές φωτογραφίες και πληροφορίες, που μου φάνηκαν πολύ χρήσιμες καθώς διάβαζα το βιβλίο μετά.
Γυναίκα γλυκύτατη, κατατοπιστικότατη, επικοινωνιακή και πολύ γελαστή!
Το βιβλίο ξεκινάει με αναφορά στον λαϊκό μύθο των Μαγεμένων: Ο Μέγας Αλέξανδρος καλεί τους αρχηγούς των γειτονικών βασιλείων για να τον βοηθήσουν στην εκστρατεία που ετοιμάζει. Ανάμεσα τους και ο βασιλιάς της Θράκης, που καταφθάνει με την όμορφη γυναίκα του. Τις νύχτες ο Μ. Αλέξανδρος επισκέπτεται την βασίλισσα στο δωμάτιό της. Μέχρι που ο βασιλιάς το παίρνει χαμπάρι και βάζει τον μάγο του να ρίξει σκόνη από εκεί που θα περνούσε το βράδυ ο Αλέξανδρος και να τον μαρμαρώσει. Για κακή του τύχη όμως, περνάει από εκεί η βασίλισσα.
Μαζεμένοι καμιά τριανταριά νοματαίοι σ’ ένα σπίτι, παίρνοντας όλες τις προφυλάξεις, ακούνε τον Δάσκαλο να τους λέει για τα σχέδια του Γάλλου Μίλλερ να βγάλει από την Ελλάδα το Μνημείο των Μαγεμένων. Πρέπει να τον σταματήσουν.
Ο Νικόλας, νεαρός που ανήκει σ’ αυτήν την Αδελφότητα, αντιλαμβάνεται ένα νέο μέλος, που είναι ο πατέρας της αγαπημένης του Αννίκας, Νταβίντ, ο οποίος είναι και αφεντικό του. Φεύγοντας από εκεί, περνάει απ’ το σπίτι της για να την δει για λίγο στα κρυφά, αφού αυτός είναι Χριστιανός κι εκείνη Εβραιοπούλα. Με τις λιγοστές λέξεις που ξέρει από την γλώσσα της, της λέει ότι θα λείψει για δύο μήνες σε μια αποστολή για τις Μαγεμένες, τις οποίες θέλουν κάποιοι να πουλήσουν στους Γάλλους. Η Αννίκα στο σπίτι της καταλαβαίνει από το βλέμμα του πατέρα της ότι και αυτός – όπως και ο Νικόλας – ενδιαφέρεται για τις Μαγεμένες.
Η αδελφή της Στερίνα παντρεύεται και φεύγει από το πατρικό τους σπίτι. Η Αννίκα αρχίζει να ενδιαφέρεται περισσότερο για το Μνημείο, αφού το σπίτι τους είναι χτισμένο κολλητά σ’ αυτό. Ζητάει από τον πατέρα της χαρτί και κάρβουνο κι αρχίζει να τις ζωγραφίζει. Ο Νταβίντ καταλαβαίνει ότι έχει μια πολυτάλαντη κόρη και θέλει να της δώσει μόρφωση, κάτι που λίγες γυναίκες στην εποχή τους είχαν.
Ο Περικλής Δημητριάδης, μεγαλέμπορος της Θεσσαλονίκης, χάνει την γυναίκα του Ευδοξία στα 42 της χρόνια κι επιβάλλει στον γιό τους Αλέξανδρο να επιστρέψει από το Παρίσι, αφού έχει τελειώσει ήδη τις σπουδές του στην Μικρή Σχολή Καλών Τεχνών εκεί. Ο Αλέξανδρος με βαριά καρδιά υποτάσσεται στην επιθυμία του, αν και παραμένει το όνειρό του να γίνει γλύπτης. Μετά τρεις μήνες απραξίας, συναντά την Απολίν, χήρα στρατιωτικού γιατρού. Την ερωτεύεται, γίνεται η Μούσα του και σμιλεύει στο μάρμαρο την μορφή της.
Ο Περικλής έρχεται σε επαφή με τον Μίλλερ για να τον πείσει πως του είναι απαραίτητος αν θέλει να πάρει τις Μαγεμένες στην Γαλλία. Σκοπός του φυσικά είναι το χρήμα, το οποίο μια ζωή κυνηγούσε.
Η Απολίν γνωρίζεται με τον Περικλή και μετά από λίγο καιρό ανακοινώνει στον Αλέξανδρο ότι θα τον παντρευτεί, αφού δεν έχει άλλη επιλογή για την ζωή της.
Η μητέρα της Αννίκας, Ρεμπέκα, πεθαίνει από τις αναθυμιάσεις του μαγκαλιού, πριν προλάβει να δει το εγγόνι της να γεννιέται.
Ο Αλέξανδρος μη αντέχοντας την προδοσία της Απολίν, ένα βράδυ θέλει να βάλει τέλος στη ζωή του. Καταλαβαίνοντας ότι τελικά δεν μπορεί να το κάνει, παίρνει το δρόμο να επιστρέψει στο σπίτι του. Στο κατώφλι του – κι ενώ οι αστυνομικοί έχουν ανοίξει πυρά – βρίσκει έναν τραυματία, τον οποίο και περιθάλπτει. Είναι ο Νικόλας, που μαζί του εισβάλλει στο σπίτι ο Λευτέρης, ο γάτος του. Διηγείται στον Αλέξανδρο την ιστορία της Αδελφότητας και την απόφασή τους να κρατήσουν πάσει θυσία τις Μαγεμένες στον τόπο τους και του ζητάει να ειδοποιήσει μάνα, αδελφή, αγαπημένη, αφεντικό και Δάσκαλο πως είναι ζωντανός.
Ο Νικόλας είναι βαριά τραυματισμένος και ο Αλέξανδρος για πρώτη του φορά νοιώθει ευθύνη και θαυμασμό για κάποιον. Απευθύνεται στην Απολίν για να βρει με εχεμύθεια ένα γιατρό, ο οποίος και δίνει ξανά ζωή στον Νικόλα.
Η Απολίν επισκέπτεται τον Αλέξανδρο και κανείς απ’ τους δυό τους δεν μπορεί ν’ αντισταθεί στο ερωτικό κάλεσμα. Φεύγοντας από εκεί, νοιώθει έναν πόνο χαμηλά στην κοιλιά. Ο γιατρός της λέει πως είναι έγκυος. Όταν το μαθαίνει ο Αλέξανδρος νοιώθει τύψεις.
Η Στερίνα γεννάει κοριτσάκι παρά την προσδοκία-βεβαιότητά της πως θα έανε γιο.
Ο Αλέξανδρος εντάσσεται στην Αδελφότητα κρυφά από τον πατέρα του. Ο αγώνας τους παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Σχεδιάζουν πώς θα σταματήσουν το κομμάτιασμα του Μνημείου και την μεταφόρτωσή του σε πλοία που θα το πάνε στην Γαλλία. Την ημέρα του κομματιάσματος πραγματοποιούν εξέγερση με λιθοβολισμούς προς τους επισήμους που κατέφθασαν να παρακολουθήσουν το θέαμα. Επικρατεί πανδαιμόνιο. Πώς θα εξελιχθεί η επιχείρηση; Θα τα καταφέρουν οι αγωνιστές; Ποιο το τέλος των ηρώων, του Αλέξανδρου, της Απολίν, του Νικόλα, της Αννίκας; Και οι Μαγεμένες;
Η ιστορία κινείται γύρω από τις Μαγεμένες και την απομάκρυνσή τους από την Θεσσαλονίκη, ένα ιστορικό γεγονός που η συγγραφέας το χρησιμοποιεί για να εξελίξει την μυθοπλασία.
Εναλλάσσονται σκηνές με τις επιστολές του Μιλλέρ προς την σύζυγό του, καθώς της εξιστορεί την σπουδαιότητα του Μνημείου που έχει ανακαλύψει και τις διαδικασίες εξαγωγής του από την Ελλάδα στη Γαλλία, με το πρόσχημα ότι εκεί θα του δώσουν την αξία που του πρέπει, αποκρύπτοντας το πραγματικό του κίνητρο που είναι το χρήμα.
Αντιπαραβάλλεται η αγάπη του Νταβίντ για την κόρη του Αννίκα και την μόρφωσή της και η απέχθεια του Περικλή για τον γιο του Αλέξανδρο και την επιθυμία του να γίνει γλύπτης.
Υμνείται η συναδέλφωση των ανθρώπων που είναι διαφορετικής φυλής, γλώσσας και θρησκεύματος, όταν υπάρχει κοινός σκοπός και στόχος.
Στιγματίζεται ο ρόλος των αρχαιοκαπήλων που μόνη τους έννοια είναι το κέρδος.
Εξαιρετικός μαγικός ρεαλισμός, αναπάντεχος συνδυασμός εννοιών ανάμεσα στα άψυχα και τα έμψυχα.
Το βιβλίο μέχρι ένα σημείο μετακινείται μπρος-πίσω, περιγράφοντας τις ίδιες καταστάσεις και γεγονότα από την οπτική πλευρά του κάθε ήρωα.
Μια ιστορία που κλείνει, αφήνοντας μια πίκρα για τα Μνημεία μας που δεν είναι πια κοντά μας.
Βρέθηκε η Αννίκα στην αυλή με τα σαβανωμένα δέντρα και ένα τρίτο, ενθαρρυντικό αυτή τη φορά, νιαούρισμα προσδιόρισε το σημείο όπου την περίμεναν. Μάζεψε τη μακριά φούστα και τη φυλάκισε με τα δυο της χέρια. έπρεπε να κινηθεί πολύ γρήγορα. Τυχερή, ήταν τυχερή απόψε, ακόμα κι αν κοιτούσε η μητέρα της από το παράθυρο, τίποτα δεν θα μπορούσε να διακρίνει, ήδη χανόταν μέσα στο σύννεφο.
Περνώντας δίπλα από το πηγάδι έριξε τον ξύλινο κουβά με όλη της τη δύναμη και ευχήθηκε να φτάσει ως την κάμαρα πάνω ο πνιχτός ήχος που έβγαλε καθώς έσμιξε με το νερό. Ευχήθηκε να έφτανε στ’ αυτιά της αδελφής της κυρίως σ’ εκείνης, για να γίνει πιστευτό αυτό που είχε προφασιστεί προεκιμένου να βγει έξω τέτοια ώρα, πως δηλαδή ήθελε να ρίξει νερό στο πρόσωπό της για να ξυπνήσει.
Περίληψη: Θεσσαλονίκη, στα βάθη των αιώνων: Μια βασίλισσα ερωτευμένη παράφορα με τον Μεγαλέξανδρο τρέχει μες στη νύχτα να συναντήσει τον εραστή της. Τα μάγια του απατημένου συζύγου της όμως θα μαρμαρώσουν αυτή και τη συνοδεία της. Οι μορφές τους θα μείνουν για πάντα στη Στοά των Ειδώλων.
Περίπου χίλια οχτακόσια χρόνια αργότερα, στην ίδια πόλη, που οι κάτοικοί της λατρεύουν τρεις θεούς και μιλάνε αμέτρητες γλώσσες, ο παλαιογράφος Εμμανουέλ Μιλλέρ επιχειρεί, με τη συγκατάθεση του Σουλτάνου, να ξεριζώσει το αρχαίο μνημείο των «Μαγεμένων» και να τις πάει στη Γαλλία, να κοσμήσουν τα ανάκτορα και τα σπίτια των ευγενών.
Την προσπάθειά του όμως αυτή, θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια χούφτα ξεχωριστούς ανθρώπους: Τη Χάννα και τον Νικόλα, δυο ερωτευμένα παιδιά, που αγωνίζονται για τη ματαίωση της αρπαγής του μνημείου, ενώ παλεύουν για το δικαίωμά τους στην αγάπη. Τον γλύπτη Αλέξανδρο Δημητριάδη, που εμπνέεται από τους νεαρούς φίλους του, και ρίχνεται στη μάχη με αυτοθυσία. Και τον Νταβίντ εφέντη, τον αρχαιολάτρη Εβραίο, που δίνει τον δικό του αγώνα ενάντια στην εποχή, τη φυλή του και την κοινωνία, προσπαθώντας να κρατήσει κοντά τους τις «Μαγεμένες» και να αποτρέψει την επανάληψη μελλοντικών διωγμών.
Μια σαγηνευτική ιστορία, βασισμένη σε αληθινά γεγονότα, που σκαλίζεται με έρωτα και αίμα στα βυζαντινά τείχη, στα υγρά λιθόστρωτα, στις συναγωγές, στα παζάρια και στα γεμάτα θρύλους και ατμούς χαμάμ της Σαλονίκης.
Η αγαπημένη Μαίρη Κόντζογλου με αυτό το μυθιστόρημά της βρίσκεται στην ωριμότερη στιγμή της. Στήνει μια πολύ πλούσια αφήγηση που τα έχει όλα: ερωτικά τρίγωνα, ταραγμένες οικογενειακές σχέσεις, δραματοποιημένα ιστορικά επεισόδια, δράση, ιστορικά στοιχεία.
Στοιχεία βιβλίου:
Τίτλος: Οι Μαγεμένες
Συγγραφέας: Μαίρη Κόντζογλου
Εκδοτικός Οίκος: Μεταίχμιο
Έκδοση: Αθήνα, Μάιος 2017
Σελίδες: 527
ISBN: 9786180309874
Στο βιβλίο υπάρχει τυπωμένο ένα qr code με πλούσιο πραγματολογικό υλικό για το ιστορικό υπόβαθρο της αφήγησης.
-Βίντεο για το μνημείο
-Χάρτες
-Ζωγραφικές απεικονίσεις του μνημείου
-Σεφαραδίτικη μουσική
-Διαδρομές στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης
-Και πολλά πολλά άλλα.
Επεξεργασία εικόνας: Παναγιώτα Γκουτζουρέλα
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
