Στη σημερινή συνέντευξη στους Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών φιλοξενείται η φιλόλογος και συγγραφέας Μαρία Φωτακέλη, με αφορμή την κυκλοφορία τριών παιδικών βιβλίων της από τις εκδόσεις Πορφύρα.
Συνέντευξη
Ρωτάει η Αγγελίνα Παπαθανασίου
Καλησπέρα. Σας ευχαριστούμε για τη συνέντευξη που μας παραχωρείτε.
Μ. Φ. Καλώς σας βρήκα! Ευχαριστώ για τη φιλοξενία στο περιοδικό σας!
Έχουν εκδοθεί τέσσερα βιβλία σας για παιδιά. Πώς προέκυψε η συγγραφή στη ζωή σας; Ήρθε τυχαία ή ήταν όνειρο ζωής που έγινε πραγματικότητα;
Μ.Φ. Από παιδί ακόμη η εικόνα της μαμάς μου να διαβάζει κάποιο βιβλίο μού ήταν πολύ οικεία. Εκείνη ήταν που με προμήθευε βιβλία και θαρρώ ότι έπαιξε κι αυτό τον ρόλο του. Μιλάμε για μια εποχή που αρκετός κόσμος λέγοντας ότι έχει βιβλία στο σπίτι του εννοούσε μια πολύτομη εγκυκλοπαίδεια. Στο σπίτι μας λοιπόν υπήρχαν «κανονικά» βιβλία. Το να διαβάζω «εξωσχολικά» βιβλία ήταν μια δραστηριότητα που με γέμιζε. Από την άλλη, μεγαλώνοντας άρχισα να εκτιμώ τον λόγο και την ελληνική γλώσσα ειδικότερα, και να θαυμάζω όσους μπορούσαν να εκφραστούν με σαφήνεια και γλαφυρότητα σε αυτή. Επομένως μάλλον ήταν ένας συνδυασμός των δύο. Θεωρώ επίσης πως δεν νοείται συγγραφέας χωρίς την ιδιότητα του αναγνώστη.
Ποια ήταν τα δικά σας αγαπημένα βιβλία που σας κρατούσαν συντροφιά στην παιδική και εφηβική σας ηλικία;
Μ.Φ. Μεγάλωσα με τα βιβλία της Ζωρζ Σαρή και της Άλκης Ζέη, όταν ακόμη η ελληνική παιδική λογοτεχνία έκανε τα πρώτα της βήματα. «Ο θησαυρός της Βαγίας» της Ζωρζ Σαρή είναι ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία και γι’ αυτό χιλιοδιαβασμένο. Στο λύκειο ανακάλυψα τη Γενιά του ’30 καθώς και ξένους κλασικούς συγγραφείς κι από κει μου ανοίχτηκε ένας άλλος κόσμος.
Δυο από τα βιβλία σας, «Το κρεμμυδάκι» και «Το παιδί με το κανατάκι», είναι διασκευές. Το πρώτο από απόσπασμα του βιβλίου του Ντοστογιέφσκι «Αδελφοί Καραμαζόφ», ενώ το δεύτερο είναι διασκευή από το συναξάρι του Αγίου Γεωργίου, σε εικονογράφηση της Ναταλίας Καπατσούλια. Μιλήστε μας για την επιλογή των κειμένων που διασκευάσατε αλλά και τη συνεργασία σας με την εικονογράφο. Κατάφερε με τις εικόνες της να αποτυπώσει τους ήρωές σας όπως τους είχατε πλάσει με τη φαντασία σας;
Μ.Φ. Το κρεμμυδάκι αποτελεί μια σύντομη ιστορία σχεδόν μισής σελίδας στο βιβλίο του Ντοστογιέφσκι «Αδελφοί Καραμαζόφ». Το τέλος που δίνει βέβαια ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας δεν είναι χαρούμενο. Σε κείνο το σημείο κόλλησα κι αναρωτήθηκα «ναι, αλλά τι θα γινόταν αν…» και κάπως έτσι προέκυψε η διασκευή της ιστορίας.
Το «παιδί με το κανατάκι» το συνάντησα πρώτη φορά πάνω στο άλογο του Άι Γιώργη σε μια εικόνα του. Τι δουλειά είχε ένα παιδάκι εκεί; Μου φάνηκε περίεργο και ψάχνοντας κατέληξα στο συναξάρι του αγίου. Τότε σκέφτηκα πως θα ήταν ωραίο να γίνει γνωστή αυτή η ιστορία και σε άλλους και κυρίως σε παιδιά. Δείχνει πώς η σχέση που δημιουργείται ανάμεσα στο παιδί και τον συνονόματό του άγιο μπορεί να εμπνεύσει εμπιστοσύνη, πίστη δηλαδή, ικανή να πραγματοποιήσει τα αδύνατα.
Πάμε τώρα και στην εικονογράφηση. Με τη Ναταλία είχαμε μια συνεργασία εξαιρετική, γι’ αυτό και το αποτέλεσμα ήταν ανάλογο. Η Ναταλία είναι μια ταλαντούχα εικονογράφος κι ωραίος άνθρωπος και νιώθω τυχερή που εικονογράφησε τα βιβλία μου. Δίνεται στη δουλειά της και αυτό αποτυπώνεται στο τελικό έργο. Να σας πω επίσης ότι κάποια από αυτά τα έργα, όπως το εξώφυλλο από «Το κρεμμυδάκι», κοσμούν την είσοδο του σπιτιού μου και τα χαίρομαι καθημερινά.
Τα βιβλία σας με γυρίζουν πίσω στην παιδική μου ηλικία. Είναι κείμενα «παλιάς κοπής» που δεν συναντάμε εύκολα σήμερα. Άκρως διδακτικά, και με έντονο το θρησκευτικό συναίσθημα. Τι στοιχεία κατά την άποψή σας πρέπει να έχει ένα καλό παιδικό βιβλίο για να τραβήξει το ενδιαφέρον των παιδιών;
Μ.Φ. Μακριά από μένα οι διδακτισμοί και τα «πρέπει» κουνώντας το δάχτυλο. Ωστόσο ένα βιβλίο δεν μπορεί να προσφέρει μόνο διασκέδαση αλλά και ψυχαγωγία. Τι εννοώ; Ας πάμε στη ρίζα των λέξεων, στην ετυμολογία τους. (Αυτό είναι ένα από τα πράγματα που λατρεύω να κάνω.) Η «διασκέδαση» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «διασκεδάννυμι», που σημαίνει διασκορπίζω, διαλύω. Η λέξη «ψυχαγωγία» από την άλλη προέρχεται από την «ψυχή» και το αρχαίο ρήμα «άγω», που σημαίνει οδηγώ. Επομένως ναι, θέλουμε να περάσουμε καλά διαβάζοντας ένα βιβλίο (εννοείται αυτό), όμως κλείνοντάς το θέλουμε να μένει κάτι μέσα μας, κάποιο μήνυμα.
Θεωρώ ότι το βιβλίο παίζει έναν ρόλο «manual» (βιβλίο με οδηγίες χρήσης) για τη ζωή. Μέσα από τις ιστορίες άλλων βλέπουμε πώς αντιμετώπισαν καταστάσεις που περνάμε κι εμείς, πώς ανταποκρίθηκαν σε προκλήσεις που κι εμάς μας απασχολούν.
Ένα βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά βασίζεται τόσο στο κείμενο όσο και στην εικονογράφηση. Η εικόνα «μιλάει» στο μικρό παιδί και καθιστά το κείμενο πιο εύληπτο. Συνεπώς η καλή εικονογράφηση δεν επενδύει απλώς την ιστορία, αλλά έχει τη δύναμη να την αναδείξει και κάποιες φορές να πει αυτά που τα λόγια δεν μπορούν.
Έχουν προγραμματιστεί παρουσιάσεις των βιβλίων σας μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα;
Μ.Φ. Είναι στα σκαριά διάφορες εκδηλώσεις παρουσίασης, αλλά γι’ αυτά θα μιλήσουμε από το φθινόπωρο. Όταν οριστικοποιηθούν, θα γνωστοποιηθούν από τις εκδόσεις Πορφύρα.
Διαβάστε την άποψή μας για το βιβλίο: Το κρεμμυδάκι
Αυτή την περίοδο υπάρχουν νέοι ήρωες που σας βασανίζουν γλυκά περιμένοντας να πάρουν σάρκα και οστά;
Μ.Φ. Πάντα κάτι υπάρχει… Θα έρθει κάποια στιγμή το πλήρωμα του χρόνου για να βγει στην επιφάνεια και να πάρει μορφή ιστορίας.
Λίγο πριν ολοκληρώσουμε τη συνέντευξη, θα θέλατε να πείτε κάτι στους αναγνώστες μας;
Μ.Φ. Δεν έχω να πω κάτι άλλο παρά να τους παροτρύνω να διαβάζουν. Ας διαβάζουν οτιδήποτε, κόμικς, λογοτεχνία… Δεν ξέρω κάποιον που να έχασε διαβάζοντας.
Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας. Καλή δημιουργική συνέχεια.
Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα
Δημιουργία κεντρικής εικόνας: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
