Σήμερα στους Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών φιλοξενείται η Μαριάννα Σεργάκη, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της «Ο παππούς Κώστας και το δέντρο της αγάπης» από τις εκδόσεις Φυλάτος.
Συνέντευξη
Ρωτάει η Αγγελίνα Παπαθανασίου
Σας ευχαριστούμε πολύ για τη συνέντευξη που μας παραχωρείτε.
Μ.Σ. Καλώς σας βρήκα και είναι τιμή και χαρά που σας συναντώ!
Από τις εκδόσεις Φυλάτος κυκλοφορεί το πρώτο σας βιβλίο για παιδιά. Πώς προέκυψε η συγγραφή στη ζωή σας; Ήρθε τυχαία ή ήταν όνειρο ζωής που έγινε πραγματικότητα;
Μ.Σ. Η συγγραφή προέκυψε στη ζωή μου από την εφηβική ηλικία, όταν ένιωσα ότι μέσα από τον γραπτό λόγο μπορούσα να βοηθώ τους φίλους και τους συμμαθητές μου, περνώντας τους μηνύματα που ίσως τους καθοδηγούσαν ή τους ανακούφιζαν σε όποιο πρόβλημα αντιμετώπιζαν. Άλλοτε ήταν φιλικές συμβουλές, άλλοτε πιο κοινωνικού περιεχομένου. Ας μην ξεχνάμε πως ακόμη και τη δεκαετία του 2000, υπήρχαν ζητήματα όπως ο σχολικός εκφοβισμός — ίσως σε πιο ήπια μορφή, αλλά υπαρκτά. Οι προβληματισμοί της εφηβείας ήταν πάντα παρόντες: η επιλογή της πρώτης σχέσης, η πίεση πριν από τις πανελλαδικές, η είσοδος στο πανεπιστήμιο και άλλα. Το προσωπικό μου ημερολόγιο το ξεκίνησα στο Γυμνάσιο και το κράτησα, αν θυμάμαι καλά, μέχρι και το τέλος του Πανεπιστημίου. Εκεί κατέγραφα σκέψεις, συναισθήματα, όνειρα – κάποια έγιναν πράξη, άλλα βρίσκονται ακόμη σε αναμονή. Πιστεύω πως η καταγραφή σε ημερολόγιο βοηθά τον άνθρωπο, ειδικά τον νέο, να οργανώσει τις σκέψεις του, να επεξεργαστεί τα ζητήματα που τον απασχολούν και να αρχίσει να θέτει στόχους.
Αργότερα ήρθε και η πρώτη μου επαφή με την αρθρογραφία, μέσα από τη συνεργασία μου με το site pillowfights.gr. Εκεί έγινε η πρώτη δημόσια τοποθέτησή μου. Έγραψα άρθρα για τις σχέσεις, την ψυχολογία, κοινωνικά ζητήματα αλλά και χιουμοριστικά κείμενα — κάτι που, κατά τη γνώμη μου, έχει αρχίσει να λείπει από τη ζωή μας. Η αρθρογραφία, ακόμη και σε ερασιτεχνικό επίπεδο, απαιτεί υπευθυνότητα· χρειάζεται έρευνα και τεκμηρίωση για όσα εκφράζεις. Ύστερα από έναν χρόνο συνεργασίας μου με το site — κάτι που με χαροποίησε ιδιαίτερα — ένιωσα έτοιμη να κάνω την πρώτη μου απόπειρα στη συγγραφή ενός βιβλίου. Ήταν, τελικά, ένα όνειρο ζωής που επιδίωξα να κάνω πραγματικότητα.
Έτσι, ξεκίνησα να γράφω στο laptop μου για αρκετές συνεχόμενες ημέρες την πρώτη μου παιδική βιωματική ιστορία. Δεν πίστευα πως στον κόσμο του βιβλίου θα βρω ανταπόκριση — κι όμως, το δοκίμασα. Άδραξα την ευκαιρίαπου μου δόθηκε… και ιδού το αποτέλεσμα!
Ποια ήταν τα βιβλία που σας συντρόφευσαν στην παιδική ή εφηβική σας ηλικία; Εξακολουθείτε να διαβάζετε παιδικά βιβλία και ως ενήλικη;
Μ.Σ. Μεγάλη μου αγάπη, από παιδί, ήταν τα βιβλία του Ευγένιου Τριβιζά. Δεν έχανα ούτε ένα! Στο δημοτικό σχολείο όπου φοίτησα, στην Παιδαγωγική του Πειραιά, στις τάξεις της Πέμπτης και της Έκτης, κάναμε μια υπέροχη δραστηριότητα: κάθε εβδομάδα διαβάζαμε εφημερίδες, επιλέγαμε το άρθρο που μας κέντριζε το ενδιαφέρον, το κόβαμε και το φέρναμε στην τάξη για να το διαβάσουμε και να το μοιραστούμε με τα άλλα παιδιά. Αυτή η συνήθεια μας έμαθε να παρατηρούμε τον κόσμο και να εκφραζόμαστε.
Στο Γυμνάσιο, το πρώην 11ο Πειραιά, η φιλόλογός μας — η κυρία Μεγάλου —είχε επίσης εξαιρετική επιρροή πάνω μας. Κάθε τρίμηνο διαβάζαμε ένα βιβλίο, γράφαμε ανάλυση και τη δική μας προσωπική κριτική. Έτσι γνώρισα πολλά βιβλία που πιθανότατα δεν θα επέλεγα από μόνη μου.
Ήταν, όμως, πραγματικά δυνατά αναγνώσματα, «μεγαθήρια» ως προς τα μηνύματα και το βάθος τους. Θυμάμαι, χαρακτηριστικά, το «Νούμερο 31328» του Ηλία Βενέζη και «Ο γέρος και η θάλασσα» του Έρνεστ Χέμινγουεϊ. Επίσης, διάβασα μυθιστορήματα της Πηνελόπης Δέλτα.
Μικρότερη, δανειζόμουν βιβλία και από τη βιβλιοθήκη της γιαγιάς μου, κυρίως έργα του Παπαδιαμάντη. Να σημειώσω ότι ήταν στην καθαρεύουσα, κάτι που με δυσκόλευε αρκετά, αλλά ταυτόχρονα με γοήτευε και μου δημιουργούσε την πρόκληση να κατανοήσω το περιεχόμενο.
Πιο πρόσφατα, διάβασα δύο πολύ ιδιαίτερα βιβλία που προτείνω ανεπιφύλακτα: Η «Θιβετιανή ροδακινόπιτα» του Τομ Ρόμπινς — ένα φιλοσοφικό, χιουμοριστικό και βαθιά υπαρξιακό ανάγνωσμα — και ένα παιδικό βιβλίο που αφορούσε την κυστική ίνωση, το οποίο με συγκίνησε ιδιαίτερα λόγω της θεματικής του.
Όσο για σήμερα… η αλήθεια είναι πως λόγω της εργασίας μου και των πολλών ωρών που απασχολούμαι κάθε εβδομάδα, δεν έχω τον χρόνο να διαβάσω όσο θα ήθελα. Πιστεύω, όμως, ότι για να γαληνέψει η ψυχή σου μέσα από ένα βιβλίο, πρέπει να έχεις τον χρόνο να το απολαύσεις — και να του δώσεις το περιθώριο να περάσει τα δικά του μηνύματα σε εσένα.
Το βιβλίο σας αναφέρεται στην παιδική ασθένεια, στην απώλεια αλλά και στη σημασία της αγάπης στη ζωή μας. Πείτε μας λίγα λόγια για την ηρωίδα σας την Μαριάννα.
Μ.Σ. Καταρχάς, η Μαριάννα είμαι εγώ — σε μικρή ηλικία. Όλη η ιστορία είναι πραγματική και βασίζεται σε βιωματικές καταστάσεις. Γι’ αυτό και επέλεξα να περάσω τα δικά της μηνύματα, τα οποία δεν αφορούν μόνο παιδιά που νοσούν ή έχουν χάσει κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο. Αφορούν και εκείνα τα παιδιά — ή τις οικογένειες — που θέλουν να βοηθήσουν άλλα παιδιά που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους καταστάσεις. Ή ακόμα και γονείς που επιθυμούν να προετοιμάσουν τα παιδιά τους, με τρόπο απλό και ευγενικό, για το ενδεχόμενο μιας απώλειας, όπως αυτή της γιαγιάς ή του παππού.
Καταλαβαίνω πως πολλοί γονείς διστάζουν να αγοράσουν ένα βιωματικό παραμύθι, φοβούμενοι τις πολλές ερωτήσεις που ενδεχομένως θα προκύψουν από τα παιδιά τους. Όμως, αυτή είναι μια σπουδαία ευκαιρία να περάσουν στα παιδιά πολύτιμα μηνύματα, χωρίς να τα τρομάξουν. Μηνύματα βγαλμένα από τη ζωή, που θα τους φανούν χρήσιμα στο μέλλον.
Η Μαριάννα γεννήθηκε με ένα πρόβλημα στους ουρητήρες· είχαν μεγάλη διάταση εκ γενετής, με αποτέλεσμα να παθαίνει συχνές ουρολοιμώξεις. Γιατον λόγο αυτό, μέχρι τα έξι της χρόνια μπαινόβγαινε στα νοσοκομεία, ώστε να προστατευτούν τα νεφρά της. Έκανε φαρμακευτική αγωγή για έξι χρόνια με αντιβίωση — κάτι που απαιτούσε τρομερά προσεγμένη διατροφή για να λαμβάνει τις απαραίτητες βιταμίνες και θρεπτικά στοιχεία, ώστε να μεγαλώσει υγιής όπως όλα τα άλλα παιδιά.
Σε όλη αυτή την πορεία, στήριγμα στάθηκαν ο παππούς Κώστας και η γιαγιά Γαρυφαλλιά. Η γιαγιά με την προσήλωσή της στην καθαριότητα και τη σωστή διατροφή. Ο παππούς, με το παιχνίδι, τις αγκαλιές του, τις ιστορίες και την απέραντη αφοσίωσή του — μου έδειξε τι σημαίνει πραγματική αγάπη.
Μεγάλωσα με πολλή αγάπη και από τους γονείς μου, φυσικά, οι οποίοι μου έμαθαν να πιστεύω στον εαυτό μου και να στέκομαι στα πόδια μου. Απλώς, λόγω εργασίας τους, τις περισσότερες ώρες της ημέρας ήμουν με τους παππούδες μου. Η αγάπη που υπήρχε μεταξύ μας ήταν αμοιβαία και βαθιά— ένα από τα μεγαλύτερα δώρα της ζωής μου. Έμαθα πως όταν μοιράζεσαι την αγάπη, τότε… ανθίζεις παρέα.
Η απώλεια, βέβαια, δεν είναι εύκολη υπόθεση για ένα παιδί. Ανάλογα με την ηλικία του, πρέπει να προσεγγίζεται με τον κατάλληλο τρόπο. Εγώ ήμουν έξι ετών όταν «έχασα» τον αγαπημένο μου παππού Κώστα — μόλις είχα ξεπεράσει το πρόβλημα υγείας μου. Ήταν μια απότομη μετάβαση, γιατί ο παππούς ήταν το «πολύτιμό» μου, όπως έλεγα μικρούλα. Κάθε βράδυ κοιμόταν στα κατωπόδαρα του κρεβατιού μου, κρατώντας μου το χέρι μέχρι να αποκοιμηθώ.
Όπως γράφω χαρακτηριστικά στο βιβλίο μου, όταν τον έχασα, θυμήθηκα έναποίημα που μου διάβαζε, το οποίο έλεγε:
«Μου έλειπε αυτό το λίγο που άγγιζα και νόμιζα πως κρατούσα τον κόσμο όλον».
Αυτό το «λίγο» για μένα ήταν το χέρι του παππού μου — κι από αυτό έπαιρνα τεράστια δύναμη. Μια αγάπη που ακόμη παραμένει ίδια. Γιατί η αληθινή αγάπη είναι αναλλοίωτη στον χρόνο.
Εικονογράφος του βιβλίου η Χριστίνα Τουρλάκη. Κατάφερε με τις εικόνες της να αποτυπώσει τους ήρωες σας όπως τους είχατε πλάσει με τη φαντασία σας; Μιλήστε μας για τη συνεργασία σας.
Μ.Σ. Με τη Χριστίνα είχαμε από την αρχή μια ιδιαίτερη χημεία. Θα σας εκμυστηρευτώ κάτι που δεν της το έχω πει ακόμη: κατάφερε να αποδώσει με εικόνες την παιδική μου ιστορία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο — και, μάλιστα, δημιούργησε σκηνές ακριβώς όπως τις είχα βιώσει στην πραγματικότητα, χωρίς να το γνωρίζει. Για μένα, αυτό είναι ένα μικρό θαύμα. Υπάρχουν δύο συγκεκριμένα στιγμιότυπα που με συγκλόνισαν: το ένα με τον παππού Κώστα στο νοσοκομείο όταν εκείνος ασθενεί, και το άλλο με εμένα να κοιτάζω τον ουρανό και να του μιλάω. Όταν τα είδα για πρώτη φορά, έκλαψα από συγκίνηση — ήταν σαν να τα ξαναζούσα από την αρχή. Ήταν τόσο ζωντανά, τόσο αληθινά, χωρίς την παραμικρή υπερβολή.
Και πρέπει να σας πω ότι οι οδηγίες που της έδωσα στην αρχή δεν περιλάμβαναν τόσες λεπτομέρειες. Παρ’ όλα αυτά, η Χριστίνα κατάφερε να δει πίσω; από τις λέξεις και να δώσει εικόνα στην καρδιά της ιστορίας μου. Δεν είμαι απλώς ευχαριστημένη από τη συνεργασία μας — είμαι υπέρ του δέοντος ευχαριστημένη. Θα συνεργαζόμουν ξανά μαζί της χωρίς δεύτερη σκέψη.
Τι στοιχεία πρέπει να διαθέτει ένα παιδικό βιβλίο για να προσελκύσει το ενδιαφέρον των παιδιών; Συναντήσατε δυσκολίες ως νέα συγγραφέας μέχρι να βρεθεί εκδοτική στέγη για το βιβλίο σας;
Μ.Σ. Η αλήθεια είναι πως κάθε παιδί —ανάλογα με την ηλικία και τον χαρακτήρα του— έχει διαφορετικά κριτήρια όταν επιλέγει ένα παιδικό βιβλίο. Πολλά παιδιά ενθουσιάζονται με βιβλία φαντασίας, καθώς τα στοιχεία του μυστηρίου τα εκλαμβάνουν σαν παιχνίδι και ως άσκηση της σκέψης τους. Ωστόσο, το σημαντικότερο είναι ο τρόπος που αποδίδεις την ιστορία μέσα από τη συγγραφή σου. Αν το κείμενο είναι ευκολονόητο, αν καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον των μικρών μας φίλων —αλλά και των μεγάλων—, αν θίγει θέματα που τα αγγίζουν και περνάει τα σωστά μηνύματα. Είναι απαραίτητο αυτές οι έννοιες να είναι διατυπωμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να μη φέρνουν αρνητικά συναισθήματα, αλλά, αντιθέτως, να ενισχύουν, να εμπνέουν και να βοηθούν. Κάποιες πλευρές της ζωής —όπως η απώλεια, η ασθένεια ή ο αποχωρισμός— δεν είναι εύκολες ή «ευχάριστες» Παρ’ όλα αυτά, πιστεύω ακράδαντα πως τα παιδιά χρειάζεται, σταδιακά, να μαθαίνουν πώς να τις διαχειρίζονται. Γιατί κι αυτές είναι μέρος της ζωής. Σε αυτό, φυσικά, ο σωστός εκδοτικός οίκος μπορεί να προσφέρει πολύτιμη καθοδήγηση — και χαίρομαι που συνεργάστηκα με έναν τέτοιο. Είχα, επίσης, τη χαρά να συνομιλήσω με την παιδοψυχολόγο κα Μάγκυ Πούπλη, την οποία θεωρώ κορυφαία στο είδος της. Τη γνώρισα μέσα από τις Εκδόσεις Φυλάτος και πραγματικά τη θαυμάζω. Είναι πολύ όμορφο να συνεργάζεσαι με ανθρώπους αξιόλογους, να υπάρχει ομαδικότητα, αμοιβαίος σεβασμός και κοινό όραμα. Μόνο έτσι μπορεί να φτιαχτεί ένα παιδικό βιβλίο όπως του αξίζει.
Όσο για τη δική μου εμπειρία ως νέα συγγραφέας; Είχα στείλει το έργο μου σε πολλούς εκδοτικούς οίκους και, ειλικρινά, δεν περίμενα ότι θα έβρισκα εύκολα ανταπόκριση στον κόσμο του βιβλίου. Κι όμως, έλαβα αρκετές θετικές απαντήσεις. Αυτό μου έδειξε πως η βιωματική μου ιστορία είχε κάτι να πει —κάτι που ίσως αγγίζει πολλούς. Επέλεξα να εμπιστευτώ τον εκδοτικό οίκο Φυλάτος στο πρώτο μου εγχείρημα— και δεν το μετάνιωσα ούτε στιγμή. Τον ευχαριστώ θερμά, γιατί έκανε το όνειρό μου πραγματικότητα.
Διαβάστε την άποψή μας για το βιβλίο:
Ο παππούς Κώστας και το δέντρο της αγάπης
Έχουν προγραμματιστεί παρουσιάσεις μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα για να συστήστε στους μικρούς αναγνώστες την «Μαριάννα» και «τον παππού Κώστα»;
Μ.Σ. Ναι, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη ο προγραμματισμός για τις πρώτες παρουσιάσεις του παιδικού μου βιβλίου, οι οποίες θα ξεκινήσουν αρχές Σεπτεμβρίου. Προβλέπεται να γίνει μια μεγάλη βιβλιοπαρουσίαση στην Αθήνα, όπου θα έχω τη χαρά να γνωρίσω από κοντά μικρούς και μεγάλους αναγνώστες που αγκάλιασαν την ιστορία της Μαριάννας και του παππού Κώστα.
Η ακριβής ημερομηνία και οι λεπτομέρειες της εκδήλωσης θα ανακοινωθούν εγκαίρως μέσα από τα προσωπικά μου μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook και Instagram), καθώς και από τους επίσημους λογαριασμούς του εκδοτικού οίκου Φυλάτος.
Παράλληλα, προγραμματίζονται διαδραστικές παρουσιάσεις σε σχολεία, νηπιαγωγεία και δημοτικά, καθώς το βιβλίο απευθύνεται κυρίως σε παιδιά ηλικίας 5 έως 9 ετών.
Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;
Μ.Σ. Αναμένω με μεγάλη χαρά και ανυπομονησία την έκδοση του δεύτερου βιβλίου μου, το οποίο απευθύνεται κυρίως σε εφήβους αλλά και ενήλικες. Πρόκειται για μια ιστορία που αγγίζει βαθιά ανθρώπινα ζητήματα, όπως την υιοθεσία και το μεγάλο «θέλω» μιας γυναίκας που προσπαθεί να αποκτήσει παιδί. Το κείμενο αναδεικνύει πως ένα παιδί το αγαπάμε με όλη μας την καρδιά και την ψυχή — ανεξαρτήτως χρώματος, θρησκείας ή φύλου. Είναι ένα έργο που κουβαλά έντονο συναίσθημα, τρυφερότητα και κοινωνικά μηνύματα που με αφορούν προσωπικά και πιστεύω πως θα αγγίξουν πολλούς αναγνώστες. Σε λίγο καιρό πιστεύω ότι θα κρατώ το βιβλίο αυτό στα χέρια μου και θα έχω τη χαρά να σας το παρουσιάσω, μαζί με τον εκδοτικό οίκο που θα το φιλοξενήσει.
Παράλληλα, δοκίμασα τις δυνάμεις μου και στην ενήλικη λογοτεχνία, γράφοντας ένα τρίτο βιβλίο που αγάπησα πολύ και δημιούργησα με μεράκικαι αφοσίωση. Κι αυτό θα το γνωρίσετε λίγο αργότερα.
Λίγο πριν ολοκληρώσουμε τη συνέντευξη, θα θέλατε να πείτε κάτι στους αναγνώστες μας;
Μ.Σ. Ναι. Να πιστεύετε στις δυνάμεις σας και στον εαυτό σας. Να δίνετε απλόχερα την αγάπη και την αγκαλιά σας στους ανθρώπους γύρω σας. Και να μην ξεχνάτε να ανθίζετε, όπως το δέντρο της Μαριάννας…Ακόμα κι αν κάποτε σας «κόψουν τα κλαδιά», ή αν ξεχάσουν να σας «ποτίσουν» με φροντίδα και συναισθήματα, μη σταματήσετε ποτέ να ανθίζετε. Ανθίστε δίπλα στους ανθρώπους που είναι πραγματικά εκεί για εσάς, σε εκείνους που η αγάπη τους είναι βαθιά, αληθινή και απαράμιλλη. Να ανθίζετε παρέα.
Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας. Καλή δημιουργική συνέχεια
Μ.Σ. Σας ευχαριστώ θερμά για τις υπέροχες ερωτήσεις και εύχομαι να συνεχίσετε να δημιουργείτε με αγάπη, έμπνευση και φως.
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
