Σήμερα στους Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών, φιλοξενούμε τη συγγραφέα Δήμητρα Χαραλάμπους από την Κύπρο με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της «Στον δρόμο για το σχολείο» από τις εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη.
Συνέντευξη
Ρωτάει η Αγγελίνα Παπαθανασίου
Καλησπέρα, κυρία Χαραλάμπους. Ευχαριστούμε πολύ για τη συνέντευξη που μας παραχωρείτε. Το πρώτο σας βιβλίο κυκλοφόρησε το 2012. Πώς προέκυψε η συγγραφή στη ζωή σας; Ήρθε τυχαία ή ήταν όνειρο ζωής που έγινε πραγματικότητα;
Δ.Χ.: Καλησπέρα και σας ευχαριστώ πολύ γι’ αυτή τη συνομιλία!
Η συγγραφή ήταν για μένα ένα από εκείνα τα όνειρα που δεν τολμάς ούτε στον εαυτό σου να παραδεχτείς. Υπήρξα από τα παιδικά μου χρόνια ακόρεστη αναγνώστρια και «ζήλευα» πάντα τα βιβλία που κατάφερναν να με συγκινήσουν ή να με συναρπάσουν. Ήθελα κάπως, κάποτε, να μπορούσα κι εγώ να καταθέσω μια ιστορία που θα ξυπνούσε τις αισθήσεις αυτών που θα τη διαβάσουν. Όταν, λοιπόν, ήμουνα φοιτήτρια, προκηρύχθηκε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου όπου σπούδαζα ένας λογοτεχνικός διαγωνισμός διηγήματος. Τόλμησα να στείλω κάτι που έγραψα με πολλή επιφύλαξη, είναι η αλήθεια. Όταν με πήραν τηλέφωνο για να μου ανακοινώσουν ότι το διήγημά μου διακρίθηκε, μια προοπτική φάνηκε στον ορίζοντα. Ξεκίνησα να γράφω και να σβήνω και μου πήρε πολλούς μήνες δουλειάς προτού στείλω για αξιολόγηση στον εκδοτικό οίκο Πάργα το πρώτο μου κείμενο. Όταν τελικά αυτό έγινε βιβλίο, η χαρά μου ήταν απερίγραπτη και η αγωνία μου μεγάλη: θα άρεσε, άραγε, στα παιδιά; Ευτυχώς, ναι. Κι όταν οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες σε υποστηρίζουν, τολμάς και προχωράς, γράφοντας και σβήνοντας ξανά και ξανά.
Ποια ήταν τα αγαπημένα σας βιβλία που σας συντρόφευαν στην παιδική και εφηβική σας ηλικία;
Δ.Χ.: Τότε που οι οθόνες δεν υπήρχαν στη ζωή μας, τα ατέλειωτα και ανυπόφορα ζεστά καλοκαίρια της παιδικής και εφηβικής μου ηλικίας τα περνούσα διαβάζοντας ό,τι έπεφτε στο χέρι μου. Τι να πρωτοθυμηθώ; Το «Έξι εναντίον ενός» της Αγγελικής Βαρελλά, το «Σπίτι για πέντε» της Λότη Πέτροβιτς, Ανδρουτσοπούλου, το «Ένα σακί μαλλιά» του Παντελή Καλιότσου, «Τα στενά παπούτσια» της Ζωρζ Σαρή, «Το ασημένιο καπνιστήρι» της Μαρίας Πυλιώτου, την «Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα» της Άλκη Ζέη; Τόσα και τόσα βιβλία, τόσοι και τόσοι σπουδαίοι και πολυγραφότατοι συγγραφείς. Όλα αυτά τα διαλεχτά αναγνώσματα έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους στη μνήμη και την καρδιά μου. Αυτές οι πρώιμες αναγνωστικές εμπειρίες είναι ανεκτίμητες και μοναδικές!
Διαβάστε την άποψή μας για το βιβλίο: Στον δρόμο για το σχολείο
Από τις Eκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη κυκλοφορεί το νέο σας βιβλίο «Στον δρόμο για το σχολείο». Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για να γεννηθεί αυτή η ιστορία;
Δ.Χ.: Ο σπόρος γι’ αυτή την ιστορία φυτεύτηκε στο μυαλό μου πολύ πριν μου κατέβει ουρανοκατέβατο το σενάριο. Η αρχική πηγή έμπνευσης ήταν τα παιδιά που φοιτούσαν στα σχολεία μας, όντας νεοφερμένα στην Κύπρο, είτε από γονείς μετανάστες, είτε διωγμένα από τις χώρες τους, είτε αναζητώντας μια καλύτερη ευκαιρία σε ένα αστικό σχολείο. Διάβαζα στο βλέμμα τους τη μοναξιά και αναγνώριζα στις συμπεριφορές τους την ανάγκη να πιαστούν από κάπου, να δημιουργήσουν δεσμούς με όλα τα καινούργια που τους πλαισίωναν. Την ίδια ανάγκη έβλεπα και στην επικοινωνία μου με τους γονείς τους που, μαζί με όλες τις αγωνίες που συνοδεύουν κάθε νέο ξεκίνημα, είχαν και την έγνοια της προσαρμογής των παιδιών τους.
Το σενάριο γεννήθηκε στο μυαλό μου σε ένα ταξίδι μου στην Μπολόνια της Ιταλίας, όταν είχα πάει να εκπροσωπήσω την Κύπρο στη Διεθνή Έκθεση Παιδικού Βιβλίου που διεξάγεται κάθε χρόνο εκεί. Η γραφική αγορά με τα φρούτα, τα λουλούδια και τα λογής λογής αρτοσκευάσματα πλημμύριζε τις αισθήσεις των επισκεπτών και έκανε την πόλη να μοιάζει τόσο οικεία και φιλική. Σκέφτηκα, λοιπόν, πως αυτά τα μικρά, τα απλά και καθημερινά θα μπορούσαν να γίνουν η γέφυρα που ενώνει πατρίδες, βοηθώντας τα παιδιά να αγκυροβολήσουν σε έναν καινούργιο τόπο. Στην πτήση της επιστροφής ξεκίνησα να γράφω τις σκέψεις μου σε ένα κομμάτι χαρτί, μα ίσαμε να προσγειωθεί το αεροπλάνο είχα τελικά γράψει ολόκληρο το κείμενο!
Εικονογράφος του βιβλίου σας η αγαπημένη Σάντρα Ελευθερίου. Κατάφερε με τις εικόνες της να αποτυπώσει τους ήρωές σας όπως τους είχατε φανταστεί; Μιλήστε μας για τη συνεργασία αυτή.
Δ.Χ.: Είναι πραγματικά σπουδαίο να συνεργάζεται κανείς με τη Σάντρα Ελευθερίου. Το θεωρώ μεγάλη τιμή που για δεύτερη φορά έχει πάρει το κείμενό μου και το έχει απογειώσει. Στις μικρές ιστορίες σαν αυτήν, η εικονογράφηση συνυπάρχει με το κείμενο, βρίσκεται στο πλάι του ισότιμα και με πολλές απαιτήσεις. Η επικοινωνία με την εικονογράφο πρέπει, λοιπόν, να είναι ουσιαστική και εποικοδομητική, γιατί αυτή θα καθορίσει και το τελικό αποτέλεσμα. Η Σάντρα πήρε την κάθε λέξη μου και την αποτύπωσε εικαστικά, πετυχαίνοντας να γεμίσει τις εικόνες της με χρώματα, αρώματα, σταθερότητα και αγάπη. Οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες κάθε ηλικίας είναι σε θέση να προσλάβουν αβίαστα το τελικό αποτέλεσμα! Αυτό είναι και το απόλυτο ζητούμενο σε ένα κείμενο με λίγες λέξεις και πολλές συνεπαγωγές.
Εκτός από εκπαιδευτικός και συγγραφέας, είστε και εισηγήτρια σεμιναρίων δημιουργικής γραφής. Συγγραφέας γεννιέσαι ή γίνεσαι;
Δ.Χ.: Τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής τα έχω γνωρίσει τόσο από τη θέση του εκπαιδευόμενου όσο και από τη θέση του εμψυχωτή. Τα θεωρώ χρήσιμα γιατί δίνουν ποικίλες αφορμές για πειραματισμούς και εξοικείωση με τα λογοτεχνικά είδη. Είναι πολύ σημαντικό για τους επίδοξους συγγραφείς να παίρνουν ανατροφοδότηση για τα κείμενά τους, κερδίζοντας την ευκαιρία να τα βελτιώσουν ή να τα αναθεωρήσουν. Παρ’ όλ’ αυτά, κρύβουν για τον συμμετέχοντα έναν σοβαρό κίνδυνο: να εκτελεί συνταγές «επιτυχίας», αφήνοντας απέξω τον εαυτό του. Αν κάτι ξεχωρίζει το λογοτεχνικό κείμενο από όλα τα υπόλοιπα είδη γραφής, είναι η επίκληση στο συναίσθημα. Η δημιουργία, δηλαδή, μιας ατμόσφαιρας που θα συγκινήσει τον αναγνώστη, προκαλώντας του ψυχική ευφορία. Καμία μαγική συνταγή δεν θα μπορέσει ποτέ να δώσει ολοκληρωτικές λύσεις στο αίνιγμα της συγγραφής. Η δημιουργία μιας ιστορίας χρειάζεται το φως και την αλήθεια του ανθρώπου που θα την εμπνευστεί και θα την καταθέσει. Οπόταν θα έλεγα ότι συγγραφέας γεννιέται κανείς, αλλά η δουλειά που απαιτείται για να εξελιχτεί και να αποδώσει τα μέγιστα είναι σκληρή και επίμονη.
Αυτή την περίοδο υπάρχουν νέοι ήρωες που σας βασανίζουν γλυκά περιμένοντας υπομονετικά να πάρουν σάρκα και οστά;
Δ.Χ.: Όταν πλησιάζει το καλοκαίρι αρχίζουν να γυροφέρνουν στο μυαλό μου διάφορες ιδέες για καινούργια βιβλία και νέους ήρωες. Κι αυτό γιατί το καλοκαίρι είναι η εποχή που γράφω πιο ανενόχλητα και συστηματικά, ολοκληρώνοντας συνήθως ένα κείμενο. Αυτή την περίοδο, λοιπόν, με απασχολεί το ζήτημα της συνέχειας ενός παιδικού μυθιστορήματος με τίτλο «Μυστήριο στο Αιγαίο», που εκδόθηκε το 2020 και είχε μεγάλη απήχηση στους αναγνώστες και τις αναγνώστριες ηλικίας 8-12 χρόνων. Παρόλο που μέχρι τώρα δεν έχω δοκιμάσει να γράψω τη συνέχεια μιας ιστορίας μου, έχω δελεαστεί από τις… απαιτήσεις του κοινού και σκέφτομαι πως δεν θα ήταν άσχημη ιδέα να πιάσω το σενάριο από εκεί που το άφησα και να ταξιδέψω τους ήρωές μου στη Βενετία για να λύσουν άλλο ένα μυστήριο!
Λίγο πριν ολοκληρώσουμε τη συνέντευξη, θα θέλατε να πείτε κάτι στους αναγνώστες μας;
Δ.Χ.: Θα ήθελα μέσα από την καρδιά μου να πω ένα μεγάλο «ευχαριστώ» σε όλα τα παιδιά, αλλά και τους μεγάλους, που με τιμούν διαβάζοντας τα βιβλία μου. Για μια συγγραφέα δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά και ικανοποίηση. Ο δρόμος της συγγραφής είναι μοναχικός και δύσκολος. Οι ώρες που ξοδεύονται μπροστά στον υπολογιστή, η αγωνία για την εξέλιξη και την πορεία κάθε καινούργιας ιδέας, καθώς και η περιπέτεια της αξιολόγησης και της έκδοσης ενός καινούργιου βιβλίου, μπορούν να κουράσουν ή να απογοητεύσουν έναν συγγραφέα. Όταν, όμως, φτάσει η στιγμή που θα συναντήσει τα παιδιά για να τους διαβάσει το βιβλίο του, όταν θα αντικρίσει στα μάτια τους τη χαρά, τη συγκίνηση, το χαμόγελο και την προσμονή, όλα ξεχνιούνται και αποσβένονται.
Αγαπητά μου παιδιά, βάλτε το βιβλίο στη ζωή σας! Αφιερώστε του λίγο από τον πολύτιμο χρόνο σας κι αυτό θα σας ανταμείψει με τον καλύτερο τρόπο. Η εμπειρία της ανάγνωσης είναι μοναδική και ανεκτίμητη και θα σας συντροφεύει παντοτινά!
Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας. Καλή δημιουργική συνέχεια.
Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
