Η Δέσποινα Χατζή μας ταξιδεύει στο ειδυλλιακό τοπίο της ελληνόφωνης Καλαβρίας. Ένα οδοιπορικό στην ιστορία της αλλοτινής Magna Grecia (Μεγάλη Ελλάδα) υπό τους ήχους μιας γλώσσας που παλεύει να παραμείνει ζωντανή.
Προσωπική άποψη: Μαρία Στρατή
Η γλώσσα γκρέκο είναι μια πανέμορφη γλώσσα η οποία ομιλείται στα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας. Δυστυχώς, οι φυσικοί ομιλητές όσο περνά ο χρόνος λιγοστεύουν. Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα να κάνω μια μικρή αναφορά στην πρωτοβουλία “To ddomadi greko” (Ελληνική Εβδομάδα), η οποία έχει ως κύριο στόχο να κρατήσει ζωντανή αυτή την υπέροχη γλώσσα. Η ομάδα αυτή είναι ιδιαίτερα ενεργή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης Facebook, Instagram και YouTube.
Η περίοδος της καραντίνας φαίνεται ότι ήταν δημιουργική για τη συγγραφέα, διότι κατάφερε να τελειώσει “Το Πανδοχείο”, ένα ιδιαίτερα απαιτητικό ιστορικό μυθιστόρημα του οποίου η πλοκή διαδραματίζεται στη Γερμανοκρατούμενη Αθήνα του 1941, στα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας και σε κάποιες περιοχές της Σικελίας μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, και στο πανέμορφο Ρήγιο της Καλαβρίας του 1995. Επίσης, γίνεται αναφορά και στον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της Αλεξάνδρειας του ’30 και του ’40 δίνοντας έμφαση στο ελληνικό στοιχείο.
Ένα δυνατό μυθιστόρημα για τις ολέθριες συνέπειες του πολέμου και της φτώχειας εμπνευσμένο από την ιστορία, την ομορφιά, αλλά και τα προβλήματα της Κάτω Ιταλίας. Η οικονομική εξαθλίωση, η εκμετάλλευση των εργατών, η μετανάστευση και η απουσία υποδομών είναι κάποια από τα διαχρονικά προβλήματα του Ιταλικού Νότου. Η συγγραφέας κάνει αναφορά και στις διώξεις που δέχθηκαν οι ελληνόφωνες περιοχές της Καλαβρίας από το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι.
Το φασιστικό καθεστώς είχε αφανίσει κυριολεκτικά την ορεινή Μπόβα, όπως όλα τα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας. Στόχος του Μουσολίνι ήταν να αποξενώσει τους κατοίκους τους, να τους στερήσει την επικοινωνία, τη γλώσσα και τα σχολεία τους. Να θάψει στη λήθη τα ήθη και τα έθιμά τους, όπως κάνει κάθε φασιστικό καθεστώς.
Στη Γερμανοκρατούμενη Ελλάδα, ο δικηγόρος Αριστείδης Ιωακειμίδης και ο αδερφός του Αντρέας τάσσονται με δουλική προθυμία στο πλευρό των Γερμανών. Ο Αριστείδης, ο Αντρέας και η Αρετή, η γυναίκα του Αντρέα, δεν χάνουν ευκαιρία να επιδεικνύουν τα φιλοναζιστικά τους αισθήματα. Στον αντίποδα, ο μικρός τους αδερφός ο Φωκάς, η Βασιλική –η γυναίκα του Αριστείδη–, η Αντονέλλα –η κόρη του Αριστείδη– και η Δήμητρα –η κόρη του Αντρέα– αντιστέκονται. Δρουν με μεγάλη μυστικότητα και καταφέρνουν να φυγαδεύσουν Εβραίους και να συνδράμουν με τον τρόπο τους στον αγώνα του ελληνικού λαού για ελευθερία.
Εκτός από τους κατακτητές, κουμάντο στην πόλη κάνουν και οι φιλοναζιστές. Όλα ψήνονται στα παράνομα καζίνα, εκεί στρατολογούν Έλληνες πληροφοριοδότες. Οι Γερμανοί δίνουν άδειες σε Έλληνες επιχειρηματίες κι έχουν ποσοστά από τα κέρδη τους. Κι εμείς ζούμε σε μια οικογένεια γερμανόφιλων, που γλείφουν τη σκόνη από τις μπότες του Χίτλερ!
Μετά την ήττα της Γερμανίας, ο Αριστείδης, ο Αντρέας και η Αρετή φεύγουν στη Γερμανία, ενώ η Βασιλική, η Αντονέλλα, η Δήμητρα και η πιστή τους καμαριέρα η Μαριέττα καταλήγουν να ζουν στη φτώχεια και στη μιζέρια. Η ζωή όμως είναι γεμάτη ανατροπές.
Η Αντονέλλα, θέλοντας να τα αφήσει όλα πίσω της, ακολουθεί τον σύζυγό της, Αναστάζιο Αντριότι, στην πατρίδα του, την Κάτω Ιταλία. Η ελληνόφωνη Καλαβρία τους υποδέχεται με τους υπέροχους ανθρώπους της και τη μεγάλη ιστορία της. Παρ’ όλα αυτά το ζευγάρι έρχεται αντιμέτωπο με τις συνέπειες της αγριότητας του Μουσολίνι. Η απόλυτη φτώχεια, η εξαθλίωση, η ανεργία, η μετανάστευση και η κοινωνική αδικία αποτελούν μέρος της καθημερινότητας της Αντονέλλας και του Αναστάζιο. Εργάζονται σκληρά και το 1960 αποκτούν το πανδοχείο «Magna Grecia».
Το 1995, στο πανέμορφο Ρήγιο της Καλαβρίας, η πάντοτε πρωτοπόρα και δυναμική Αντονέλλα αποφασίζει να περάσει το υπόλοιπο της ζωής της στο πανδοχείο μαζί με μια παρέα συνομηλίκων της. Οι ζωές των ενοίκων του πανδοχείου μπλέκονται με τη δική της και οι ξεχωριστές ιστορίες όλων χαρακτηρίζονται από μια έντονη επιθυμία λύτρωσης και κάθαρσης.
Είναι από τα λίγα βιβλία τα οποία κατάφεραν να μου δημιουργήσουν ερωτήματα αντί να προσπαθήσουν να μου δώσουν έτοιμες απαντήσεις. Η πολύ καλή έρευνα της συγγραφέα μου δημιούργησε την περιέργεια να ψάξω και να μάθω περισσότερα για τις ελληνόφωνες περιοχές της Κάτω Ιταλίας.
Περίληψη: Αθήνα, 1941. Ο δικηγόρος Αριστείδης Ιωακειμίδης και ο αδελφός του Ανδρέας τάσσονται με δουλική προθυμία στο πλευρό των Γερμανών κατακτητών. Στον αντίποδα, ο μικρότερος αδελφός τους, Φωκάς, και τρεις γυναίκες της οικογένειας αντιστέκονται δρώντας με απόλυτη μυστικότητα. Η οικογενειακή ισορροπία διαταράσσεται από εχθρότητες, πάθη και ασίγαστους έρωτες.
Ορεινή Μπόβα, Καλαβρία, 1946. Η κόρη του Αριστείδη Ιωακειμίδη, Αντονέλλα, θέλοντας να ξεφύγει από το βάρος που νιώθει για τη στάση του πατέρα της, εγκαταλείπει οριστικά την Ελλάδα ακολουθώντας τον σύζυγό της Αναστάζιο Αντριότι στην πατρίδα του, την Κάτω Ιταλία.
Η ελληνόφωνη Καλαβρία την καλοδέχεται. Η νεαρή κοπέλα γοητεύεται από την ειδυλλιακή ύπαιθρο, τους ανθρώπους της, τις μνήμες τους, αλλά και την ιστορία της αλλοτινής Μεγάλης Ελλάδας. Ωστόσο, το ζευγάρι έρχεται αντιμέτωπο με τις πληγές που άφησε η αγριότητα του Μουσολίνι: την απόλυτη φτώχεια, ανεργία, μετανάστευση, κοινωνική αδικία. Εργαζόμενοι σκληρά, το 1960 αποκτούν το πανδοχείο «Magna Grecia», ανακουφίζοντας εν μέρει την κακοπαθημένη ζωή τους.
Ρήγιο, Καλαβρία, 1995. Πρωτοπόρα και δυναμική, η Αντονέλλα αποφασίζει να περάσει το γέρμα της ζωής της στο πανδοχείο με μια παρέα συνομηλίκων της. Οι ζωές τους γίνονται μέρος της δικής της ζωής και οι ξεχωριστές ιστορίες όλων μπλέκονται σε μια ασίγαστη επιθυμία για λύτρωση.
Ένα μυθιστόρημα δυνατών συγκινήσεων για τις ολέθριες συνέπειες του πολέμου, εμπνευσμένο από τη μακραίωνη ιστορία και τη σαγήνη του ιταλικού Νότου.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Το Πανδοχείο. Η ζωή στην ελληνόφωνη Καλαβρία
Συγγραφέας: Δέσποινα Χατζή
Εκδόσεις: Μίνωας
ISBN: 978-618-02-1779-7
Σελίδες: 612
Ημερομηνία έκδοσης: 01/03/2021
Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
