Ένα βράδυ, λίγο πριν το τέλος των διακοπών μου, κάπου κοντά στην Πιερία, αγνάντευα τα Πιέρια Όρη από το παράθυρό μου, σκεπτόμενη πόσα μυστικά μπορεί να κρύβουν αυτά τα βουνά πίσω από την ομίχλη τους. Κάπως έτσι ξεκίνησα να διαβάζω «Το Πορτρέτο του Βασιλιά» της Μαρίας Τσακίρη που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Bell.
Προσωπική άποψη: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Με τράβηξε από την πρώτη σελίδα σε έναν κόσμο όπου η ιστορία, ο θρύλος και το αληθινό βίωμα πλέκονται τόσο στενά, που δυσκολεύεσαι να τα ξεχωρίσεις. Εδώ οι μύθοι της Πιερίας παίρνουν σάρκα και οστά και τα ερωτήματα γίνονται πιο δυνατά από τις απαντήσεις.
Η Μαρία Τσακίρη δημιουργεί ένα πολυεπίπεδο μωσαϊκό που κινείται ανάμεσα στην ιστορία, τη λαϊκή παράδοση και το θρίλερ της ανθρώπινης ψυχής. Η συγγραφέας δεν φοβάται να βάλει στο κέντρο τον αμφιλεγόμενο Φώτο Γιαγκούλα, τον θρυλικό λήσταρχο που για άλλους υπήρξε ήρωας και για άλλους δαίμονας των βουνών. Μέσα από τα μάτια τριών γυναικών, της Μπήλιως, της Ροζαλίας και της Τίνας, ξεδιπλώνει ένα κουβάρι σχέσεων, μυστικών και επιλογών που αντέχουν στον χρόνο. Και όλα αυτά πλαισιώνονται από το μεταφυσικό στοιχείο: τα επτά γκουλαγκούδια, πλάσματα που κυκλοφορούν σαν ανάμνηση ανάμεσα στη ζωή και τον θρύλο, προσθέτοντας μια υπόγεια αγωνία και ποίηση στο βιβλίο.
Ο έρωτας, ο θάνατος, η τιμωρία και η δικαιοσύνη γίνονται στο Πορτρέτο του Βασιλιά αλληλένδετες λέξεις, σαν τα χρώματα που μπλέκονται σε ένα παλιό πορτρέτο που δεν λέει να ξεθωριάσει.
Εκείνο που ξεχώρισα περισσότερο είναι το πώς η συγγραφέας δίνει φωνή στις γυναίκες της ιστορίας. Τρεις γενιές, τρεις στάσεις ζωής, τρεις απαντήσεις στο ερώτημα πώς ζει κανείς δίπλα σε έναν άντρα που τον μισεί και τον αγαπά ταυτόχρονα. Ο Φώτος Γιαγκούλας, με τη σκληρότητα αλλά και το πάθος του, γίνεται ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται τα πάντα. Δεν παρουσιάζεται σαν καρικατούρα, αλλά ως άνθρωπος πληγωμένος που τον καθορίζει το άδικο και ο ξεριζωμός. Σε κάθε του πράξη διακρίνεται η επιθυμία να αφήσει πίσω του ένα αποτύπωμα, ακόμα κι αν αυτό γράφεται με αίμα.
Ο βασιλιάς των βουνών δεν ήταν μόνο θρύλος. Ήταν και άντρας και λάθος και τραύμα και δικαιοσύνη που δεν χώραγε στις σελίδες της Ιστορίας.
Η παράδοση και το μεταφυσικό, με τα γκουλαγκούδια και τις μούσες-αερικά, προσδίδουν στο βιβλίο «Το Πορτρέτο του Βασιλιά» την αίσθηση του «ανείπωτου», της ιστορίας που πάντα ψιθυρίζεται αλλά ποτέ δεν λέγεται μέχρι τέλους. Οι μύθοι της Πιερίας και η σκιά του Ολύμπου λειτουργούν σαν ένας ακόμα χαρακτήρας, αναπόσπαστο κομμάτι του δράματος που εκτυλίσσεται. Η Μόρνα, το χωριό-φάντασμα, τα δάση και τα φαράγγια δεν είναι μόνο σκηνικό, αλλά τόποι μνήμης και ανομολόγητου πόνου.
Ό,τι ξεκινά στα βουνά, δύσκολα τελειώνει. Οι ιστορίες εδώ κουβαλούν σκιές, πρόσωπα, ματωμένα χέρια, αλλά και το φως που πάντα ψάχνει δίοδο να βγει.
Όσο προχωρούσα στο «Πορτρέτο του Βασιλιά», με κέρδιζε το σμίξιμο του προσωπικού με το συλλογικό τραύμα. Η συγγραφέας δίνει χώρο στη φωνή των «σιωπηλών» γυναικών που μεγαλώνουν μέσα σε σκιές, των παιδιών που χάνονται και των αντρών που γίνονται μύθος χωρίς να το έχουν επιλέξει. Η ιστορία δεν χαρίζεται κι αυτό την κάνει τόσο αληθινή.
Ωστόσο η πληθώρα προσώπων και οι συνεχείς εναλλαγές μεταξύ εποχών και μύθου ίσως να κουράσουν κάποιον που δεν έχει εξοικείωση με την ελληνική παράδοση. Κάποια σημεία απαιτούν υπομονή για να ακολουθήσεις τα νήματα των σχέσεων, αλλά αυτή η «απαιτητικότητα» είναι και η μαγεία του βιβλίου: σε αναγκάζει να γίνεις μέρος του.
Κλείνοντας το «Πορτρέτο του Βασιλιά», έμεινα με τη γεύση πως η Ιστορία, ο μύθος και η προσωπική μοίρα συναντιούνται κάπου ανάμεσα στη βροχή και στο φως των βουνών. Άραγε, πόσους θρύλους μπορεί να αντέξει ένας τόπος και πόση αλήθεια μπορεί να κρύβεται πίσω από κάθε πορτρέτο που μας κοιτάζει σιωπηλό;
Περίληψη: Τρεις γενιές γυναικών.
Η γιαγιά Μπήλιω, η μητέρα Ροζαλία και η εγγονή Τίνα, που όσο θυμάται τον εαυτό της αναζητά να μάθει από πού κρατά η σκούφια της.
Ένας άντρας που καθορίζει τις ζωές τους.
Αλλά όχι, δεν είναι μόνο αυτές. Είναι και ένας όμορφος άντρας. Ο θρύλος του Ολύμπου και των Πιερίων, που με την πελώρια θωριά τους ενώνουν το μεγαλείο και το μυστήριο αιώνων για να τον κρύψουν σε βαθιές χαράδρες και στοιχειωμένες σκοτεινές σπηλιές. Ο Φώτος Γιαγκούλας. Ο λήσταρχος. Ο ωραίος των ορέων! Απών ο ίδιος από τις ζωές τους, αλλά πάντα εκεί, να τις καθορίζει, ο πίνακας με τη μορφή του. Η ανατριχιαστικά πιστή απόδοση των χαρακτηριστικών του. Το πορτρέτο του… Ένας σκοτεινός θρύλος.
Στο παζλ των πρωταγωνιστών, και επτά αέρινες μορφές που συμπληρώνουν το μύθο που έχει κεντηθεί με βία και αίμα γύρω από το όνομα εκείνου. Τα επτά γυμνά κορίτσια που ξεπηδούν από το μεταφυσικό και το ανεξήγητο και χορεύουν απόκοσμα στο σκοτάδι, μεταξύ πραγματικού και φανταστικού. Τα γκουλαγκούδια. Άραγε είναι νεράιδες; Ξωτικά; Μούσες; Ή μήπως είναι οι ψυχές των μικρών παιδιών που η λαϊκή φαντασία και οι διηγήσεις τις αφήνουν να αιωρούνται σαν αερικά στο χρόνο, αναζητώντας τη χαμένη γαλήνη της ψυχής τους;
Το νέο καθηλωτικό μυθιστόρημα της Μαρίας Τσακίρη είναι εμπνευσμένο από τους θρύλους του Ολύμπου και βασισμένο στη συγκλονιστική ζωή και δράση του λήσταρχου Γιαγκούλα.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Το Πορτρέτο του Βασιλιά
Συγγραφέας: Μαρία Τσακίρη
Εκδόσεις: Bell
ISBN: 978-960-507-236-0
Σελίδες: 374
Έτος έκδοσης: Ιούνιος 2025
Επιμέλεια: Ζωή Τσούρα
Δημιουργία κεντρικής εικόνας: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
