Όταν έφτασε στα χέρια μου «Το σπίτι της δασκάλας» της Ρένας Ζώη, σκέφτηκα αυθόρμητα: «Άραγε τι μπορεί να κρύβεται πίσω από έναν τοίχο γεμάτο ξεθωριασμένες μνήμες;». Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Silk.
Προσωπική άποψη: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Από το πρώτο κεφάλαιο βρέθηκα μαζί με τη ζωγράφο Κατερίνα να προσπαθώ ν’ ανακαινίσω το παλιό αυτό σπίτι, εκεί όπου η σκόνη δεν καλύπτει μόνο τα αντικείμενα, αλλά και ιστορίες που ποτέ δεν ειπώθηκαν δυνατά. Η Κατερίνα, με όλες τις ανασφάλειες και τα αδιέξοδά της, δεν παρουσιάζεται ως «ηρωίδα» αλλά ως μια γυναίκα της διπλανής πόρτας που παλεύει με το σήμερα και με το ίδιο της το παρελθόν. Αυτή η απλότητα είναι που σε κερδίζει: σε αφήνει να πιστέψεις πως το δικό σου αδιέξοδο, το δικό σου ξάφνιασμα μπροστά στο άγνωστο, χωράει μέσα στην ιστορία.
Μπήκα κατευθείαν στα βαθιά, με τη φωνή μιας γυναίκας που ψάχνει να καταλάβει πού σταματούν τα όρια της προσωπικής της διαδρομής και πού αρχίζει η σκιά του παρελθόντος. Εδώ, το ημερολόγιο της Ελισάβετ λειτουργεί σαν κλειδί που ξεκλειδώνει όχι μόνο την ιστορία μιας μικρής τοπικής κοινωνίας, αλλά και τις ανομολόγητες πληγές που κουβαλάει κάθε άνθρωπος.
Στα δύσκολα χρόνια του τέλους της δεκαετίας του ’60, μια όμορφη νεοδιόριστη δασκάλα με ανεξάρτητο κι ασυμβίβαστο χαρακτήρα γίνεται απειλή και στόχος στη μικρή και συντηρητική κοινωνία του Πόρτο Ράφτη, μέχρι που μια μέρα…
Η Ελισάβετ είναι μια δασκάλα με πείσμα, με μια εσωτερική φλόγα που την οδηγεί να στέκεται απέναντι στην προκατάληψη, στη βία, στην αδικία. Το θάρρος της να υπερασπιστεί τον μικρό Μάριο την κάνει να ξεχωρίζει και να γίνεται το πρόσωπο που θέλεις να ακολουθήσεις ακόμα και μέσα στα σκοτεινά μονοπάτια της εποχής της.
Πίσω από κάθε παλιό σπίτι, κρύβεται ένας κόσμος που αντιστέκεται στη λήθη.
Δυο ιστορίες, μια στο παρόν, από τον Νοέμβριο του 2014 ως τον Ιούνιο του 2015, και μια στο παρελθόν, από τον Αύγουστο του 1967 ως την Πρωτοχρονιά του 1968.
Μου άρεσε η ισορροπία ανάμεσα στις δύο διαφορετικές εποχές, το παιχνίδι ανάμεσα στο πριν και το τώρα. Η μετάβαση από το παρελθόν στο παρόν δεν με κούρασε, αντίθετα, με κράτησε σε εγρήγορση, με έκανε να νιώθω πως κάθε κεφάλαιο έφερνε μια αποκάλυψη. Δέθηκα, ιδιαίτερα με τη δασκάλα και το κουράγιο της να πάει κόντρα στη σιωπή της κοινωνίας. Ο τρόπος που η κυρία Ζώη στήνει τις προσωπικές σχέσεις -είτε φιλικές είτε ερωτικές- κρατάει μια αυθεντική γεύση. Ο Ιάσωνας, ως αρχετυπική μορφή άνδρα, ταλαντεύεται ανάμεσα στην προστατευτικότητα και στην παλιά νοοτροπία, με στιγμές τρυφερότητας αλλά και παρορμητικές αντιδράσεις. Δίπλα τους, ο Μάριος δεν αποτελεί απλώς το θύμα των καταστάσεων, αλλά μια μικρή, άγουρη φωνή που τολμά, μέσα στον φόβο, να διεκδικήσει και να κερδίσει μια θέση στην καρδιά μου.
Το χθες δεν περνά απλώς, αλλά αφήνει σημάδια που αλλάζουν τη ροή του σήμερα.
Ωστόσο, το «Σπίτι της δασκάλας» δεν μου χάρισε μόνο συγκίνηση. Βρήκα στιγμές όπου ο ρυθμός με άφησε να περιμένω λίγο παραπάνω απ’ όσο χρειαζόμουν. Υπήρξαν κεφάλαια που η δράση έμοιαζε να φρενάρει, δίνοντας χώρο σε πιο εσωτερικές σκέψεις, κάτι που κάποιες φορές λειτούργησε υπέρ της ατμόσφαιρας, αλλά άλλες στιγμές με απομάκρυνε από την ένταση της πλοκής. Επίσης, κάποιοι χαρακτήρες του παρόντος, όπως ο Πετρής ή τα μέλη της παρέας της Κατερίνας, θα μπορούσαν να έχουν περισσότερο χώρο για να ξεδιπλώσουν τη μοναδικότητά τους, χωρίς να λειτουργούν απλώς ως «υπηρέτες» της πλοκής.
Δεν είναι κάθε κομμάτι του παζλ εξίσου δυνατό, μα όλα συνθέτουν μια εικόνα που μένει. Φιλία κι έρωτας που ψάχνουν να λυτρωθούν…
Με συγκίνησε ιδιαίτερα η διαδρομή του μικρού Μάριου, η σκληρότητα των αληθινών γεγονότων που φανερώνονται μέσα από τις σελίδες του ημερολογίου. Όμως, ορισμένοι χαρακτήρες του παρόντος, αν και γοητευτικοί, μου φάνηκαν κάποιες φορές να λειτουργούν περισσότερο ως φορείς μηνυμάτων παρά ως ζωντανές, αυτόνομες προσωπικότητες. Δεν ξέρω αν ήταν πρόθεση της συγγραφέως ή αν ήθελε να κρατήσει το βάρος κυρίως στην Ελισάβετ και τη δύναμη της ιστορίας της. Παρ’ όλα αυτά, οι εσωτερικές συγκρούσεις των βασικών ηρώων, η δύναμη και η αδυναμία τους με έκαναν να τους θυμάμαι και μετά το τέλος του βιβλίου.
Ξεχώρισα τη γλώσσα: απλή, χωρίς περιττές φιοριτούρες, με φράσεις που βγάζουν αλήθεια, χωρίς να καταφεύγουν σε περιγραφική υπερβολή. Οι διάλογοι συχνά θύμιζαν κουβέντα γύρω από ένα τραπέζι, με ερωτήματα που σου μένουν στο μυαλό. Αυτό, για μένα, είναι το πιο μεγάλο ατού του βιβλίου: η αίσθηση πως όλα όσα διαβάζεις θα μπορούσαν να έχουν συμβεί σε μια αυλή, ένα μικρό ελληνικό χωριό, ένα σπίτι δίπλα στη θάλασσα. Οι χαρακτήρες, με τα πάθη και τα ελαττώματά τους, δεν εξιδανικεύονται: παραμένουν αυθεντικοί, με στιγμές που σιωπούν, πληγώνονται, ζητούν δεύτερη ευκαιρία.
Δεν υπάρχει τίποτα πιο αληθινό από έναν άνθρωπο που παλεύει με τα λάθη και τις ενοχές του.
Κλείνοντας το «Σπίτι της δασκάλας», δεν ξέρω αν έλυσα όλους τους γρίφους, ούτε αν με ικανοποίησε κάθε λύση που δόθηκε. Όμως, σίγουρα ταξίδεψα. Κι αν με ρωτήσεις, θα σου πω πως αξίζει να διαβαστεί για τη δύναμη της αλήθειας που φέρνει στην επιφάνεια, για τις πληγές που τολμά να δείξει, για τις σιωπές που μετατρέπει σε φωνή. Για τους ήρωές του, που κουβαλούν το παρελθόν αλλά δεν το αφήνουν να τους καθορίσει ολοκληρωτικά· για την ελπίδα που μπαίνει απ’ τα παράθυρα, ακόμα και στο πιο παλιό σπίτι.
Άραγε πόσο από το παρελθόν μας αντέχουμε να φέρουμε μαζί; Κι αν κάποια στιγμή σταθούμε μπροστά στη δική μας «σκόνη», θα βρούμε το κουράγιο να την τινάξουμε και να κοιτάξουμε αληθινά το φως;
Περίληψη: Είναι άραγε η ζωή μας ένα καλοστημένο θεατρικό έργο; Κι αν ναι, πόσο μπορείς να παρεκκλίνεις από το σενάριο που κάποιος άλλος έχει γράψει για σένα;
Στέκει αγέρωχο στα βράχια πάνω από τη θάλασσα, για περισσότερο από μισό αιώνα… Οι άδειοι τοίχοι στο γραφικό σπίτι της δασκάλας κρύβουν μια ιστορία θλιβερή όσο και παλιά, κρύβουν αναμνήσεις και αλήθειες που κάποιους πονούν ακόμα. Και η τυχαία ανακάλυψη ενός ημερολογίου θα προκαλέσει ένα ντόμινο αποκαλύψεων, ανατροπών και φόβου…
Όταν η ζωγράφος Κατερίνα Παπαδάκη δέχεται την πρόταση της φίλης της να επιμεληθεί καλλιτεχνικά τη διακόσμηση στο θεματικό ξενοδοχείο της στο Πόρτο Ράφτη, δεν έχει ιδέα πόσο θα αλλάξει τη ζωή της αυτή η απόφαση. Ούτε ο Νίκος Απέργης, αξιωματικός της Ιντερπόλ και συνεργάτης της ελληνικής αστυνομίας, φαντάζεται πού πρόκειται να μπλέξει όταν αναλαμβάνει να εξιχνιάσει μια περίεργη υπόθεση εξαφάνισης. Οι δυο τους, παρά τα βάρη που κουβαλά ο καθένας στην πλάτη του, θα νιώσουν από την πρώτη στιγμή μια έντονη έλξη.
Ο έρωτας παραμονεύει στη γωνία, το ίδιο όμως και οι άνθρωποι που ζουν στη σκιά, στο τότε και στο τώρα. Πόσα μυστικά κρύβονται πίσω από τις κλειστές πόρτες; Τα κλειδιά και τις απαντήσεις κρατούν αυτοί που έζησαν, έκλαψαν κι αγάπησαν στο σπίτι της δασκάλας…
«Αν ήταν να έχανα τον Παράδεισο εξαιτίας του, ας τον έχανα. Γιατί τι αξία έχει ο Παράδεισος αν δε ζήσεις με όλη τη δύναμη της ψυχής σου το πάθος;»
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Το σπίτι της δασκάλας
Συγγραφέας: Ρένα Ζώη
Εκδόσεις: Harlenic (Silk)
ISBN: 978-960-507-219-3
Σελίδες: 480
Έτος έκδοσης: Μάρτιος 2025
Επιμέλεια: Ζωή Τσούρα
Δημιουργία κεντρικής εικόνας: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
