Πριν λίγα χρόνια κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ψυχογιός το βιβλίο της Τουρκάλας συγγραφέως Ελίφ Σαφάκ, με σαφώς κοινωνικό περιεχόμενο και τίτλο “10 Λεπτά και 38 Δευτερόλεπτα σ’ αυτόν τον Παράξενο Κόσμο“, που αναφέρεται κατά κύριο λόγο στη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη Τουρκία.
Προσωπική άποψη: Βίκυ Ζηλιασκοπούλου
Η βασική ιστορία περιστρέφεται γύρω από τη ζωή της Λεϊλά, μιας πόρνης που όταν τη συναντάμε για πρώτη φορά είναι ήδη νεκρή. Ωστόσο, το μυαλό της συνεχίζει να καταγράφει κάποιες πληροφορίες και έχει συνείδηση της κατάστασής της, ενώ ξυπνούν μέσα της πολύ έντονα αναμνήσεις από γεγονότα σταθμούς της ζωής της. Εμείς κάνουμε μαζί της αυτήν την αναδρομή ζωής, τουλάχιστον στο πρώτο μέρος του βιβλίου, το οποίο τελειώνει όταν παύει οποιαδήποτε εγκεφαλική λειτουργία της. Στο δεύτερο και στο τρίτο μέρος βλέπουμε τον αντίκτυπο που έχει ο θάνατος της Λεϊλά στις ζωές των φίλων της αλλά και τις προσπάθειές τους να διαχειριστούν τη σορό της με έναν τρόπο αξιοπρεπή, που να αξίζει στον άνθρωπο που αυτή υπήρξε.
Και τι δε θα ‘δινε η Τεκίλα Λεϊλά να βρισκόταν τώρα στο διαμέρισμά της. Αντίθετα, ήταν εδώ, κάπου στα περίχωρα της Ιστανμπούλ, απέναντι από ένα σκοτεινό, υγρό γήπεδο ποδοσφαίρου, μέσα σ’ έναν μεταλλικό κάδο σκουπιδιών με σκουριασμένα χερούλια και ξεφλουδισμένη μπογιά.
Το πρώτο μέρος μου άρεσε πάρα πολύ. Η συγγραφέας ξεκινά με τη γέννηση της Λεϊλά στην πόλη Bαν, κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 1940, και φτάνει μέχρι τα γεγονότα που προηγήθηκαν της δολοφονίας της σε ένα στενό της Κωνσταντινούπολης περίπου σαράντα χρόνια αργότερα. Βρήκα πολύ ενδιαφέροντα όσα λέει για την παιδική της ηλικία. Μεγάλωσε σε μια οικογένεια με έναν νομίμως δίγαμο πατέρα που ακολουθούσε τις επιταγές της θρησκείας αρκετά πιστά, οπότε τα λίγα πράγματα που αφορούν τη δομή και τη λειτουργία της οικογένειάς της, αν και φάνταζαν εξωπραγματικά στα μάτια μου, σίγουρα τα διάβασα προσηλωμένη. Μιλά επίσης και για τα γεγονότα που την οδήγησαν να το σκάσει από το σπίτι και να πάει στην Κωνσταντινούπολη, και μέσα απ’ όσα λέει γίνεται φανερή η άκρως υποβιβασμένη θέση στην οποία είχαν τη γυναίκα στην Τουρκία. Ταυτόχρονα γνωρίζουμε τους φίλους της και μέσα από τις δικές τους ιστορίες βλέπουμε τον τρόπο που αντιμετώπιζαν την εποχή εκείνη τα άτομα που λόγω κάποιων χαρακτηριστικών τους διαφοροποιούνταν από το ευρύ ποσοστό του πληθυσμού (όπως για παράδειγμα οι τρανσέξουαλ και τα άτομα με γενετικές διαφοροποιήσεις όπως ο νανισμός). Όλη η ιστορία είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.
«Επειδή σ’ εκείνο τον μαυροπίνακα υπάρχουν εικόνες αντρών, γυναικών, παιδιών… πάρα πολλές. Κάθε μωρό επιλέγει την οικογένεια που θα ήθελε να πάει. Μόλις ο αδερφός σου είδε το πρόσωπό σου, είπε στον άγγελο που είχε βάρδια: ‘’Αυτή είναι! Θέλω αυτή να είναι η αδερφή μου! Σε παρακαλώ στείλε με στο Βαν’’».
Το δεύτερο και το τρίτο μέρος δεν μου φάνηκαν ισάξια του πρώτου. Δεν θα αποκαλύψω για την πλοκή περισσότερα απ’ όσα έχω ήδη πει στη δεύτερη παράγραφο, θα πω μόνο ότι τμήμα της ιστορίας και συγκεκριμένα το κομμάτι που μιλά για την κηδεία της Λεϊλά θα προτιμούσα να λείπει ολόκληρο. Το βρήκα εντελώς αταίριαστο σαν ιστορία με όσα μας περιγράφονται πριν, “δεν κολλάει”, για να γίνω πιο σαφής. Αντίθετα, μου άρεσε πολύ το κομμάτι που μιλά για την επίδραση που έχει ο θάνατος της Λεϊλά στους φίλους της, η συγγραφέας περιέγραψε ωραία τη θλίψη και τις σκέψεις τους, όπως και τις αποφάσεις που πήραν για να αλλάξουν τη ζωή τους. Και αν είχε κλείσει κάπως έτσι το βιβλίο, θα ήμουν απόλυτα ικανοποιημένη. Τέλος πάντων.
Πάνω στο δωμάτιο τώρα, μες στην υπερένταση, έσπρωξε τη σιφονιέρα πίσω από την πόρτα. Τα σεντόνια, κιτρινισμένα σαν παλιές εφημερίδες, μύριζαν κλεισούρα. Άπλωσε το πανωφόρι της πάνω στο κρεβάτι και ξάπλωσε με τα ρούχα. Εξουθενωμένη καθώς ήταν, αποκοιμήθηκε πιο γρήγορα απ’ όσο περίμενε. Αργά μες στη νύχτα ξύπνησε από έναν ήχο. Κάποιος ήταν έξω στον διάδρομο κι έστριβε το πόμολο της πόρτας, προσπαθώντας να μπει.
Η ροή της ιστορίας στο 10 Λεπτά και 38 Δευτερόλεπτα σ’ αυτόν τον Παράξενο Κόσμο είναι γρήγορη, η περιγραφή των χαρακτήρων άψογη, αφού όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε υπάρχουν στο κείμενο. Και σίγουρα η συγγραφέας μέσα από τις εξελίξεις της ιστορίας έχει καταφέρει να τονίσει όσα ήθελε να πει σχετικά με τον τρόπο που η τουρκική κοινωνία της εποχής που περιγράφει επηρεάζει και καθορίζει τη ζωή των γυναικών. Πάρα το ότι ένα σημαντικό τμήμα της ιστορίας δεν μου άρεσε, το βιβλίο στο σύνολό του μου άρεσε πολύ, νομίζω ότι έμαθα αρκετά πράγματα και με γέμισε με συναισθήματα. Σίγουρα το συστήνω, αξίζει πέρα από κάθε αμφιβολία να διαβαστεί.
Περίληψη: «Το πρώτο λεπτό μετά τον θάνατό της, η συνείδηση της Τεκίλα Λεϊλά άρχισε να φθίνει, αργά και σταθερά, σαν την άμπωτη που απομακρύνεται από την ακτή…»
Για τη Λεϊλά, κάθε λεπτό μετά τον θάνατό της φέρνει στην επιφάνεια μια ανάμνηση των αισθήσεών της: κατσίκι με μπαχαρικά στιφάδο, εκείνο που θυσίασε ο πατέρας της για να γιορτάσει τη γέννηση του πολυπόθητου γιου· μπρίκια όπου αχνίζουν το λεμόνι με τη ζάχαρη για να αποτριχώνουν οι γυναίκες τις γάμπες τους, ενόσω οι άντρες προσεύχονται· τον καφέ με τους σπόρους καρδάμωμου που μοιράζεται μ’ έναν ωραίο φοιτητή στο πορνείο όπου δουλεύει. Κάθε ανάμνηση που αχνοσβήνει φέρνει πίσω τους φίλους που απέκτησε στη γλυκόπικρη ζωή της – φίλους που τώρα ψάχνουν απελπισμένα να τη βρουν…
Ένα πολύ δυνατό και υποβλητικό μυθιστόρημα από την πένα μιας από τις πιο σπουδαίες συγγραφείς της εποχής μας.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: 10 Λεπτά και 38 Δευτερόλεπτα σ’ αυτόν τον Παράξενο Κόσμο (10 Minutes 38 Seconds in this Strange World)
Συγγραφέας: Elif Şafak
Μετάφραση: Άννα Παπασταύρου
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Σελίδες: 400
Ημερομηνία έκδοσης: 23/9/2021
ISBN: 978-618-01-3914-3
Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα
Επιμέλεια κεντρικής εικόνας: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
