Ερωτοτροπίες
Προσωπική άποψη: Ντόκα Αγάπη
Ένα εξώφυλλο γκρι, τα πρόσωπα ενός ζευγαριού μέσα στον καθρέφτη ενός αυτοκινήτου, αυτή γελάει τρισευτυχισμένη καθώς εκείνος της φιλάει την κορυφή της μύτης της, τίτλος «Ερωτοτροπίες», τι να είναι άραγε; Διαβάζω το οπισθόφυλλο, όχι την περίληψη, τις απόψεις: «Ο Μαρίας αρνήθηκε το Εθνικό Βραβείο Μυθιστορήματος της Ισπανίας για τις Ερωτοτροπίες.» Μου έφτανε αυτό.
Η Μαρία, υπάλληλος εκδοτικού οίκου, εδώ και χρόνια, κάθε πρωί που πίνει τον καφέ της, παρατηρεί εξ αποστάσεως και διακριτικά ένα ζευγάρι, τον Μιγέλ και την Λουίσα, που έχουν κι εκείνοι την συνήθεια τα πρωινά τους να βρίσκονται στον ίδιο χώρο με εκείνην. Τους βλέπει να μιλούν, να γελούν, να συζητούν και σκέφτεται πόσο ευτυχισμένοι πρέπει να είναι. Μέχρι που, ένα πρωί, ο Μιγέλ δεν εμφανίζεται. Από τις εφημερίδες, την επομένη μέρα, πληροφορείται την δολοφονία του: κάποιος άπορος τον μαχαίρωσε την ώρα που έμπαινε στο αυτοκίνητό του, χωρίς εμφανές κίνητρο.
Ένα πρωινό η Μαρία πλησιάζει την Λουίσα, της συστήνεται και της δίνει τα συλλυπητήρια της. Η Λουίσα την προσκαλεί μετά τη δουλειά στο σπίτι της. Εκεί, η Μαρία θα γνωρίσει τον Χαβιέ, τον φίλο του Μιγέλ, τον οποίο κρυφά θα ερωτευθεί και θα συνάψει ερωτικές σχέσεις μαζί του. Ο Χαβιέ, όμως, είναι ήδη ερωτευμένος με την Λουίσα, η οποία –μετά την δολοφονία του άντρα της– τον έχει ως στήριγμα για την ίδια και τα δύο ανήλικα παιδιά της.
Η δολοφονία του Μιγέλ είναι η αφορμή για όλες τις σκέψεις που κατακλύζουν το βιβλίο. Σκέψεις που περνάνε από το μυαλό των ηρώων, που άλλες φορές μένουν εκεί και που άλλες φορές εκφράζονται και δείχνουν την τραγικότητά τους, μέσα από την αλήθεια του καθενός.
Η Μαρία με τον Χαβιέ κάνουν μακρές συζητήσεις -στην ουσία ο Χαβιέ είναι εκείνος που μιλάει- και της αποκαλύπτει τον κρυφό του έρωτα για την Μαρία, μαζί με την βεβαιότητά του ότι κάποτε θα γίνει δική του.
Πρωτοπρόσωπη γραφή -διηγείται η Μαρία- με μεγάλες προτάσεις που κατέχουν το μεγαλύτερο μέρος της κάθε σελίδας η κάθε μία. Αναλύουν, επεξεργάζονται, προχωρούν λογικά και καταλήγουν, βγάζοντας νόημα. Οφείλεις ως αναγνώστης να είσαι συγκεντρωμένος στο κάθε τι που διαβάζεις, ώστε να παρακολουθείς αυτόν τον ειρμό.
Υπάρχουν κομμάτια που επαναλαμβάνονται, παραλληλίζοντας τον ήρωα κάποιου βιβλίου με την πραγματική ζωή, προβάλλοντας τις σχέσεις των καταστάσεων μεταξύ τους. Οι περιγραφές είναι τόσες, ώστε να εξυπηρετούν την δημιουργία εικόνων. Αυτό που έχει σημασία είναι το τι σκέφτονται οι ήρωες. Όλη η εξιστόρηση στρέφεται γύρω από τον έρωτα και κατά πόσο κάποιος είναι ικανός να κάνει τα πάντα γι’ αυτόν, αντιβαίνοντας σε κανόνες κοινωνικούς και ηθικούς. Το συνιστώ σε αναγνώστες που θέλουν να διαβάσουν κάτι διαφορετικό, πιο ατμοσφαιρικό και να εμβαθύνουν στις σκέψεις που περνάνε και από το δικό τους μυαλό.
«Ναι, καλά, όταν το έμαθα τα χρειάστηκα λιγάκι, το παραδέχομαι, εντάξει. Είχαμε το κεφάλι μας ήσυχο όσο αρνιόταν να καταθέσει, να πει οτιδήποτε. Μ’ έπιασε εξαπίνης, δεν το περίμενα τώρα πια. Λέγοντάς το όμως σ’ εσένα, συνειδητοποίησα ότι στην πραγματικότητα δεν τρέχει τίποτα.
Περίληψη: Η τελευταία φορά που είδα τον Μιγέλ Ντεσβέρν ή Ντεβέρν ήταν και η τελευταία φορά που τον είδε η γυναίκα του, η Λουίσα, γεγονός που δεν έπαψε να είναι περίεργο και ίσως και άδικο, εφόσον εκείνη ήταν ακριβώς αυτό, η γυναίκα του, ενώ εγώ ήμουν μια άγνωστη…
Η Μαρία Ντολθ, αφηγήτρια και κεντρική ηρωίδα του βιβλίου, έμαθε το όνομα του Ντεβέρν όταν τον είδε στη φωτογραφία της εφημερίδας, «μαχαιρωμένο και με ξεκούμπωτο πουκάμισο, λίγο πριν μεταβληθεί σε πτώμα: το τελευταίο πράγμα που πρέπει να συνειδητοποίησε ήταν ότι τον μαχαίρωναν κατά λάθος και χωρίς αιτία».
Με λόγο επιβλητικό και σαγηνευτικό, το μυθιστόρημα του Μαρίας μάς μιλάει για την τρέλα του έρωτα, μια κατάσταση που σχεδόν οικουμενικά θεωρείται απόλυτα θετική, ακόμη και λυτρωτική κάποιες φορές, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, ώστε μοιάζει να δικαιολογεί σχεδόν τα πάντα: τις ευγενείς και αλτρουιστικές πράξεις, αλλά και τις μεγαλύτερες ακρότητες και αθλιότητες…
«Ένα μεγάλο μυθιστόρημα για την πολυπλοκότητα της ψυχής. Ο Μαρίας αρνήθηκε το Εθνικό Βραβείο Μυθιστορήματος της Ισπανίας για τις Ερωτοτροπίες. ‘Το κράτος μόλις είχε κόψει τις επιχορηγήσεις στις βιβλιοθήκες, δεν μπορούσαν να το δεχτώ κατόπιν αυτού’ είπε. Ας ευχηθούμε να δεχτεί το Νόμπελ όταν του προταθεί…» Les Monde des livres
«Τα αιώνια θέματα της αγάπης, του θανάτου και της μοίρας εξερευνά ο Μαρίας σ’ αυτό που είναι ίσως το καλύτερο βιβλίο του ως σήμερα». Alberto Manguel
«Σαγηνευτική πραγματεία του έρωτα και του θανάτου. Υπέροχο». Nathalie Drom, περιoδικό Telerama
«Το σκοτεινό είδωλο της αγάπης. Οι Ερωτοτροπίες είναι η γεωγραφία του έρωτα από έναν μεγάλο συγγραφέα…» El País
«Κάποιες φορές το βιβλίο που έψαχνες, χωρίς να το ξέρεις καν, βρίσκει το δρόμο για να πέσει στα χέρια σου…» Anthony Marra
«Κατευθείαν στην καρδιά. Υπέροχο, βαθύ, διεισδυτικό… Ο Μάκβεθ μας θυμίζει ότι τον Σαίξπηρ δεν τον απασχολεί η διαχωριστική γραμμή μεταξύ ισορίας μυστηρίου και υψηλής λογοτεχνίας. Το ίδιο και τον Μαρίας…» Edward St Aubyn, New York Times – Book Review
«Αν και πρόσφατο σε κυκλοφορία, θεωρείται ένα από τα καλύτερα (αν όχι το καλύτερο) έργα του Μαρίας. Με χροιά αστυνομικού μυθιστορήματος, εξάπτει την περιέργεια αλλά χωρίς ιδιαίτερη δράση ωθεί τον αναγνώστη να εστιάσει σε άλλα ουσιαστικά ζητήματα. Ο Μαρίας καταπιάνεται με τον έρωτα και το θάνατο σε γραφή που μοιάζει δοκιμιακή και ψάχνει απαντήσεις σε ερωτήματα γύρω από την έννοια της αγάπης και την τραγικότητα (ή όχι) του θανάτου. Με εργαλεία του κάποια κορυφαία λογοτεχνικά έργα παρουσιάζει το πώς ο έρωτας αν και ευγενές συναίσθημα μπορεί να επιφέρει ψυχικό ξεπεσμό και να οδηγήσει σε πράξεις ‘‘σκοτεινές’’. Πως μπορούν λοιπόν οι ‘‘ερωτοτροπίες’’ να οδηγήσουν στην ‘‘ερωτική τρέλα’’;» Βάσω Βολιώτη, Public Λάρισας
Στοιχεία βιβλίου:
Τίτλος: Ερωτοτροπίες (Los enamoramientos)
Συγγραφέας: Javier Marías
Μετάφραση: Χριστίνα Θεοδωροπούλου
Εκδόσεις: Πατάκη
ISBN: 978-960-16-5135-4
Σελίδες: 432
Έκδοση: Πρώτη έκδοση στην ισπανική γλώσσα από τις εκδόσεις Alfaguara, Μαδρίτη, 2011.
Πρώτη έκδοση στην ελληνική γλώσσα από τις εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, Φεβρουάριος 2015
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
