Το νησιώτικο φως της Κιμώλου του 1833 διασταυρώνεται με το αμυδρό λυκόφως ενός διαμερίσματος στο σήμερα. Ο Σπύρος Πετρουλάκης στήνει μια αναπάντεχη γέφυρα χρόνου στο «Η Σονάτα των Αθέατων Πουλιών». Τρεις νύχτες μού πήρε να το διασχίσω, λες και διέσχιζα κι εγώ τη Μεσόγειο μαζί με τη Φραγκιώ, αιχμάλωτη σε ένα πλοίο κουρσάρων, ή τις ομιχλώδεις διαδρομές του μυαλού του Φραγκίσκου, καθώς η μνήμη του γίνεται κομμάτια. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μίνωας.
Προσωπική άποψη: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Ο συγγραφέας δεν μας χαρίζει εύκολες διαφυγές – κάθε σελίδα είναι μια πρόκληση, κάθε κεφάλαιο ένα κάλεσμα να αναμετρηθούμε με τα όρια της ανθρώπινης αντοχής. Όχι ακόμα ένα μυθιστόρημα με ιστορικές πινελιές ή ιατρικές λεπτομέρειες, αλλά μια σπουδή στην ικανότητα του ανθρώπου να επιβιώνει όταν η πυξίδα της ζωής του έχει χαθεί ανεπιστρεπτί.
Τη Φραγκιώ την αγάπησα από τις πρώτες σελίδες. Φαντάσου να ζεις μια ήρεμη ζωή στην Κίμωλο του 1833, να έχεις παντρευτεί τον άνθρωπο που αγαπάς, τον Μιχαήλ, να έχεις την οικογένειά σου κοντά, και ξαφνικά, μέσα σε μια στιγμή, όλα να γκρεμίζονται. Οι κουρσάροι του καπετάν Δράκου την απαγάγουν μπροστά στα μάτια του αδερφού της και του άντρα της. Πόσες φορές αναρωτήθηκα κι εγώ πώς θα αντιδρούσα σε μια τέτοια ανατροπή της ζωής μου…
Και μετά είναι ο Φραγκίσκος, ο διευθυντής ορχήστρας, που παλεύει με τον χειρότερο εχθρό: το ίδιο του το μυαλό που χάνεται σιγά σιγά στο Αλτσχάιμερ. «Πώς κατάντησα έτσι;» αναρωτιέται σπαρακτικά. Έχοντας μια θεία που έπασχε από άνοια και διαβάζοντας για τον Φραγκίσκο, ένιωσα ξανά εκείνον τον πόνο, όταν καταλαβαίνεις ότι ο άνθρωπός σου χάνεται ενώ στέκεται ακόμη μπροστά σου.
Η κόρη του Φραγκίσκου, η Γωγώ, αφήνει τη ζωή της στην Κίμωλο για να σταθεί στο πλευρό του πατέρα της. Πόσο θάρρος χρειάζεται αυτό; Όχι μόνο να εγκαταλείψεις τη δική σου ζωή, αλλά και να αντέξεις να βλέπεις το αγαπημένο σου πρόσωπο να σβήνει μέρα με τη μέρα.
Ο κύριος Πετρουλάκης γράφει σαν να σου μιλάει ένας φίλος. Δεν σε κουράζει με περίπλοκες λέξεις ή βαριές περιγραφές. Απλά σε παίρνει από το χέρι και σε ταξιδεύει, μια στην Κίμωλο του 1833, μια στην Αλεξάνδρεια, μια στο σήμερα. Και το κάνει τόσο φυσικά, που νομίζεις πως πετάς πάνω απ’ τον χρόνο.
Ο Φραγκίσκος, με το βλέμμα χαμένο στο πράσινο των δέντρων, καθόταν σχεδόν ακίνητος στο παγκάκι του πάρκου. Το κελάηδισμα των πουλιών γέμιζε τον αέρα με μια γλυκιά μελωδία, που έφερνε ηρεμία στην ψυχή του. Ήταν μία από τις αγαπημένες του συνήθειες, μια μικρή όαση γαλήνης μέσα στη βοή της πόλης. Όμως, σήμερα, κάτι ήταν διαφορετικό. Έμοιαζε να μην υπάρχει ούτε αυτό το αγαπημένο του κελάηδισμα των πουλιών. Μια σκιά ανησυχίας συννέφιαζε το πρόσωπό του. Οι ερωτήσεις της γιατρού, το τεστ, οι εξετάσεις που έπρεπε να κάνει… Όλα έδειχναν προς μια κατεύθυνση γεμάτη ανασφάλεια: το Αλτσχάιμερ.
Όσο διάβαζα για τη Φραγκιώ στην Αλεξάνδρεια, προσπαθούσα να φανταστώ πώς είναι να σε αρπάζουν από την πατρίδα σου και να σε ρίχνουν σε έναν κόσμο τελείως ξένο. Να πρέπει να παίξεις έναν ρόλο που δεν σου ταιριάζει για να επιβιώσεις.
Κι όσο η ιστορία προχωρούσε, κατάλαβα ότι οι δύο αυτές ξεχωριστές ιστορίες κάπου συναντιούνται. Υπάρχουν κοινές ρίζες, κάτι που συνδέει το τότε με το τώρα. Συχνά σκέφτομαι πόσα μυστικά κουβαλάμε στις οικογένειές μας χωρίς να το ξέρουμε, πόσες ιστορίες χάνονται στον χρόνο, αν δεν υπάρχει κάποιος να τις διηγηθεί…
Δεν είναι εύκολο βιβλίο το «Η Σονάτα των Αθέατων Πουλιών». Δεν σου χαϊδεύει τα αυτιά με ωραία λογάκια και ευχάριστες καταστάσεις. Σε βάζει μπροστά σε διλήμματα, σε αναγκάζει να νιώσεις τον πόνο, τον φόβο, την αγωνία των ηρώων. Αλλά μέσα σ’ όλο αυτό το σκοτάδι, υπάρχουν στιγμές φωτός που σε κάνουν να ελπίζεις. Γιατί ναι, είναι αλήθεια. Ακόμα και στις πιο σκοτεινές στιγμές, υπάρχει πάντα μια λάμψη, ένα μάθημα, κάτι που μας βοηθά να συνεχίσουμε.
Θαυμάζω τον τρόπο που ο κύριος Πετρουλάκης χειρίζεται δύο τόσο διαφορετικά θέματα: την ιστορική εποχή των κουρσάρων και τη σύγχρονη πραγματικότητα του Αλτσχάιμερ. Δεν είναι εύκολο να μιλάς για την άνοια, να περιγράφεις με σεβασμό τους ασθενείς που βλέπουν τη μνήμη τους -το μόνο που τους έχει απομείνει- να χάνεται. Αλλά τα καταφέρνει και το κάνει με την πολυγραφότατη πένα του.
Η έρευνα πίσω από το βιβλίο είναι εμφανής. Λες και βρίσκεσαι στην Κίμωλο του 1833 ή περπατάς στην Αλεξάνδρεια του 19ου αιώνα. Όχι με τον τρόπο που σου παρουσιάζουν τα ξερά ιστορικά βιβλία, αλλά σαν να ζεις εκεί, να αναπνέεις τον αέρα της εποχής, να νιώθεις τους φόβους και τις ελπίδες των ανθρώπων.
Κλείνοντας το βιβλίο αναρωτιόμουν για τη ζωή, την αγάπη, τη μνήμη. Αν ζητάς μια ιστορία που εξυμνεί τη δύναμη της μνήμης και της μουσικής, ένα μυθιστόρημα για τα αόρατα νήματα που ενώνουν τις ψυχές, τότε το «Η Σονάτα των Αθέατων Πουλιών» είναι για σένα. Θα αγαπήσεις όπως εγώ τη Φραγκιώ, τον Φραγκίσκο, τη Γωγώ και όλους τους υπόλοιπους ήρωες σαν να τους ήξερες από πάντα.
Περίληψη: 1833
Παρόλο που το δουλεμπόριο στη Μεσόγειο φθίνει, οι επιδρομές των κουρσάρων εξακολουθούν να σπέρνουν τον όλεθρο. Όταν η νιόπαντρη Κιμωλιώτισσα Φραγκιώ αιχμαλωτίζεται από τους πειρατές, οδηγείται ως σκλάβα στην Αλεξάνδρεια και όλη της η ζωή βίαια ανατρέπεται. Μέσα από τις σκιές αναζητά τη δύναμη να επιστρέψει στο φως, όμως το τίμημα είναι αβάσταχτο…
ΣΗΜΕΡΑ
«Αλτσχάιμερ; Ποτέ δεν πίστευα ότι θα μπορούσε να συμβεί σ’ εμένα. Εγώ που πάντα ήμουν δυνατός, ικανός, οργάνωνα, διηύθυνα… Πώς κατάντησα έτσι, Σοφία;»
Από τις Κυκλάδες ως την Αλεξάνδρεια του 19ου αιώνα, από τη λευκή δουλεία και τα σκοτεινά σκλαβοπάζαρα ως τις συγκλονιστικές αποκαλύψεις της σύγχρονης εποχής, η Σονάτα των αθέατων πουλιών διαπερνά θάλασσες και γενιές.
Μια ιστορία που εξυμνεί τη δύναμη της μνήμης και της μουσικής. Ένα μυθιστόρημα για τα αόρατα νήματα που ενώνουν τις ψυχές, ακόμα και όταν όλα μοιάζουν να χάνονται.
Για τους ανθρώπους που, σαν αθέατα πουλιά, αφήνουν στο πέρασμά τους μελωδίες οι οποίες αντέχουν στον χρόνο.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Η Σονάτα των Αθέατων Πουλιών
Συγγραφέας: Σπύρος Πετρουλάκης
Εκδόσεις: Μίνωας
ISBN: 978-618-02-5762-5
Σελίδες: 432
Έτος έκδοσης: 2025
Επιμέλεια: Ζωή Τσούρα
Δημιουργία κεντρικής εικόνας: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
