Σαν να χάραζα βήματα σε μονοπάτι της Θηρασιάς όταν άνοιξα το «Δυτικά της Σαντορίνης». Η αλμύρα ήρθε πρώτη, μαζί με το φως που γλιστρούσε πάνω στις πέτρες, και η σιωπή έμοιαζε να φυλά μυστικά αιώνων.
Προσωπική άποψη: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Κι εκεί, μέσα σε αυτές τις σελίδες, αναδύθηκαν μνήμες θαλπωρής, καλοκαίρια με φωνές στην αυλή, μυρωδιά ψωμιού που φούσκωνε αργά, πρόσωπα που έμεναν δίπλα σου σαν σκιά. Το βιβλίο με έπιασε από το χέρι και μου θύμισε πως ο χρόνος δεν σβήνει, απλώς κρύβεται μέσα μας.
Η πολυγραφότατη φίλη μου Κωνσταντίνα Μόσχου υπογράφει ένα έργο που δεν περιορίζεται σε ένα είδος. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Bell. Με την άνεση μιας συγγραφέως που έχει διανύσει διαφορετικά λογοτεχνικά μονοπάτια, από το αστυνομικό έως το κοινωνικό μυθιστόρημα, δοκιμάζει εδώ έναν πιο στοχαστικό τόνο. Δεν επιλέγει να διηγηθεί μια ιστορία δράσης αλλά εστιάζει στον εσωτερικό παλμό. Το αποτέλεσμα είναι η ιστορία που συνδυάζει τον ρεαλισμό με μια ελαφριά αίσθηση μαγικού ρεαλισμού, όπου το καθημερινό μπλέκεται με το απίθανο και μαζί δημιουργούν μια νέα αλήθεια.
Γνωρίζουμε την Αθανασία (ή Φρανσουά), μια γυναίκα που έχει ξεπεράσει τα εκατόν είκοσι χρόνια! Δεν παρουσιάζεται σαν θρύλος αλλά σαν άνθρωπος που έμαθε να ζει με τη σοφία της απλότητας και να βρίσκει χαρά στα μικρά. Η συγγραφέας δεν την τοποθετεί απλώς μέσα στο νησί, την καθρεφτίζει στον ίδιο τον τόπο. Η Θηρασιά μοιάζει με αυτήν: απομονωμένη, άνυδρη κι όμως γεμάτη ζωή για όποιον ξέρει να τη δει. Μέσα από αυτή τη συνύπαρξη γυναίκας και τόπου, το «Δυτικά της Σαντορίνης» ανοίγει ερωτήματα για το βάρος των χρόνων, την αξία των αναμνήσεων, το τι σημαίνει να μεγαλώνεις χωρίς να χάνεις τη σπίθα που σε κινεί.
Κοντά της συναντάμε δύο άντρες που έρχονται από διαφορετικούς κόσμους. Ο Γερμανός γιατρός, κλειστός και ψυχρός, με στείρα οπτική, βλέπει την Αθανασία σαν «περίπτωση» που πρέπει να αναλυθεί. Αντίθετα, ο Έλληνας διερμηνέας πλησιάζει με σεβασμό κι ενσυναίσθηση, σαν να αντιλαμβάνεται ότι δεν έχει απέναντί του μόνο μια υπέργηρη γυναίκα αλλά μια ζωντανή ιστορία. Η σύγκρουση ανάμεσά τους δεν είναι μόνο επιστημονική ή προσωπική· είναι ο καθρέφτης δύο διαφορετικών τρόπων να αντιμετωπίζεις τη ζωή: με αποξένωση ή με κατανόηση, με αριθμούς ή με καρδιά. Και όσο οι μέρες περνούν, η ίδια η παρουσία της Αθανασίας τους φέρνει αντιμέτωπους με τις δικές τους σιωπές.
Η ροή κυλά όπως το κύμα που σκάει αργά και σταθερά. Οι περιγραφές της κυρίας Μόσχου δίνουν υλικότητα στον χώρο: μυρίζεις τη θάλασσα, ακούς το κελάηδημα των πουλιών, βλέπεις τη σκόνη να σηκώνεται από τα μονοπάτια. Το νησί δεν είναι σκηνικό, είναι ένας ακόμα χαρακτήρας που επιβάλλει ρυθμό, καθορίζει επιλογές, σφραγίζει τη μοίρα. Και μέσα από τις σιωπές του αναδύεται εκείνο το αίσθημα της παύσης που σε βάζει να συλλογιστείς το δικό σου πέρασμα. Πώς θα αντιμετωπίσεις τη ζωή υπό την πίεση του χρόνου;
Το «Δυτικά της Σαντορίνης» ανοίγει έναν διάλογο με την ίδια τη ζωή και τον θάνατο. Τι σημαίνει να ζεις «πολύ»; Είναι ευλογία ή καταδίκη; Και τι μένει τελικά στο τέλος: τα χρόνια που πέρασαν ή οι στιγμές που άξιζαν; Η συγγραφέας δεν δίνει εύκολες απαντήσεις. Αντίθετα, σ’ αφήνει να ψάξεις μέσα σου, να σταθείς απέναντι στις δικές σου απώλειες, να αναλογιστείς τις δικές σου χαρές. Το «Δυτικά της Σαντορίνης» λειτουργεί σαν καθρέφτης που επιστρέφει ερωτήματα.
Κλείνοντας το «Δυτικά της Σαντορίνης», κρατώ την εικόνα μιας γυναίκας που γελάει κόντρα στον χρόνο και ενός τόπου που συνεχίζει να ανασαίνει με τον ρυθμό της θάλασσας. Είναι από εκείνα τα βιβλία που δεν ζητούν να τα καταβροχθίσεις, αλλά να τα περπατήσεις αργά, σαν μονοπάτι που σε καλεί να σταθείς, να κοιτάξεις γύρω σου, να αφουγκραστείς. Κι αναρωτιέμαι: πόσο συχνά δίνουμε στον εαυτό μας την πολυτέλεια να ζήσει έτσι, χωρίς να μετράει νούμερα αλλά στιγμές;
Περίληψη: «Θα μπορούσαμε να εξερευνήσουμε το νησί το πολύ σε δύο μέρες. Αλλά για άλλη δουλειά είχαμε πάει εκεί. Εγώ κι ο Ντάνιελ δεν πιστεύαμε τότε ότι γίνεται να υπάρχει ένα τέτοιο μέρος. Σαν οι δείχτες του χρόνου να είχαν σταματήσει στη δεκαετία του ’50, χωρίς καμία ένδειξη του σήμερα, με εξαίρεση ένα άδειο πατημένο τενεκεδάκι κόκα κόλας και κάνα δυο πλαστικά μπουκάλια, στην αποβάθρα. Η πρώτη μας αίσθηση ήταν αυτή της απόλυτης ηρεμίας. Τα πάντα ανέγγιχτα από το χρόνο».
Στην αποκομμένη γη της Θηρασιάς, ένας Γερμανός επιστήμονας και ο Έλληνας διερμηνέας του συναντούν μια γυναίκα που ισχυρίζεται πως την ξέχασε ο Χάρος. Ποιο είναι το μυστικό της μακροζωίας της δεν το ξέρει ούτε η ίδια, ή το ανακαλύπτει σιγά σιγά, ασκώντας μια παράξενη επιρροή στους ανθρώπους που τη γνωρίζουν. Οι δύο επισκέπτες της θέλουν να μάθουν αν εκείνη είναι πράγματι ο γηραιότερος άνθρωπος στον πλανήτη. Αν και αυτό ίσως να μην έχει καμία σημασία τελικά.
Μια ιστορία μαγικού ρεαλισμού για τη ζωή και το θάνατο. Κάτι που μπορεί να διαρκέσει από ελάχιστα δευτερόλεπτα έως εκατόν είκοσι χρόνια, ή ακόμα περισσότερο… Στο άπειρο.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Δυτικά της Σαντορίνης
Συγγραφέας: Κωνσταντίνα Μόσχου
Εκδόσεις: Bell
ISBN: 978-960-507-254-4
Σελίδες: 224
Έτος έκδοσης: 2025
Επιμέλεια: Ζωή Τσούρα
Δημιουργία κεντρικής εικόνας: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
