Δύσκολη η αμφισβήτηση της «αλήθειας» της ιστορίας και όσων γνωρίζουμε για τα γεγονότα του παρελθόντος. Η Διερμηνέας είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Γερμανίδας συγγραφέα και σεναριογράφου Annette Hess, το οποίο έχει κυκλοφορήσει μέχρι στιγμής σε 20 χώρες.
Προσωπική άποψη: Μαρία Στρατή
Για να μην υπάρξει συγκάλυψη των εγκληματικών στιγμών της ιστορίας χρειάζονται κάποιοι θαρραλέοι να την πουν, κάποιοι να την καταγράψουν και κάποιοι να αντιμετωπίσουν τους δαίμονες του παρελθόντος.
Κύριο θέμα του βιβλίου είναι η δεύτερη δίκη του Auschwitz (der Auschwitz-Prozess), μια σειρά από δίκες που πραγματοποιήθηκαν τη δεκαετία του ’60 στη Φρανκφούρτη της τότε Δυτικής Γερμανίας, 20 περίπου χρόνια μετά την ήττα της Ναζιστικής Γερμανίας. Η δίκη του Auschwitz ήταν μια πρωτοβουλία του Γερμανοεβραίου δικαστή Fritz Bauer, ο οποίος κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου κατέφυγε στη Σουηδία.
Κεντρική ηρωίδα η νεαρή μεταφράστρια πολωνικής γλώσσας Εύα Μπρουνς, η οποία ζει μια ανέμελη ζωή στη Φρανκφούρτη του 1963. Ο πατέρας της έχει μια ταβέρνα όπου ενίοτε βοηθά και η Εύα. Γενικά, ζει μια ήσυχη ζωή με την οικογένειά της, περιμένοντας τον πλούσιο φίλο της να της κάνει πρόταση γάμου. Όλα όμως ανατρέπονται όταν καλείται να αντικαταστήσει τον Πολωνό διερμηνέα σε μια δίκη για εγκλήματα πολέμου. Η Εύα έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη με τα εγκλήματα της Γερμανίας κατά τη διάρκεια του Γ’ Ράιχ.
“-Και σε περίπτωση που δεχτείτε, αρχίστε να μαθαίνετε και το αναγκαίο λεξιλόγιο.
-Τι εννοείτε; Στρατιωτική ορολογία;
-Όλες τις πιθανές λέξεις για το πώς μπορεί κανείς να σκοτώσει έναν άνθρωπο.”
Κατά τη διάρκεια της δίκης, ορισμένοι από τους επιζήσαντες του στρατοπέδου συγκέντρωσης Auschwitz-Birkenau εξιστόρησαν μπροστά στους θύτες, το έκπληκτο κοινό και τον τύπο τις θηριωδίες που βίωσαν, τις εκτελέσεις και ανακρίσεις κρατουμένων, τα κρεματόρια, και τα ιατρικά πειράματα πάνω σε κρατούμενους. Το σοκαριστικό είναι ότι μέχρι τότε μεγάλο μέρος της γερμανικής κοινωνίας δεν γνώριζε τι είχε συμβεί στο Auschwitz. Μάλιστα, μεγάλη μερίδα του πληθυσμού είχε την εσφαλμένη εντύπωση ότι στο Auschwitz έστελναν μόνο βαρυποινίτες. Γι’ αυτό άλλωστε οι δημοσιογράφοι και μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, επηρεασμένη από τον τύπο της εποχής, ισχυρίζονταν ότι όλα αυτά είναι συκοφαντίες και ότι αποκλείεται να είχαν συμβεί.
Δυστυχώς όμως είχαν συμβεί πολύ χειρότερα πράγματα! Η επιμονή των δικαστικών αρχών και των διερμηνέων σε συνδυασμό με την έντονη επιθυμία των επιζώντων για απόδοση δικαιοσύνης, έστω και μετά από τόσα χρόνια, είχε ως αποτέλεσμα να συλλεχθούν επαρκή ενοχοποιητικά στοιχεία. Κάποιοι από τους κατηγορουμένους, δυστυχώς όχι όλοι, καταδικάστηκαν με ισόβια κάθειρξη.
Πηγή έμπνευσης για τη συγγραφέα ήταν η Πολωνέζα διερμηνέας, η οποία κατά τη διάρκεια της δίκης καθησύχαζε τους μάρτυρες. Η συμβολή της ήταν τεράστια στο να βρουν οι άνθρωποι αυτοί το ψυχικό σθένος να αφηγηθούν τα βασανιστήρια που είχαν υποστεί μπροστά στους βασανιστές τους.
Αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, και το τονίζει διαρκώς και η συγγραφέας, είναι ότι το Γ’ Ράιχ δεν θα είχε λειτουργήσει τόσο άψογα χωρίς έστω και την πιο μικρή συμβολή μεγάλης μερίδας των πολιτών. Ο ναζισμός δεν στηρίχθηκε μόνο σε υψηλόβαθμα στρατιωτικά και πολιτικά στελέχη που έδιναν εντολές σε υφισταμένους οι οποίοι απλά τις εκτελούσαν. Συνέβαλε και ο φούρναρης της γειτονιάς, ο εστιάτορας, ο παντοπώλης κ.λπ.
“Ποτέ δε θα λειτουργούσε το λεγόμενο Ράιχ σε τόσο απόλυτο βαθμό αν δε συμμετείχε το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.”
Επίσης, η αδιαφορία και η ανοχή των απλών Γερμανών πολιτών ήταν εξίσου εγκληματική! Κάποιες φορές η επιλογή να μην πάρεις θέση μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες ακόμα και για την ίδια σου τη χώρα.
“-Μα τι έκαναν ο μπαμπάς και η μαμά;
Η Εύα απάντησε: Τίποτα.
Πώς να εξηγούσε στον αδερφό της πόσο σωστή ήταν αυτή η απάντηση;”
Η συγγραφέας αφήνει να εννοηθεί ότι ακόμα και εάν ηττήθηκε η Ναζιστική Γερμανία, ο σπόρος του ναζισμού δεν έχει καταστραφεί και περιμένει γόνιμο έδαφος για να φυτρώσει ξανά.
Περίληψη: «Και σε περίπτωση που δεχτείτε, αρχίστε να μαθαίνετε και το αναγκαίο λεξιλόγιο».
«Τι εννοείτε; Στρατιωτική ορολογία;»
«Όλες τις πιθανές λέξεις για το πώς μπορεί κανείς να σκοτώσει έναν άνθρωπο».
Η νεαρή Εύα Μπρουνς ζει μια ανέμελη ζωή στη Φρανκφούρτη του 1963. Ο πόλεμος είναι μια θολή παιδική ανάμνηση, η ταβέρνα του πατέρα της πηγαίνει καλά, και ο Γίργκεν, ο πλούσιος φίλος της, ετοιμάζεται να της κάνει πρόταση γάμου.
Όλα, όμως, ανατρέπονται όταν προσλαμβάνεται ως διερμηνέας σε μια δίκη για εγκλήματα πολέμου, όπου και γνωρίζει τον Ντέιβιντ Μίλερ, έναν μαχητικό και αινιγματικό Καναδό δικηγόρο. Μεταφράζοντας τις καταθέσεις, η Εύα έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη με το τρομερό παρελθόν της πατρίδας της. Και αρχίζει να αναρωτιέται: Γιατί οι δικοί της αντιδρούν τόσο στη συμμετοχή της στη διαδικασία; Γιατί δε μιλούν ποτέ για το τι έκαναν στον πόλεμο;
Καθώς η «Δεύτερη Δίκη του Άουσβιτς», όπως θα μείνει στην Ιστορία, συγκλονίζει μια ολόκληρη χώρα, η Εύα δεν μπορεί πια να είναι απλώς η καλή κόρη που ετοιμάζεται να γίνει καλή σύζυγος. Πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στις έτοιμες αλήθειες και σε αυτό που της λέει η συνείδησή της. Ανάμεσα στη συλλογική λήθη και στην προσωπική ευθύνη – και τελικά, ανάμεσα στο μίσος και στην αγάπη.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Η διερμηνέας (Deutsches Haus)
Συγγραφέας: Annette Hess
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Μετάφραση: Αλεξάνδρα Παύλου
Σελίδες: 352
ISBN: 978-618-01-3341-7
Ημερομηνία έκδοσης: 11/6/2020
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
