Η Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης είναι η τρίτη μεγαλύτερη δημόσια βιβλιοθήκη στη Βόρεια Αμερική και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ερευνητικές βιβλιοθήκες των ΗΠΑ.
Γράφει η Χαρά Δελλή
Η καρδιά και η ιστορία της πόλης της Νέας Υόρκης «χτυπούν» μέσα σε αυτό το εμβληματικό κτίριο-στολίδι του Μανχάταν. Αυτή η βιβλιοθήκη ύψους 10.500 τετραγωνικών ποδιών, η οποία καταλαμβάνει τους δύο ορόφους μιας υψηλής ανάπτυξης κατοικιών στην Battery Park City, ανατέθηκε να ανταποκριθεί στις ανάγκες αυτής της νέας και ταχέως αναπτυσσόμενης κοινότητας.
Η New York Public Library ή NYPL χτίστηκε τα έτη 1895-1911. Πρόκειται για μια μη κερδοσκοπική επιχείρηση με δημόσια αποστολή που λειτουργεί με ιδιωτική, αλλά και με δημόσια χρηματοδότηση. Το σήμα κατατεθέν της είναι δύο επιβλητικά μαρμάρινα λιοντάρια του γλύπτη Edward Clark Potter μπροστά στην είσοδο της βιβλιοθήκης. Ονομάζονταν αρχικά Λέων Άστορ και Λέων Λένοξ από τους ιδρυτές της βιβλιοθήκης και αργότερα Λόρδος Άστορ και Λαίδη Λένοξ. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της μεγάλης παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, ο Δήμαρχος Fiorello LaGuardia τα μετονόμασε σε Υπομονή και Σθένος (“Patience” και “Fortitude”) για να εμπνεύσει τους πολίτες της Νέας Υόρκης. Εκτός από το σκάλισμα των λιονταριών οι Piccirilli Brothers σκάλισαν και τις έξι αλληγορικές φιγούρες που αντιπροσωπεύουν την Ιστορία, τον Ρομαντισμό, την Θρησκεία, την Ποίηση, το Δράμα και την Φιλοσοφία (History, Romance, Religion, Poetry, Drama, Philosophy), οι οποίες κοσμούν την πρόσοψη της βιβλιοθήκης.
Ένας Γερμανός αρχιτέκτονας, ο Alexander Saeltzer σχεδίασε το κτίριο σε αρχιτεκτονική μορφή Rundbogenstil, η οποία ήταν η τότε επικρατούσα μορφή για τα δημόσια κτίρια στην Γερμανία. Για να δημιουργηθεί το κεντρικό κτίριο της βιβλιοθήκης βρέθηκε μία περίφημη κεντρική διαθέσιμη περιοχή, η οποία καταλάμβανε ένα τμήμα της 5ης Λεωφόρου, ανάμεσα στην 40η και 42η Οδό. Εκεί βρισκόταν η τεχνητή λίμνη Croton Reservoir, την οποία και αποσυναρμολόγησαν για να κατασκευάσουν το κεντρικό κτίριο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης.
Στα σημαντικότερα αποκτήματα της βιβλιοθήκης ξεχωρίζουν η Berg Collection, αποτελούμενη από έργα της αγγλικής και αμερικανικής λογοτεχνίας, κάποια σπάνια βιβλία και χειρόγραφα από τον 15ο αιώνα ως τον 20ο αιώνα, το τμήμα χειρογράφων και αρχείων (Manuscripts and Archives Division), που περιλαμβάνει ανάμεσα σε άλλα τα χειρόγραφα του Henry Louis Mencken και τον αποχαιρετιστήριο ιδιόγραφο λόγο του Τζορτζ Ουάσινγκτον.
Από το 2008, οι ερευνητικές συλλογές της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης περιέχουν 44.160.825 αντικείμενα (βιβλία, βιντεοκασέτες, χάρτες κ.τ.λ.) από τα οποία τα 15.985.192 είναι βιβλία. Οι βιβλιοθήκες-παραρτήματα σε διάφορους δήμους περιέχουν 7.565.579 αντικείμενα, από τα οποία τα 4.416.812 είναι βιβλία. Άρα, το σύνολο των συλλογών είναι πάνω από 50 εκατομμύρια αντικείμενα, ενώ ο αριθμός των βιβλίων περισσότερος από 20 εκατομμύρια, ένας αριθμός που ξεπερνάει μόνο η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και η Βρετανική Βιβλιοθήκη.
Η κύρια αίθουσα ανάγνωσης της Ερευνητικής Βιβλιοθήκης (Αίθουσα 315) έχει περίπου 24 μ. πλάτος και 91 μ. μήκος, με ψηλές οροφές 15 μ. Φωτίζεται από τεράστια παράθυρα και μεγάλους πολυέλαιους και είναι επιπλωμένη με γερά ξύλινα τραπέζια, άνετες καρέκλες και μπρούτζινες λάμπες. Πια είναι επίσης εξοπλισμένη με υπολογιστές για πρόσβαση στις συλλογές της βιβλιοθήκης και στο Διαδίκτυο, ενώ έχει και εγκαταστάσεις για φορητούς υπολογιστές (laptops). Υπάρχουν ειδικές αίθουσες για αξιόλογους συγγραφείς και σπουδαστές, πολλοί από τους οποίους έχουν κάνει σημαντική έρευνα στην βιβλιοθήκη.
Το Rose Main Reading Room είναι μία τεράστια δημόσια αίθουσα, όπου οι αναγνώστες μπορούν να μελετήσουν στα μακριά δρύινα τραπέζια της, ενώ φωτίζεται από κομψές μπρούτζινες λάμπες κάτω από υψηλές οροφές, οι οποίες είναι διακοσμημένες με τοιχογραφίες που απεικονίζουν τον ουρανό και πολλά πυκνά σύννεφα. Το αναγνωστήριο αυτό αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα που για πάνω από 100 χρόνια έχει φιλοξενήσει μελετητές, συγγραφείς, φοιτητές και απλούς πολίτες. Εκεί υπάρχουν αρχειοθετημένα 52.000 βιβλία, ενώ ακόμα 3,5 εκατομμύρια φυλάσσονται σε αποθήκη στο κοντινό Bryant Park. Φωτοτυπικά μηχανήματα είναι επίσης διαθέσιμα, όπου οι αναγνώστες μπορούν να βγάλουν έγχρωμες φωτοτυπίες και να σκανάρουν διάφορα έγγραφα. Επίσης, η αίθουσα προσφέρει 31 ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ενώ το κοινό μπορεί να χρησιμοποιήσει και φορητούς υπολογιστές, καθώς η βιβλιοθήκη παρέχει και Wi-Fi. Οι επισκέπτες μπορούν να μελετήσουν τις συλλογές της βιβλιοθήκης και να αντλήσουν πληροφορίες από τα λεξικά, τις εγκυκλοπαίδειες, τις βιογραφίες και τους καταλόγους.
Σήμερα, επιτρέπεται στους χρήστες η πρόσβαση στον ηλεκτρονικό κατάλογο της βιβλιοθήκης, ενώ υπάρχει και αντίστοιχη ιστοσελίδα, η οποία είναι προσβάσιμη σε όλους παγκοσμίως.
Μέρος του κορμού της εμβληματικής Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης αποτελεί η ανακαινισμένη -και με άρωμα Ελλάδας- βιβλιοθήκη Stavros Niarchos Foundation Library. Πριν λίγους μήνες η προσθήκη αυτή αναδιαμορφώθηκε πλήρως και εγκαινιάστηκε με την υποστήριξη των τοπικών αρχών (City of New York) και τη δωρεά ύψους 55 εκατομμυρίων δολαρίων του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Η δεύτερη μεγαλύτερη μεμονωμένη δωρεά στην 126ετή ιστορία της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης. Η ανακαίνιση της βιβλιοθήκης σχεδιάστηκε από την αρχιτεκτονική εταιρία Mecanoo, σε συνεργασία με τη Beyer Blinder Belle.
Η βιβλιοθήκη διαθέτει και χώρους για παιδιά και εφήβους, ένα κέντρο εκπαίδευσης ενηλίκων, ένα επιχειρηματικό κέντρο και έναν ανοιχτό χώρο στην οροφή της, στον οποίο εντυπωσιάζει το “Wizard’s Hat”, μια υποδομή που μοιάζει με καπέλο μάγου.