«Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12» είναι το νέο βιβλίο της συγγραφέως Πασχαλίας Τραυλού. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα.
Προσωπική άποψη: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Σε μια βουνοπλαγιά υπάρχει ένα χωριό που οι άντρες τού έδωσαν το όνομα του παραδείσου, αλλά οι γυναίκες -αν είχαν δικαίωμα να μιλήσουν- θα το ονόμαζαν Κόλαση. Ο Παράδεισος είναι μια κλειστή κοινωνία που τη διαφεντεύει ο παπάς του χωριού, ο παπα-Δρόσος. Εκείνος ο κριτής, εκείνος κι ο δικαστής. Ένας άνθρωπος μισητός, δωσίλογος, λάτρης της εξουσίας, πονηρός και δόλιος.
Παράδεισο, έλεγαν το χωριό της Ανθής και ήταν σκαρφαλωμένο σε μια βουνοπλαγιά κάπου ανάμεσα στις Σέρρες και την Καβάλα. Τόπος μικρός, συφοριασμένος και κακορίζικος, με ανθρώπους που ήθελαν τις γυναίκες υποταγμένες στις εντολές της φαμίλιας τους.
Γιος ενός ακόμα πιο πονηρού παπά, μέσα από μηχανορραφίες προς τους αγράμματους χωρικούς, σκαρφίζεται πως είδε θαύμα: μια αγία, την Αγία Λεχούσα, προστάτιδα των εγκύων, και πείθει τους κατοίκους να χτίσουν ένα μοναστήρι προς τιμήν της. Γιατρός δεν υπήρχε στο χωριό, μα ούτε και μαμή.
Για τους τρεις θανάτους ήταν ξεκάθαρο ποιος έφταιγε, αλλά κανείς δεν τόλμησε να κατηγορήσει ευθέως τον παπά που έκανε του κεφαλιού του και πήρε στο λαιμό του τρεις ανθρώπους. Εξουσία ο παπα-Δρόσος στο χωριό. Έλυνε κι έδενε περισσότερο κι από τον πρόεδρο του Παραδείσου, που ήταν βασιλικός ως το κόκαλο, του άρεσαν οι γυναίκες, το πιοτό και τα χαρτιά και δεκάρα δεν έδινε για τον τόπο που διαφέντευε, έχοντας καταντήσει μαριονέτα στα χέρια του ιερέα για να μην τον ζαλίζει με κατάρες, αφορισμούς και τα ρέστα.
Με γλυκόλογα και απειλές, βάζει Ηγουμένη την αδερφή του και την αποκαλεί Ζαμπία. Έπειτα καλοπαντρεύεται την Ασημίνα, όμορφη κοπέλα σαν τα κρύα νερά και με προίκα. Σε αναμονή του πολυπόθητου γιου που δεν ήρθε ποτέ, γεννιέται η Ανθή.
Η παπαδοκόρη, υπό τη στενή παρακολούθηση του παπα-Δρόσου, πηγαίνει στο σχολείο και κάθε δεκαπέντε μέρες την επισκέπτεται η Ηγουμένη. Στις επισκέψεις της η Ζαμπία προσπαθεί να αναπληρώσει την τρυφερότητα και την αγάπη που στερήθηκε η Ανθή από τον ξαφνικό και αιφνίδιο χαμό της μητέρας της. Κι όσο η Ανθή μεγάλωνε, τόσο μεγάλωνε και το βιος του παπά αλλά και το μίσος του Νώντα, του γεωπόνου, προς τον παπά κι έψαχνε τρόπο να τον ατιμάσει.
Η ευκαιρία του δόθηκε όταν ένα σούρουπο η Ανθή έκανε τον περίπατό της. Σαν άγριο ζώο της όρμησε ο Νώντας, ατιμάζοντάς την. Η κοπέλα κατέφυγε στην προστατευτική αγκαλιά της θείας της. Μυστικά απ’ όλους, η μοναχή Υακίνθη τη βοήθησε να ρίξει το μωρό.
Με τη βοήθεια της Λούλας, μιας πόρνης με χρυσή καρδιά, και του Στρατή, του δασκάλου από ένα διπλανό χωριό, η Ανθή φυγαδεύεται στην Αθήνα, τυπικά παντρεμένη με τον δάσκαλο που της έσωσε τη ζωή, και ρίχνεται στο διάβασμα ώστε να σπουδάσει γυναικολογία, με σκοπό να βοηθήσει κι άλλες κοπέλες να αποφύγουν το μαρτύριο μιας εγκλωβισμένης ζωής από τις απαρχαιωμένες ιδέες της κοινωνίας.
Ο γιατρός Αλέξανδρος Μοράλης γίνεται δάσκαλος και καθοδηγητής, της δίνει όλα τα εφόδια για να πετύχει τα όνειρά της και μαζί, στο υπόγειο της οδού Ήρας 12, γίνονται αγγελοποιοί, όπως αποκαλούσε η Παγώνα, η μαμή, τον εαυτό της.
«Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12» πρόκειται για ένα καθηλωτικό κοινωνικό βιβλίο που θίγει σημαντικά και ανατριχιαστικά επίκαιρα θέματα. Ένα από αυτά είναι οι κοινωνικές και απάνθρωπες συνθήκες ως προς τη θέση της γυναίκας στο σπίτι, να μένει άβουλη και πειθήνια, να υπηρετεί τον δυνάστη και αφέντη του σπιτιού, που η προσταγή του ήταν και διαταγή κι αλίμονο αν δεν εκτελούνταν.
Στο βιβλίο «Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12» θίγεται κι ένα άλλο ζήτημα, η απόφαση που καλείται να πάρει μια γυναίκα σχετικά με το σώμα της. Η γυναίκα είναι η ζωή, το θαύμα. Είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό στη δημιουργία του Παντοδύναμου. Κι αν μπει σε λάθος θέση, χάνεται και το νόημα αυτού του κόσμου.
Η Ανθή με το τεφτέρι της Παγώνας αγωνίζεται ώστε να επιτραπεί στη γυναίκα το δικαίωμα της έκτρωσης, όταν η εγκυμοσύνη δεν είναι επιθυμητή, είτε από έναν βιασμό είτε από μια απροσεξία.
Η συγγραφέας καταπιάνεται με θέματα που μέχρι κάποια χρόνια πριν αποτελούσαν ταμπού. Μας ανοίγει παραθυράκι στο τι συνέβαινε στις δεκαετίες ’50 και ’60, όταν υπήρχαν πολλά ίδια υπόγεια, όπως εκείνο στην οδός Ήρας, σε κάθε συνοικία, πέρα από κάθε υποψία.
Ένα από τα πράγματα που ξεχώρισα ήταν η άριστη σκιαγράφηση και η εμβάθυνση των χαρακτήρων που αποτυπώθηκε με δεξιοτεχνία από την πένα της κυρίας Τραυλού. Η αιώνια μάχη του καλού και του κακού, οι αντιθέσεις μεταξύ του πονηρού παπα-Δρόσου σε αντίθεση με τον φιλήσυχο παπα-Ζαφείρη, δύο υπηρέτες του κλήρου, αντιπρόσωποι της Εκκλησίας, με τις επιλογές τους και τις πράξεις τους να διαφέρουν κατά πολύ. Οι ιερόδουλες Λούλα και Μέλπω δείχνουν ανδρεία και δεν δειλιάζουν προκειμένου να βοηθήσουν τις μοναχές στο μοναστήρι της Αγίας Λεχούσας. Και στο τέλος φτάνει η δικαίωση για όλους.
Σας το προτείνω ανεπιφύλαχτα!
Περίληψη:
«… Δύσκολο πράμα να είσαι γυναίκα. Κι αν τα σπλάχνα σας αθέλητα καρπίσουν, μη βγάλετε άχνα σε παπά.
Με την καρδιά και το μυαλό σας κουβεντιάστε το. Και μη θαρρείτε πως θα κάνετε φονικό και θα πάτε στην Κόλαση, αν κρίνετε πως άλλη λύση δεν υπάρχει. Αγγελοποιοί είμαστε, να λέτε. Στέλνουμε αγγελούδια στον Παράδεισο για να μη ζήσουν στην Κόλαση αυτού του κόσμου».
Έτσι έγραφε το τεφτέρι της Παγώνας, της νεκρής μαμής του Παράδεισου, του χωριού όπου μεγάλωσε η Ανθή, η κόρη του πανούργου παπα-Δρόσου τη δεκαετία του ’60. Από αυτό το κειμήλιο και από τη Λούλα την πόρνη γύρεψε απελπισμένα βοήθεια για να σωθεί από το δίλημμα στο οποίο βρέθηκε άθελά της εγκλωβισμένη.
H ηρωίδα θα βρει αναπάντεχα την άκρη στη μονή της Αγίας Λεχούσας χάρη στις γνώσεις της μοναχής Υακίνθης και στην αυτοθυσία του δάσκαλου Στρατή Κλωναρίδη. Έκτοτε μάχεται στο υπόγειο της οδού Ήρας 12 για το δικαίωμα των γυναικών να ορίζουν την καρδιά και το σώμα τους.
Μόνο που ως τα στερνά της τη βασανίζει η αρχέγονη αμφιβολία αν είναι φόνισσα ή… αγγελοποιός, αν η αυτοδιάθεση και η ελευθερία είναι αμαρτία ή δικαίωμα. Ένα βιβλίο που αποδεικνύει ότι η γυναίκα είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό σε κάθε νόημα της ζωής. Η γυναίκα δεν είναι απλώς το συμπλήρωμα στη ζωή του άντρα, κάτι σαν το παράρτημα σ’ ένα κείμενο. Είναι το κόμμα, η τελεία και το θαυμαστικό στη δημιουργία του Παντοδύναμου. Κι αν μπει σε λάθος θέση, χάνεται και το νόημα αυτού του κόσμου.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Το υπόγειο στην οδό Ήρας 12
Συγγραφέας: Πασχαλία Τραυλού
ISBN: 978-618-220-230-2
Σελίδες: 528
Ημερομηνία έκδοσης: 4/5/2023
Εκδόσεις: Διόπτρα
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
