Το Μουσείο του συγγραφέα Γρηγόριου Ξενόπουλου στη Ζάκυνθο στεγάζεται στην οδό Γαήτα (στην ιστορική συνοικία της Φανερωμένης) και περιέχει προσωπικά είδη του συγγραφέα, χειρόγραφά του, εκδόσεις των έργων του, τεύχη του περιοδικού «Η Διάπλασις των Παίδων», διάφορα βιβλία, φυλλάδια, έντυπα, φωτογραφικό υλικό κ.λπ.
Γράφει η Αγγελίνα Παπαθανασίου
Στην ίδια θέση, στη γραφική συνοικία της Φανερωμένης, όπου ο συγγραφέας, παιδί ακόμη, άκουγε τις «πολλές γλυκόλαλες καμπάνες» της, το πατρικό του σπίτι υπάρχει ακόμη, αλλοιωμένο βέβαια από τους σεισμούς και τα χρόνια, και ξαναγίνεται Μουσείο.
Νηπιαγωγοί και εκπαιδευτικοί ανέλαβαν την πρωτοβουλία -σε συνεργασία με τη δημοτική αρχή- και κατόρθωσαν να λειτουργήσει και πάλι το Μουσείο Ξενόπουλου που από το 1999 παρέμενε κλειστό, παρουσιάζοντας εικόνα απόλυτης εγκατάλειψης.
Επίσης, στα εκθέματά του περιλαμβάνονται αντικείμενα, έπιπλα και σκεύη από το σπίτι της οικογένειας Ξενόπουλου, καθώς και διάφορα είδη σχετικά με την κόρη του συγγραφέα, Ευθαλία Ξενοπούλου-Νάτσιου και τον σύζυγό της, Χριστόφορο Νάτσιο, γλύπτη.
Ποιος ήταν όμως ο Γρηγόριος Ξενόπουλος;
Ο συγγραφέας γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1867 από τον Ζακυνθινό Διονύσιο Ξενόπουλο και τη Φαναριώτισσα Ευθαλία Θωμάδου. Το 1868, η οικογένεια έρχεται στη Ζάκυνθο για εγκατάσταση.
Μετά το γυμνάσιο, ο Ξενόπουλος παρακολουθεί μαθήματα φυσικομαθηματικών στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Όμως, η λογοτεχνία και η δημοσιογραφία τον αποσπούν οριστικά. Συνεργάζεται με όλες σχεδόν τις εφημερίδες και τα περιοδικά της εποχής του.
Το 1890, ο Γεώργιος Δροσίνης του προτείνει και αναλαμβάνει αρχισυντάκτης στην Εστία. Το 1896, ο ιδιοκτήτης του παιδικού περιοδικού «Διάπλασις των Παίδων» Νικόλαος Παπαδόπουλος τον παίρνει αρχισυντάκτη και αργότερα του αναθέτει τη διεύθυνση του περιοδικού.
Στη “Διάπλαση των Παίδων”, η αγάπη του για το ελληνόπουλο τον οδήγησε να γράψει χιλιάδες «αθηναϊκές επιστολές», στις οποίες μιλούσε για διάφορα θέματα.
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος έγινε ο δάσκαλος και μερίμνησε συστηματικά για το παιδί-αναγνώστη, για το παιδί που χρειάζεται αγωγή και παιδεία. Διακατέχεται από μια έμφυτη παιδαγωγική κλίση που τη συνθέτουν η συμπάθεια και το ενδιαφέρον του για το παιδί, η δίψα και η πίστη του για τη μόρφωσή του. Η προσφορά του στο τρίπτυχο σπίτι-οικογένεια-παιδί αρχίζει αμέσως μετά που αναλαμβάνει τη διεύθυνση του περιοδικού.
Για πέντε περίπου δεκαετίες προσφέρει ένα αξιόλογο παιδαγωγικό και μορφωτικό έργο. Βοηθάει το παιδί-αναγνώστη να ανακαλύψει μόνο του το αντικείμενο της γνώσης και να αγκαλιάσει τη φύση, τις αξίες και τους συνανθρώπους του. Παίρνει στα χέρια του μια τεράστιας σημασίας εξουσία, τη διαπλαστική. Η προσφορά του αυτή δεν κατευθύνεται από κάποιο συγκεκριμένο και οργανωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, αλλά κυρίως από το ένστικτό του και από την αγάπη του για το παιδί.
Συνειδητά, όμως, «Ο Φαίδωνας» εργάστηκε για τη δημιουργία μιας παιδικής λογοτεχνικής γλώσσας -μιας γλώσσας ζωντανής- που θα άγγιζε τις τρυφερές ψυχές των παιδιών και που θα μάθαιναν έτσι χωρίς βιβλία και χωρίς δασκάλους. Πετυχαίνει, έτσι, ένα θερμό δόσιμο με τον αναγνώστη και μια απελευθερωτική και θετική στάση που μορφώνει και συγχρόνως δεν σκλαβώνει. Το “Η αδελφούλα μου” είναι το πρώτο παιδικό μυθιστόρημα που γράφει στη δημοτική γλώσσα.
Έγραψε πάρα πολλά μυθιστορήματα. Το περιβάλλον των μυθιστορημάτων του Ξενόπουλου είναι πότε η Αθήνα και πότε η Ζάκυνθος. Ο συγγραφέας θέλει να μας περιγράψει την ελληνική κοινωνία της εποχής του. Αυτό όμως δεν είναι κανόνας. Σε αρκετά έργα του περιγράφονται και ζωντανεύουν παλαιότερες κοινωνίες, κυρίως της Ζακύνθου.
Ο Ξενόπουλος πέθανε σε μεγάλη ηλικία το 1951 στην Αθήνα, μακριά από το αγαπημένο του νησί.
Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα
Πηγές: http://www.biblionet.gr/
