Από τις Εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφορεί το βιβλίο της Νατάσσας Καραμανλή «Μίραμπελ». Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα κοινωνικό, διανθισμένο με πολλά ιστορικά στοιχεία, για να μάθουν οι νεότερες γενιές, αλλά και να αναλογιστούν τι είναι ικανοί οι άνθρωποι να πράξουν.
Προσωπική άποψη: Αγγελίνα Παπαθανασίου
Έχοντας διαβάσει τα περισσότερα βιβλία της συγγραφέως, τολμώ να πω ότι το τελευταίο της είναι ένα από τα καλύτερα που έχει γράψει. Σκληρό, αληθινό, από εκείνα τα βιβλία που σε διαλύουν ψυχικά, αλλά δεν θέλεις να το αφήσεις από τα χέρια σου.
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, στρατόπεδα συγκέντρωσης, προδοσίες, εξευτελισμοί, βασανιστήρια, εκτελέσεις, αλλά και ψήγματα ελπίδας, είναι τα κύρια συστατικά του βιβλίου. Δεν είναι όμως ένα ακόμα βιβλίο με θέμα την Κατοχή και τις αποτρόπαιες πράξεις των Γερμανών στρατιωτών. Η συγγραφέας εστιάζει στον άνθρωπο, και σε αυτά που είναι ικανός να κάνει. Οι σκέψεις και οι πράξεις των ηρώων του βιβλίου περνάνε από το μικροσκόπιο της συγγραφέως. Παρατηρεί, καταγράφει και δίνει τροφή για σκέψη στους αναγνώστες.
Επιλέγει για αφηγήτρια μια κούκλα, τη Μίραμπελ, που κατασκευάστηκε σε ένα γερμανικό εργοστάσιο πριν τον πόλεμο. Αυτή η κούκλα θα αλλάξει πολλά χέρια και θα βρεθεί σε αρκετά και διαφορετικά μέρη. Θα δει και θα νιώσει πολλά. Τι κι αν είναι ένα παιδικό παιχνίδι;
Είδα κι άλλους, όμως, να τους σέρνουν, να τους χτυπούν, να τους φτύνουν και να τους ντροπιάζουν. Εκείνοι που έπεφταν φορούσαν κίτρινα αστέρια στο στήθος. Εκείνοι που έδερναν φορούσαν μαύρες μπότες. Οι δρόμοι δεν μύριζαν πια φρέσκο ψωμί. Φωτιές και μαχαίρια γέμισε ο τόπος κι από τότε οι άνθρωποι έπαψαν να κρατιούνται χέρι – χέρι. Κοίταζαν πάντα πίσω τους, πάνω από την πλάτη τους, κρατούσαν το κεφάλι χαμηλά και μάζευαν τις λέξεις τους, τις ματιές τους.
Πολλά τα θέματα που θίγονται στο βιβλίο. Η συγγραφέας, με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη, αναφέρεται στη σχέση της πόλης της με την εβραϊκή κοινότητα, στον αφανισμό των Εβραίων, στην απώλεια της περιουσίας τους κ.ά. Αναφέρει η ίδια στο εισαγωγικό της σημείωμα: «Δεν μιλάμε γι’ αυτό. Καθόλου. Είναι ένα σύννεφο, μια ομίχλη καθισμένη στους ώμους μας, που μας εξαναγκάζει να κρατάμε τα μάτια μας χαμηλωμένα. Οι νεότερες γενιές δεν γνωρίζουν κάτι σχετικά και τα σχολικά βιβλία δεν αποτυπώνουν την πραγματική διάσταση της συγκεκριμένης ιστορίας, αυτή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης».
Θεωρώ ότι έχει σκιαγραφήσει εξαιρετικά τους ήρωές της. Οι περιγραφές της είναι ολοζώντανες και πειστικές. Ο αναγνώστης αισθάνεται μέρος της ιστορίας που διαβάζει. Τα συναισθήματα που αναπτύσσει, πολλά και εναλλασσόμενα. Είναι ένα βιβλίο που θα τον ακολουθεί για χρόνια, ακόμα κι αν δεν θυμάται τα ονόματα των ηρώων, μπροστά στα μάτια του θα ξεπηδούν εικόνες που του εντυπώθηκαν και δεν γίνεται να ξεχαστούν.
Είναι γυάλινος ο κόσμος των ανθρώπων κι αυτοί από το ίδιο γυαλί φτιαγμένοι. Κάθε τριβή είναι παρακινδυνευμένη. Η παραμικρή σύγκρουση μπορεί να αποβεί μοιραία. Κανείς τους δεν ξέρει πότε θα χαραχτεί ο κόσμος τους και από τι. Ούτε πότε θα σκορπίσουν κι εκείνοι σε κομμάτια.
Περιγραφή: Με λένε Μίραμπελ. Είμαι μια κούκλα. Όχι σαν τις άλλες· ασυνήθιστη. Πήρα μορφή σε ένα εργοστάσιο στη Γερμανία, σε μια βάναυση εποχή. Ολόγυρα πόλεμος, μπαρούτι και μίσος. Δε θα έπρεπε να νιώθω, δεν πλάστηκα για να αισθάνομαι, αλλά για να γαληνεύω ψυχές. Να γίνομαι κουβέρτα και χαλί να στρώνουν τα μικρά κορίτσια τις εύθραυστες λέξεις τους.
Αν μπορούσα να κλάψω, θα το έκανα με μανία. Μα οι κούκλες δεν κλαίνε. Δε βουρκώνουν. Από τα γυάλινα μάτια τους στάζει μονάχα μια στάλα ελπίδας, η ιστορία κάποιου ξεφτισμένου παρελθόντος κι ένα απόθεμα αγάπης που θα μπορούσε να είναι παντοτινό. Αλλά στο ανθρώπινο είδος τίποτα δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα. Απολύτως τίποτα. Είμαι πλέον πεπεισμένη γι’ αυτό. Η διαπίστωση αυτή με θλίβει, αλλά αναγνωρίζω τη δυναμική της. Είναι άμυνα.
Αναρωτιέμαι αν κατάφερα να μπαλώσω τις τρύπες των ανθρώπων. Μέτρησα σώματα, χέρια, μάτια, ηλικίες, χαμόγελα, δάκρυα, ανάσες και βιώματα. Κατοίκησα σε αποθήκη παιχνιδιών, σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, σε βιβλιοπωλείο, σε σπίτια. Αντίκρισα πολλούς θανάτους – με κάθε πιθανό κι απίθανο τρόπο.
Γιατί οι άνθρωποι πνίγουν με τα ίδια χέρια που αγκαλιάζουν; Γιατί;
Στοιχεία Βιβλίου
Τίτλος: Μίραμπελ
Συγγραφέας: Νατάσσα Καραμανλή
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Σελίδες: 368
ISBN: 978-618-01-4808-4
Ημ. Έκδοσης: 23/02/2023
Επιμέλεια: Ζωή Τσούρα
Δημιουργία κεντρικής εικόνας: Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη