Το μπλουζ της πεταλούδας. Ένα μαύρο αστυνομικό μυθιστόρημα, με έντονη σατιρική διάθεση, που διαδραματίζεται στην Αθήνα και στη Μύκονο.
Προσωπική άποψη: Κωνσταντίνα Μόσχου
Μυστήριο, μελαγχολία και χιούμορ
Το νέο αστυνομικό μυθιστόρημα του Μάρκου Κρητικού «Το μπλουζ της πεταλούδας» είναι ένα βιβλίο που μπορείς να το αναγνώσεις και ταυτόχρονα να ακούσεις τη μουσική του. Μέσα στις σελίδες του διαχέονται αρμονικά τα μπλουζ (υπάρχει και το αντίστοιχο σάουντρακ που παρατίθεται στο τέλος του βιβλίου), δίνοντας ατμόσφαιρα μελαγχολίας που ενώνεται έντεχνα με τις προσωπικές σκέψεις και επιθυμίες του ήρωα, αλλά και με χιούμορ που σπάει κόκαλα, πληροφορίες για έργα συγγραφέων και εικαστικών, πολιτικές και κοινωνικές αιχμές, σαρκασμό και ευφυή σχόλια για καθετί μεμπτό και άμεμπτο.
Βαδίζοντας στα χνάρια του Μάρλοου, του ήρωα του Τσάντλερ, ο συγγραφέας Μάρκος Κρητικός αποδεικνύεται στιλίστας στη γραφή του, καθώς μας δίνει έναν σκληρό και μπλαζέ χαρακτήρα, τον ιδιωτικό ερευνητή Μίλτο Οικονόμου, έναν άνθρωπο με τόσα προτερήματα όσα και ελαττώματα, κάποιον με τους δικούς του ηθικούς κώδικες, σε ένα μυθιστόρημα που παντρεύει δύο τάσεις της αστυνομικής αφήγησης, hardboiled και noir. Πρόκειται για τη δεύτερη ιστορία με τον ίδιο ήρωα – το πρώτο κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2018.
Η αρχική εντύπωση, αν δεν έχεις ξαναδιαβάσει βιβλίο με τον Μίλτο Οικονόμου, είναι η αίσθηση του μαύρου κυνικού στοιχείου, από έναν αναπάντεχο λογοτεχνικό αντιήρωα που πράττει σχεδόν στα τυφλά, δίχως σχέδιο και ελπίδα. Πιθανότατα να υπάρχουν όλες οι παράμετροι μέσα στο κεφάλι του για τη λύση της υπόθεσης που έχει αναλάβει αυτή τη φορά, όμως δεν μας ανοίγει αμέσως τα χαρτιά του. Μας δίνει την αίσθηση ότι αδιαφορεί για το σύμπαν, αλλά στην πραγματικότητα καίγεται η ψυχή του γι’ αυτό.
Ο ντετέκτιβ Μίλτος Οικονόμου, ετών 45, είναι πρώην αστυνομικός που αποτάχθηκε από το σώμα λόγω εξύβρισης ανωτέρου και λόγω φόνου ενός ανήλικου κλέφτη, πίνει το καταπέτασμα και δέρνει ασύστολα:
«Η αλήθεια είναι ότι, επιδεικνύοντας υπερβάλλοντα ζήλο, εργαζόμουν αγόγγυστα και εν ώρα οινοποσίας».
Παρ’ όλα αυτά είναι ένας άνθρωπος με παιδεία, με αγάπη για το βιβλίο και τη μουσική, εραστής των γυναικών και κάθε είδους ακολασίας, που σου βγάζει ταυτόχρονα ποιητικό τρόπο σκέψης και φιλοσοφίας. Έξυπνος, πεισματάρης, κουλ, μονίμως θλιμμένος αλλά με ξεκαρδιστικές ατάκες, καθώς οι δολοφόνοι είναι το ψωμοτύρι του και ο υπόκοσμος νερό στο κρασί του ή μάλλον στο ουίσκι του όταν έχει να παραβλέψει κάτι παράνομο προς όφελός του. Δρα φυσικά με τον τρόπο ενός παράνομου, αφού η οπτική του είναι η ίδια.
Άμεση και γρήγορη πρωτοπρόσωπη γραφή επέλεξε ο συγγραφέας, ώστε να ταυτιζόμαστε με τη δράση και τον ήρωα, με τον Οικονόμου στο άνοιγμα του πρώτου κεφαλαίου να αυτοσυστήνεται ξυπνώντας από ένα αναθεματισμένο hangover. Καθώς «το φως του ήλιου κινδυνεύει να τον σκοτώσει» και «μια καμπάνα χτυπά πένθιμα μέσα στο κρανίο του», ο ντετέκτιβ «παραμονεύει τον πόνο σε κάθε χτύπημα», ενώ από πάνω του ακούγεται ο ενοχλητικός ήχος από τον ανεμιστήρα οροφής. Και κάπως έτσι σου ανοίγει η όρεξη να ξεκοκαλίσεις αυτό το βιβλίο που ξεκινά με τη γοητεία ενός κλασικού νουάρ.
Στην πορεία, ο ντετέκτιβ θα σταθεί άτυχος, αν εξαιρέσουμε τις τελικές σελίδες που καταφέρνει και να επιβιώσει χωρίς πολλά τραύματα αλλά και να λύσει την υπόθεση.
«Η φρυγανιά μου έπεφτε στο πάτωμα πάντα απ’ την πλευρά της μαρμελάδας».
Η διαπίστωσή του αυτή έρχεται δυναμικά, ενόσω η συγκεκριμένη μαρμελάδα ακόμα και αν πατηθεί, ξέρει πολύ καλά ο ίδιος πώς να αποφύγει το ολίσθημα.
Την ιστορία πλαισιώνουν χαρακτήρες από την προηγούμενη περιπέτεια του ντετέκτιβ, όπως ο υπάλληλός του Βλάσης Μανίκας, ετών 35, σκληρός, θηριώδης, με πολλές εμμονές και μπόλικο χιούμορ.
«Κατά βάθος είναι ψυχούλα. Δεν έφταιγε. Τσάκισε δυο ρεμάλια που πείραξαν την κοπέλα του σ’ ένα σκυλάδικο της Εθνικής Οδού πριν από δέκα χρόνια. Ο ένας μπήκε επειγόντως στο χειρουργείο μαζί με το ξύλινο σκαμπό που ήταν σφηνωμένο στο κεφάλι του. Σήμερα πίνει ακόμα νερό με το καλαμάκι και ενίοτε συνομιλεί με τον εκφωνητή των ειδήσεων στην τηλεόραση».
Άλλα ενδιαφέροντα πρόσωπα είναι η Νατάσα Ραζή, δικηγόρος, ετών 40, εντυπωσιακή, αδίσταχτη, φιλόδοξη, ο Φλούδας ο σκύλος του και ο παλαιοβιβλιοπώλης Βλαδίμηρος με το ψευδώνυμο Μωυσής, 41 ετών.
«Στη γειτονιά κυκλοφορεί η φήμη ότι έχει πολλά πάρε δώσε με τους μπάτσους. Εγώ γνωρίζω ότι έχει. Εκείνος ξέρει ότι το ξέρω, όμως δεν μιλάμε ποτέ γι’ αυτό. Έχω ακούσει ότι ο αδερφός του είναι διευθυντής στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Αν χρειαστώ κάποια πληροφορία, με καθοδηγεί προς τη σωστή κατεύθυνση».
Η πλοκή ξεκινά αρχικά σαν ένα αργόσυρτο μπλουζ και δυναμώνει καθώς εμφανίζεται η νέα υπόθεση που ανατίθεται στον ντετέκτιβ. Ο Μίλτος Οικονόμου αναλαμβάνει να παρακολουθήσει τη νεαρή Μελίνα, κόρη μιας φίλης της δικηγόρου Ναταλίας Ραζή, που αρνείται να επιστρέψει στο πατρικό της στη Σαντορίνη. Στην πορεία ανακαλύπτει ότι η κοπέλα έχει μπλέξει άσχημα με κυκλώματα της νύχτας, αφού ο φίλος της είναι γνωστός για τις ύποπτες συναλλαγές του με άτομα που διακινούν ναρκωτικά και πόρνες. Η ιστορία καταλήγει στο νησί της Μυκόνου προκειμένου να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τον λεγόμενο πρόεδρο και το σινάφι του.
Σημαντικό πρόσωπο στην πλοκή η Βαλερί, μια part time πόρνη που έχει λάβει κλασική παιδεία και είναι πιανίστρια. Από τα πιο ατμοσφαιρικά κεφάλαια, το σημείο όπου εκείνη και ο ντετέκτιβ συναντιούνται και μας δίνουν κάτι από τον εσώτερο εαυτό τους. Η αδυναμία μπροστά στην πλήρη δύναμη του έρωτα, αφού μέχρι το τέλος του βιβλίου, ο ντετέκτιβ προσπαθεί να ξεχάσει τη Βαλερί, χωρίς να τα καταφέρνει.
«Η φωνή της Janis Joplin στο “Summertime” μας παρασύρει σ’ έναν λαβύρινθο ξέφρενων εξάρσεων. Κάνουμε έρωτα με ένα πάθος αλλόκοτο, τρυφερό και συγχρόνως βίαιο. Απομένουμε δυο κορμιά ακίνητα, βουτηγμένα στον ιδρώτα, σαν κέρινα ομοιώματα, εξημερωμένα από τη μοναξιά, εξαγνισμένα από ψυχικές ασθένειες και διαστροφές».
Η πόρνη με το παρελθόν που δημιουργεί ερωτηματικά στον ντετέκτιβ, μιλά για το σκοτάδι και το φως της ζωής της, με έναν τρόπο που σε καθηλώνει μέσα στην απλότητά του.
«Και ξέρεις τι με σώζει απ’ το σκοτάδι; Η μουσική! Γι’ αυτό τη λατρεύω. Λένε ότι, αν δεν μπορείς να ζήσεις στο φως, πρέπει τουλάχιστον να το βλέπεις κάπου μακριά. Η μουσική, να ξέρεις, είναι ο διακόπτης που μου κρατάει αυτό το φως αναμμένο».
Πιθανότατα αυτός ο διακόπτης να σβήσει για πάντα για την όμορφη Βαλερί, αφού κινδυνεύει χωρίς να το ξέρει ο ντετέκτιβ. Λίγο αργότερα, ο ίδιος θα δοκιμάσει και θα δοκιμαστεί μέσα από τις άγριες συμπλοκές που θα έχει με ανθρώπους του υπόκοσμου. Σκηνές δράσης, όπου αποδεικνύεται πολύ σκληρός και ανθεκτικός στις κακοτοπιές, και στα βρόμικα σοκάκια των κυκλωμάτων της Αθήνας αλλά και στα «σαλόνια» της Μυκόνου.
«Κοίτα τελικά που θα πεθάνω μ’ ένα μπουκάλι ουίσκι στο χέρι κι ένα πούρο στο στόμα. Αυτά δεν έλεγα; Πόσες φορές άραγε το είχα ευχηθεί; Να πάρει ο διάολος, το υπαρξιακό μου σλόγκαν καταρρέει. Αν τη βγάλω καθαρή απόψε, αύριο θα βρω άλλο, καλύτερο».
Από τις καλύτερες στιγμές της αφήγησης το τελευταίο κεφάλαιο, φόρος τιμής σε μεγάλους συγγραφείς της παγκόσμιας αστυνομικής λογοτεχνίας, καθώς παρατίθενται μέσα στη ροή του κειμένου τίτλοι από τα μεγαλύτερα έργα τους, έντεχνα τοποθετημένα ώστε να δίνουν ένα ωραίο λογοτεχνικό αποτέλεσμα.
Σημαντικό στοιχείο της επιτυχημένης γραφής του βιβλίου είναι ο στακάτος και ευφυής λόγος του και το γεγονός ότι ο συγγραφέας φρόντισε να διατηρήσει στον αναγνώστη το αίσθημα του μη κορεσμού, με οικονομία σελίδων, ώστε να αποφεύγονται οι περιττές φλυαρίες. Πλέον, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι ο ντετέκτιβ συγκαταλέγεται στους αγαπημένους μου, και σίγουρα θα τον ακολουθήσω και στις νέες του περιπέτειες.
Περίληψη: Η φαινομενικά ακίνδυνη παρακολούθηση μιας φοιτήτριας από τη Σαντορίνη οδηγεί τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Μίλτο Οικονόμου στα ίχνη ενός σκοτεινού κυκλώματος ναρκωτικών και πορνείας. Αδίστακτοι εγκληματίες εισβάλλουν αναπάντεχα στη ζωή του όταν μαθαίνουν τη σχέση του με μια πεταλούδα της νύχτας που γνωρίζει πολλά για την παράνομη δράση τους. Αυτό που ίσως αγνοούν είναι ότι ποτέ δεν πρέπει να τα βάζεις με κάποιον που δεν έχει τίποτα να χάσει. Στη νέα υπόθεση του Μίλτου Οικονόμου, που εξελίσσεται στην Αθήνα και κορυφώνεται στη Μύκονο, κυριαρχούν η νουάρ ατμόσφαιρα στα κακόφημα στέκια της νύχτας και το μαύρο χιούμορ του αντιήρωα πρωταγωνιστή, ενώ οι μελαγχολικές νότες των μπλουζ συνοδεύουν την αφήγηση σαν μουσική υπόκρουση κινηματογραφικής ταινίας.
«Ξεκλειδώνω το τελευταίο συρτάρι της βιβλιοθήκης και βγάζω την μπερέτα. Κάθε φορά που την κουβαλάω πάνω μου ξέρω καλά ότι σε κάποια άλλη θαλάμη μια σφαίρα γράφει το όνομά μου. Μόνο αν είσαι διατεθειμένος να πεθάνεις έχεις το δικαίωμα να σκοτώσεις. Χαϊδεύω κάθε καμπύλη του κρύου μετάλλου και ένα ρίγος ηδονικού τρόμου στη συνειδητοποίηση μιας αμετάκλητης απόφασης σκαρφαλώνει στη ραχοκοκαλιά μου. Να φτάσω την υπόθεση μέχρι τέλους. Κι ας είναι απ’ αυτές που βγαίνεις χαμένος ακόμα κι αν τις κερδίσεις. Γιατί οι ιστορίες απαιτούν το τέλος τους και δεν ησυχάζουν αν δεν το αποκτήσουν».
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Το μπλουζ της πεταλούδας
Συγγραφέας: Μάρκος Κρητικός
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
ΙSBN: 978-618-03-2572-0
Σελίδες: 232
Ημερομηνία έκδοσης: 13/05/2021
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
