Πώς γράφτηκαν “Οι Νέοι Θεοί”
Γράφει ο Αργύρης Χριστομάγνος
Κατ’ αρχάς θέλω να σας ευχαριστήσω για την τιμή που μου κάνετε να με φιλοξενείτε στο χώρο σας και μου δίνετε την ευκαιρία να πω δυο πράγματα για τη γέννηση του 3ου μου βιβλίου ποίησης “Οι Νέοι Θεοί“.
Το οποίο, πρέπει να σημειωθεί, δεν αποτελείται παρά από το ένα τέταρτο μόνο του συνόλου των κειμένων, των ποιημάτων, των γλωσσών, των συμβόλων, των εικόνων και των “ντοκουμέντων” που συγκεντρώθηκαν. Κι αυτό για λόγους οικονομίας χώρου. Τα άλλα 3/4 βρίσκονται σε χειρόγραφα κι αρχεία στα συρτάρια μου και στον υπολογιστή. Ευχαριστώ, επίσης, και σας, αναγνώστες, για το χρόνο που θ’ αφιερώσετε.
Μέσα του 2017 ήταν όταν συγκέντρωνα τα παλιά μου χειρόγραφα για να ολοκληρώσω το στήσιμο του “2ου Νόμου”, το 2ο κατά σειρά βιβλίο (εκδόθηκε τέλη του ίδιου χρόνου). Κοιτάζοντας πάλι τα ποιήματα ένα ένα και σαν σύνολο σφαιρικά, σχημάτισα μια εικόνα ενός κόσμου, του κόσμου μας, που είναι έτοιμος να ξεσπάσει. Να εκραγεί σε χιλιάδες κομμάτια με αβέβαιη μοίρα το καθένα. “Και μετά, τι;” αναρωτήθηκα. Αυτή ήταν μια καθαρά υποκειμενική γνώμη.
Το “μετά τι”, όμως, με έσπρωξε να αναλώσω χρόνο σε ανάγνωση και μελέτη. Σχημάτισα λοιπόν μια εικόνα του πώς θα ήταν η Γη κάποιες δεκαετίες μετά από μια σειρά κοσμικών καταστροφών. Ένα μωσαϊκό πιο περίπλοκο απ’ ό, τι φαντάζεται κανείς. Επειδή αυτό είναι αδύνατο να στηθεί και να περιγραφεί σε ένα και μόνο βιβλίο και, μα το Θεό, αν είχα το χρόνο θα το έκανα, γιατί πολλά μηνύματα κεφαλαιώδους σημασίας, χρήσιμα στο το τώρα και το εδώ θα αξιώνονταν από ευήκοα αυτιά κι έπρεπε να μπω στον πειρασμό να οικοδομήσω ένα ολόκληρο “σύμπαν” (όπως του Τόλκιν, μόνο ρεαλιστικό), περιορίστηκα σε μία μόνο πτυχή της ανθρωπότητας. Την πίστη.
Σε τι οντότητες θα πιστεύουν οι διασκορπισμένοι σε μικρές κλειστές κοινωνίες άνθρωποι ενός τέτοιου μέλλοντος; Και γιατί να μην κρατήσουν τις πίστεις που ήδη έχουν; Και αν δεν τις κρατήσουν, γιατί να πιστεύουν κάπου απαραίτητα; Θα μπορούσαν να ’ναι άθεοι. Έπρεπε να δώσω απάντηση και κατεύθυνση σε όλα αυτά διότι μόνο έτσι θα έκανα το ταξίδι του αναγνώστη πραγματικό και όχι σε μια προσωπική μου φαντασιοπληξία. Άλλωστε, η φαντασία ωχριά μπροστά στην πραγματικότητα, παρελθόν, παρόν και μέλλον.
Η ρεαλιστική απεικόνιση, λοιπόν, έπρεπε να βασιστεί στις ρίζες της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, που θα συνδυαστεί με τους γύρω παράγοντες. Έπρεπε να ψάξω Μυθολογία και Ιστορία: υπάρχουσες θρησκείες σε απομακρυσμένες και πρωτόγονες φυλές. Ψυχολογία: σχέση ενσυναίσθητου όντος με την έννοια της «μιας ανώτερης δύναμης». Σημερινή τεχνολογία. Σημερινά ποσοστά θρησκειών και συγκρούσεις που πυροδοτούν ή πατούν πάνω.
Η ανάγκη, λοιπόν, του ανθρώπου για πίστη σε κάτι ανώτερο είναι μέσα στον γενετικό του κώδικα. Διότι την έχουν και κάποια ζώα. Έχουν παρουσιαστεί μελέτες πάνω στη θρησκευτική συμπεριφορά τους, μια πρωτο-θρησκευτικότητα. Βιολόγοι επιστήμονες, ψυχίατροι και θεολόγοι όπως ο Όλιβερ Πουντζ, η Νάνσυ Χάουγελ και ο Ρόλαντ Ζίγκελ έχουν σημειώσει ομαδική και ατομική τελετουργική συμπεριφορά σε κάποια ανώτερα θηλαστικά. Οι ελέφαντες όταν συναντήσουν ένα έκθετο νεκρό ζώο σπεύδουν να το θάψουν με χώμα, φύλλα και λουλούδια. Οι πίθηκοι όταν περνούν δίπλα από έναν καταρράκτη μαζεύονται σε κύκλο και βγάζουν συγκεκριμένους ήχους προς τον ουρανό. Σ’ ένα τεράστιο δέντρο, επίσης, αφήνουν με σεβασμό δώρα, περίσσευμα απ’ το φαγητό τους συνήθως.
Οι δικές τους κηδείες κρατούν μέρες σιωπής γύρω απ’ το νεκρό σώμα. Και πλήθος άλλα παραδείγματα. Λοιπόν, όταν τα ζώα έχουν τέτοιες τάσεις, θεωρώ ότι τίποτα, ακόμα και ένα ξεκλήρισμα στο 95% της ανθρωπότητας, δεν μπορεί να τις αφαιρέσει απ’ το δικό μας DNA. Πόλεμοι, διώξεις, αποπροσανατολίσεις και υλισμοί στην Ιστορία δεν τα κατάφεραν. Έχουμε ανάγκη να πιστεύουμε Κάπου, να Το λατρεύουμε και να ορίζουμε το βίο μας σύμφωνα με τις εντολές Του. Αυτό είναι το ένα. Το άλλο είναι ότι σήμερα η τεχνολογία έχει φτάσει σε ασύλληπτα επίπεδα. Υπάρχουν λέιζερ (LaWS), μανδύες αορασίας, όπλα ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων υψηλών συχνοτήτων, νανοτεχνολογία (δηλ. ό, τι βλέπαμε σε ταινίες με τα κακά ρομπότ να παίρνουν ό, τι μορφή θέλουν), υπάρχουν τιτάνια διαστημικά σκάφη, υπάρχει τεχνητή νοημοσύνη, γονιδιακή μηχανική να μπορούν να κατασκευάσουν νέα βιολογικά είδη κατά το δοκούν. Και η λίστα είναι τεράστια. Όλα αυτά πώς θα τα δει ένα μέλος μιας πρωτόγονης πια φυλής, 2-3 γενιές μετά από έναν κατακλυσμό ή πυρηνικό ολοκαύτωμα; Ή πώς θα τα αξιοποιήσουν οι αρχηγοί μιας όχι τόσο πρωτόγονης κοινότητας για να εδραιωθούν και να διατηρήσουν την τάξη; Ή αν «κάτι» απ’ τα σημερινά εργαστήρια έχει γλιτώσει, κάτι βιολογικά ανώτερο, πώς θα αντιμετωπίσει τους ανθρώπους με την πρώτη επαφή;
Με αυτά και άλλα σχεδιάστηκε ένας χάρτης ενός πανθέου θρησκειών, άλλες οργανωμένες, άλλες χαλαρές, άλλες κρυφές και μισάνθρωπες και κάποιες αφημένες μόνο σε αφηγήσεις. Έκανα, λοιπόν, για την καθεμία μια μικρή επιλογή σκόρπιων στοιχείων, ιστορικών χειρογράφων, σχεδίων από πιστούς, φωτογραφιών από λατρευτικές τελετές, αποσπάσματα από τις Βίβλους τους, μικροβιολογικά αποδεικτικά, κ.α. και τα παρέθεσα να εισαγάγουν το κάθε ποίημα. Το οποίο είναι γραμμένο ως ύμνος στην εκάστοτε θεότητα από έναν πιστό ή ιερέα της. Έπρεπε, λοιπόν, να μπω και στην ψυχολογία διαφορετικών ανθρώπων κι αντιλήψεων. Οι μορφές των κομματιών ποικίλουν. Το τελευταίο, πχ. είναι ένα κανονικό λιμπρέτο (εκτενές κείμενο όπερας με πρόσωπα, σκηνικά και κοστούμια σε πλήρη περιγραφή), μια θεολογική κοσμογονία του Θεού-Έντομο.
Πήγα μέχρι το χωριό Ελληνικό Αργολίδας γιατί έπρεπε να μπει στο βιβλίο η μεταπυρηνική μου αμφίεση μπροστά σε μια απ’ τις αρχαιότερες πυραμίδες του κόσμου (ή ό, τι έχει απομείνει απ’ αυτήν). Βρήκα φωτογραφίες από πέτρινα σπηλαιόσπιτα που κατοικούνται σήμερα στο Αφγανιστάν. Συγκέντρωσα 4 αρχαίες γλώσσες απ’ το κάθε άκρο του παγκόσμιου χάρτη.
Θα προσθέσω κάτι τελευταίο, αν και αρμόζει σε «βραδιά ποίησης» για ν’ αναλυθεί επαρκώς: Μαθηματικές σχέσεις με απόλυτα νούμερα καθορίζουν την σύσταση του κάθε ποιήματος, καθώς και όλου του βιβλίου, «δένοντας» τα κομμάτια μεταξύ τους. Η πιο εμφανής: το όνομα του κάθε θεού αποτελείται από τόσα γράμματα όσα και η θέση του στη σειρά του πανθέου.
Τελειώνοντας, ο εκδότης όταν τα είδε όλ’ αυτά φρίκαρε. Κατ’ αρχάς για κάποιες «φωτογραφίες» είπε: «να τις διορθώσουμε, είναι φθαρμένες, πώς θα τυπωθούν»; Σκέφτηκα: ευτυχώς που έκανα όλο το στήσιμο μόνος μου και του το δίνω έτοιμο. Όταν κάτσαμε για έναν καφέ και του εξήγησα, του άρεσε πολύ. Και φάνηκε! Το επικοινώνησε με αγάπη και θέρμη στο κοινό, στην παρουσίαση που κάναμε.
Πώς γράφτηκαν “Οι Νέοι Θεοί”
