Με ποιους τρόπους γίνεται η παρουσίαση των χαρακτήρων σε μια ιστορία;
Γράφει η Σοφία Αθανασοπούλου
Σε κάθε διήγημα ή μυθιστόρημα που διαβάζουμε, οι χαρακτήρες διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τα στοιχεία της προσωπικότητάς τους. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται είτε από τον αφηγητή, είτε από τον ίδιο το χαρακτήρα, είτε από κάποιον άλλο χαρακτήρα, είτε από την αλληλεπίδραση μεταξύ των χαρακτήρων. Οι τρόποι με τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι δύο και διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, ενώ με το πέρασμα των χρόνων ο ένας έδωσε σταδιακά τη θέση του στον άλλο.
Ο κλασσικός τρόπος παρουσίασης της προσωπικότητας ενός χαρακτήρα στη λογοτεχνία αποτελείται από την απαρίθ-μηση των στοιχείων της. Ο συγγραφέας αφιερώνει μία ή περισσότερες παραγρά-φους (συνήθως στις πρώτες σελίδες του βιβλίου, οπότε και κάνει για πρώτη φορά την εμφάνισή του ο ήρωας) για να δημιουργήσει την εικόνα του. Για παράδειγμα, μπορεί να παρουσιάσει έναν ήρωα ως οξύθυμο ή ως φυγόπονο και στη συνέχεια να συγκρατήσει αυτές τις πληροφορίες ώστε να προσαρμόσει με τον κατάλληλο τρόπο τη συμπεριφορά του. Από τα τέσσερα μοτίβα που αναφέρθηκαν παραπάνω, τα τρία πρώτα είναι πολύ εύκολο να πραγματοποιήσουν αυτού του είδους την απεικόνιση των ηρώων.
Ο δεύτερος (και πιο σύγχρονος) τρόπος παρουσίασης των χαρακτήρων διαφέρει κατά πολύ από τον πρώτο. Σε αυτή την περίπτωση, ο συγγραφέας δεν πλάθει τον ήρωα αναφέροντας κάποια επίθετα, αλλά αφήνει τον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα μέσα από την πλοκή της ιστορίας. Για παράδειγμα, αν σε αυτήν την περίπτωση ο συγγραφέας θέλει να δείξει στον αναγνώστη ότι ένας χαρακτήρας είναι οξύθυμος, θα περιγράψει την εμπλοκή του σε έναν έντονο διαπληκτισμό. Αν για παράδειγμα θέλει να δείξει ότι είναι φυγόπονος, θα αφήσει να φανεί σε όλο το κείμενο ότι ο συγκεκριμένος χαρακτήρας αποφεύγει τη δουλειά. Επομένως, από τα παραπάνω μοτίβα, το τελευταίο είναι αυτό το οποίο μπορεί με μεγαλύτερη ευκολία να συμβάλει σε αυτή την τεχνική.
Καθεμία από αυτές τις δύο τεχνικές οδηγεί τον αναγνώστη να σκέφτεται με διαφορετικό τρόπο κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Η πρώτη τον οδηγεί να αναζητά γεγονότα μέσα στο κείμενο τα οποία αποδεικνύουν ότι ο ήρωας ανταποκρίνεται στους χαρακτηρισμούς οι οποίοι του αποδόθηκαν, ενώ η δεύτερη τον κάνει να «χτίζει» σταδιακά μόνος του τον χαρακτήρα, με τη βοήθεια των πληροφοριών που συλλέγει.
Με ποιους τρόπους γίνεται η παρουσίαση των χαρακτήρων σε μια ιστορία;
Επεξεργασία εικόνας: Παναγιώτα Γκουτζουρέλα