Ο Ιταλός συγγραφέας Paolo Giordano μου συστήθηκε με το μυθιστόρημά του Καταβροχθίζοντας τον ουρανό, μια ιστορία που δεν με συνεπήρε απλά, αλλά με καταβρόχθισε, σύμφωνα με τον τίτλο της. Θα εξηγήσω τι εννοώ αφού αναφέρω ότι ο πολυβραβευμένος συγγραφέας έχει πάρει και το βραβείο Stregga -όχι τυχαία- και παραθέτοντας λίγα πράγματα για την υπόθεση του συγκεκριμένου βιβλίου.
Προσωπική άποψη: Παναγιώτα Γκουτζουρέλα
Στη νότια Ιταλία, στην Απουλία, η δεκατετράχρονη Τερέζα περνάει τις καλοκαιρινές της διακοπές στο σπίτι της γιαγιάς της. Εκεί γνωρίζει τα τρία αγόρια. Μπερν, Νίκολα και Τομμάζο. Τα αγόρια, υπό την κηδεμονία του Τσέζαρε και της γυναίκας του, ζουν στο διπλανό αγρόκτημα και διαχειρίζονται τη γη τους οικολογικά, κάτω από το πρίσμα μιας βαθιάς και ιδιότυπης θρησκευτικής προσήλωσης.
Η Τερέζα γοητεύεται από τον Μπερν και όλη της η ύπαρξη γεμίζει από την παρουσία του. Οι σκέψεις της, η καρδιά της, το σώμα της, η ζωή της, όλα κάνουν ομόκεντρους κύκλους γύρω από τον Μπερν και τον παράξενο ως τότε, για την ίδια, τρόπο ζωής του. Ένας έρωτας σαρωτικός.
«Γιατί;» με ρώτησε άβολα, ανταποκρινόμενος στο φιλί μου. Είχε ένα χαμόγελο μελαγχολικό, που με αναστάτωνε ακόμα περισσότερο. Γιατί; Γιατί δεν είχα πια καμία άλλη επιθυμία μετά από εκείνη τη μέρα που είχα πάει στη φάρμα να τον αναζητήσω κι αυτός έλειπε, λες και όλα είχαν μείνει μετέωρα από τότε,
Η Τερέζα ασπάζεται τον τρόπο ζωής του Μπερν, γίνεται μέρος ενός κόσμου κοινοβιακού χαρακτήρα γεμάτου με πρωτοποριακά συστήματα διαχείρισης της γης και όσων παράγονται από αυτή και ασπάζεται ένθερμα τις ιδέες περί πίστης, αγάπης, συντροφικότητας και περιβαλλοντικής ενσυναίσθησης.
Όμως η κόλαση κι ο παράδεισος απέχουν ελάχιστα…
Σε μια κοινωνία που κινητήριος δύναμη είναι το χρήμα, ο συγγραφέας παρουσιάζει μια όχι και τόσο νέα επιλογή στον τρόπο που μπορεί να ζήσει κάποιος, την οπτική της εναλλακτικής οικιακής οικονομίας, όπου τα πάντα έχουν σημασία για τη διαβίωση. Από το πέταγμα μιας πεταλούδας, το κάρπισμα της ελιάς, το βούισμα της μέλισσας. Αλλά εξίσου σημαντικά σε αυτήν την απεμφερή στον σύγχρονο άνθρωπο νοοτροπία, είναι η θρησκευτική πίστη και η προσήλωση στις ιδέες της σκληρής εργασίας, της μετάνοιας, της μετεμψύχωσης, της απεριόριστης αγάπης. Ένας τρόπος ζωής, θέλοντας να επιτύχει την ιδανική ισορροπία ανάμεσα σε σωματική και ψυχική τελειότητα και ευδαιμονία.
Νιώθαμε πως ήμασταν η αρχή κάποιου πράγματος, η αρχή μιας αλλαγής. Κάθε στιγμή είχε τη λάμψη ενός ξυπνήματος.
Ο παράδεισος και η κόλαση συνυφαίνονται… Το ίδιο και ο ουρανός με τη γη. Το κουβάρι της κοινής ζωής της Τερέζα και του Μπερν ξετυλίγεται αργά για να προσφέρει μία ιστορία αγάπης με φωτεινές αλλά και εξίσου σκοτεινές στιγμές.
Έψαχναν για κωδικοποιημένες εκφράσεις στις συνομιλίες μου, πάλευαν να ερμηνεύσουν τους διάφορους θορύβους, μα δεν μπορούσαν να πιάσουν τις αναρίθμητες στιγμές ευτυχίας, τα χρόνια της συμβίωσής μου με τον Μπερν, τα πρωινά χουζούρια και τα πολύωρα γεύματα, τότε που χαλαρώναμε υπνωτισμένοι από το θρόισμα των φύλλων της πιπεριάς έξω απ’ το παράθυρο.
…
Δεν έπιαναν την ελπίδα με την οποία ήταν διαποτισμένη η φάρμα…
Κατά πόσο μπορεί ένας έρωτας να συντηρηθεί όταν παρεμβάλλονται τρίτα πρόσωπα, ριζοσπαστικές ιδεολογίες, διφορούμενοι αγώνες, ασίγαστες επιθυμίες, ανείπωτα μυστικά και ένας φόνος;
Ο συγγραφέας μας παρουσιάζει έναν… μικρό παράδεισο (;) και μια ομάδα ανθρώπων που ο καθένας τους παλεύει για τη δική του αλήθεια. Με ρυθμό αργό, αλλά όχι βαρετό, ώστε να προλαβαίνει ο αναγνώστης να εμπεδώσει σκέψεις και συναισθήματα των ηρώων και να διαχειριστεί τη δραματικότητα αυτών. Λιτό λεξιλόγιο που ευνοεί την πλοκή γιατί δίνει τη δυνατότητα να εστιάσει κανείς στα ουσιώδη. Ένας έρωτας που ενώ αποτελεί τον βασικό άξονα αναφοράς του μυθιστορήματος, δεν μπουκώνει τον αναγνώστη, αλλά αποτελεί τον ιστό για να αναπτυχθούν οι παράλληλες ιστορίες και τα ηθικά διλήμματα των ηρώων. Αναπτύσσονται ιδέες περί σωστής διαχείρισης του περιβάλλοντος και εναλλακτικών τρόπων καλλιέργειας και μέριμνας οικόσιτων ζώων, προσφέροντας μία νέα οπτική αλλά και μια ευκαιρία αναστοχασμού του σύγχρονου τρόπου ζωής και των επιλογών του ανθρώπου που χαρακτηρίζεται ενεργός πολίτης.
Εστιάζει στο πεπερασμένο της ανθρώπινης προσπάθειας, επικεντρώνεται στο συναίσθημα που αποτελεί τον μοχλό για την ανθρώπινη ενέργεια και στο μεγαλείο της φύσης που όμως συνθλίβει ενίοτε τις ανθρώπινες φιλοδοξίες.
«Μας ανήκαν τα πάντα. Τα δέντρα κι οι ξερολιθιές. Ο ουρανός. Μας ανήκε ακόμα κι ο ουρανός, Τερέζα».
Σε κάθε περίπτωση, κεντρικός άξονας του συγγραφέα είναι ο άνθρωπος και η προσπάθειά του να γνωρίσει και δαμάσει τον κόσμο, στην απέλπιδα επιθυμία του να καταλάβει τον εαυτό του και να εξυψωθεί ως άτομο. Εγείρονται ερωτήματα όπως το πόσο καλά γνωρίζει κάποιος τον εαυτό του, πόσο καλά γνωρίζει τον σύντροφό του και κατά πόσο είναι διατεθειμένος να χάσει μέρος του εαυτού του για να συνεχίσει να συνυπάρχει με τον σύντροφο που επέλεξε, να συνεχίσει να ζει τη ζωή που θεωρεί ότι θα του προσφέρει ευτυχία. Και, το σημαντικότερο για μένα, αν η ουτοπία που έχει πλάσει ο καθένας στο μυαλό του υπάρχει τελικά, αν η διακαής επιθυμία να καταβροχθιστεί η ευτυχία είναι εφικτή…
Ποτέ δε σταματάς να μαθαίνεις έναν άνθρωπο… Καλύτερα να μην ξεκινάς καν.
Η αλήθεια για τους ανθρώπους, Σ’ αυτό αναφερόταν, θαρρώ. Έρχεται άραγε ποτέ η στιγμή που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι τη γνωρίζουμε;
Ένα μυθιστόρημα που κόβει την ανάσα. Τραγικό αλλά και βαθιά συναισθηματικό και όπου το τέλος αποτελεί μια νέα αρχή για τον αναγνώστη του.
Περίληψη: Ν’ αρπάζεις τα πάντα. Να ορµάς ακάθεκτος στα όνειρα. Να καταβροχθίζεις τον ουρανό. Ένα µυθιστόρηµα δυνατό και γενναιόδωρο, που προσφέρει στον αναγνώστη το πανάρχαιο θαύµα µιας µεγάλης ιστορίας, καλώντας τον να χαθεί µέσα της.
Για τη δεκατετράχρονη Τερέζα τα καλοκαίρια στο Σπετσιάλε δε λένε να περάσουν. Ατέλειωτες µέρες µε τη γιαγιά να διαβάζει αστυνοµικά και τον πατέρα της, µακριά από το γραφείο και τη γυναίκα του, να γίνεται και πάλι µυστηριώδης, και ζωντανός, σαν την Απουλία, τον τόπο όπου γεννήθηκε.
Και ξάφνου, ένα ζεστό βράδυ, τα βλέπει κρυφά να βουτούν στην πισίνα, ολόγυµνα, κι αυτά τα τρία αγόρια µπαίνουν στη ζωή της σαν ορµητικός άνεµος. Ο Νίκολα, ο Τοµµάζο και ο Μπερν. Θα τη δεχτούν στην παρέα τους και τα επόµενα είκοσι χρόνια θα τους ξαναβρίσκει στη γειτονική φάρµα, να σπέρνουν, να µαζεύουν, να καταστρέφουν, αναζητώντας µανιωδώς µια φωτιά που θα τους κρατήσει αναµµένους. Στο επίκεντρο βρίσκεται πάντα ο Μπερν, σαν µαγνήτης που τους τραβάει και τους σπρώχνει πέρα από τα όρια…
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Καταβροχθίζοντας τον ουρανό (Divorare il cielo)
Συγγραφέας: Paolo Giordano
Μετάφραση: Σταύρος Παπασταύρου
Εκδόσεις: Πατάκη
Σελίδες: 528
Ημερομηνία έκδοσης: Δεκέμβριος 2021
ISBN: 9789601695815
Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
