Ο κόκκινος λιμός – Ο πόλεμος του Στάλιν εναντίον της Ουκρανίας. Το βιβλίο της ειδικευμένης στα ιστορικά θέματα της σοβιετικής ιστορίας Anne Applebaum Ο κόκκινος λιμός αποκαλύπτει μία σειρά από άγνωστα σχετικά γεγονότα, αλλά και αποτρόπαια εγκλήματα, από την σχετικά πρόσφατη ιστορία της ΕΣΣΔ. Η συγγραφέας μας είναι ήδη γνωστή από το έργο της Γκουλάγκ, Σιδηρούν Πραπέτασμα το οποίο απέσπασε βραβείο Pulitzer.
Προσωπική άποψη: Λεύκη Σαραντινού
Με το παρόν πόνημα μας γνωστοποιεί το φρικιαστικό έγκλημα που διέπραξε ο Στάλιν εναντίον της Ουκρανίας τη δεκαετία του ’30 οδηγώντας στον θάνατo τουλάχιστον τέσσερα εκατομμύρια Ουκρανούς προκειμένου να τιμωρήσει τη χώρα για την απείθεια που αυτή επέδειξε απέναντι στο σοβιετικό καθεστώς κατά τις ουκρανικές επαναστάσεις του 1917 και του 1930. Άλλο ένα εκατομμύριο περίπου υπολογίζεται ότι ήταν πολίτες της υπόλοιπης Σοβιετικής Ένωσης.
Αυτά που θα διαβάσει ο αναγνώστης αδιαμφισβήτητα θα τον καταπλήξουν και θα τον σοκάρουν. Ακόμη κι αν κάποιοι γνωρίζουν αρκετά για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν με την ανοχή -ή και την εντολή- του Χίτλερ απέναντι σε λαούς διαφορετικούς από τον γερμανικό, θα συγκλονιστούν ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι ένας ηγέτης επέλεξε να οδηγήσει ο ίδιος τον δικό του λαό, τον σοβιετικό, -και όχι κάποιον άλλο- σε λιμοκτονία με την αυτοκτονική του πολιτική σχετικά με την κολεκτιβοποίηση και να επιδείξει πρωτοφανή αναλγησία απέναντι σε συμπατριώτες του στο όνομα της ταχείας εκβιομηχάνισης και της τιμωρίας για “κομμουνιστική απείθεια”. Το κυνήγι των κρυμμένων σιτηρών, το “κάρφωμα” των γειτόνων, οι ανελέητες διώξεις των διαφωνούντων με το Κόμμα, οι διώξεις κατά των Ουκρανών διανοούμενων, οι σπαρακτικές μαρτυρίες ανθρώπων που βασανίστηκαν ή ωθήθηκαν στη λιμοκτονία, οι ίδιοι μαζί με τις οικογένειές τους, όλα αυτά παρουσιάζονται με αμεσότητα και γλαφυρότητα που συγκινεί και τον πιο ψυχρό επαγγελματία ιστορικό στο βιβλίο της Applebaum.
Οι αγρότες βρίσκονταν σε μια απίθανη κατάσταση. Αν εργάζονταν σκληρά και το αγρόκτημά τους πήγαινε καλά, τότε γίνονταν κουλάκοι, «εχθροί του λαού». Όμως αν έκαναν την αντίθετη επιλογή και παρέμεναν μπεντνιάκ, φτωχοί αγρότες, τότε ήταν σε χειρότερη μοίρα από τους «Αμερικανούς αγρότες», τους οποίους υποτίθεται ότι ανταγωνίζονταν. Έμοιαζε να μην υπάρχει διαφυγή από αυτή την παγίδα».
Το έργο εξετάζει επίσης και τη διαδικασία συγκάλυψης του εγκλήματος που ενορχηστρώθηκε οργανωμένα από το σοβιετικό καθεστώς, καθώς και τα σταδιακή αποκατάσταση της μνήμης του λιμού και της χρησιμοποίησής του ως “πολιτικό παιχνίδι” από τις σημερινές κυβερνήσεις της Ουκρανίας και της Ρωσίας. Παράλληλα διερευνούνται πτυχές που αφορούν την ουκρανική επανάσταση του 1917 και του 1919 και αναλύεται η πολιτική της κολεκτιβοποίησης σε όλες τις διαστάσεις της, από την εφαρμογή μέχρι και τις οδυνηρές συνέπειες που αυτή είχε για τον σοβιετικό λαό. Τέλος, η συγγραφέας απαριθμεί τα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν για να διατηρήσουν το «χολοντομόρ», όπως αποκαλείται στην Ουκρανία, στη συλλογική μνήμη.
Αναμφισβήτητα το δυνατό σημείο του έργου είναι τα άγνωστα συγκλονιστικά γεγονότα για τα οποία ο μέσος Ευρωπαίος και Έλληνας δεν έχει ακούσει ποτέ τίποτε, καθώς και οι δεινές αφηγηματικές ικανότητες της συγγραφέως που κάνουν προσιτό και εύκολα προσεγγίσιμο ένα αμιγώς επιστημονικό και σχετικά δυσπρόσιτο ζήτημα. Πρόκειται για ένα πόνημα που θα βρουν εξαιρετικά ενδιαφέρον όσοι συνήθως εντρυφούν στην ανακάλυψη άγνωστων πτυχών της ιστορίας του 20ου αιώνα και των εγκλημάτων του υπαρκτού σοσιαλισμού στη Ρωσία. Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνεται ακόμη σπάνιο φωτογραφικό υλικό το οποίο αποτυπώνει όλη τη φρίκη που βίωσε η Ουκρανία εξαιτίας της ανελέητης σταλινικής πολιτικής.
Περίληψη: Από τη συγγραφέα του Γκουλάγκ και του Σιδηρού Παραπετάσματος, η αποκαλυπτική ιστορία ενός από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του Στάλιν, που οι προεκτάσεις του είναι αισθητές μέχρι σήμερα.
Το 1929 ο Στάλιν εγκαινίασε την κολεκτιβοποίηση της γεωργίας, στην πράξη μια δεύτερη ρωσική επανάσταση, η οποία εξανάγκασε εκατομμύρια αγρότες να αποποιηθούν τη γη τους και να ενταχθούν σε κολχόζ. Το αποτέλεσμα ήταν ένας καταστροφικός λιμός, ο πιο φονικός στην ευρωπαϊκή ιστορία. Τουλάχιστον πέντε εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν στην ΕΣΣΔ την περίοδο 1931-33. Αντί να στείλει βοήθεια, το σοβιετικό κράτος χρησιμοποίησε τον λιμό για να απαλλαγεί από ένα πολιτικό πρόβλημα. Από τους νεκρούς, τα τρία και πλέον εκατομμύρια ήταν Ουκρανοί, που δεν υπήρξαν τυχαία θύματα μιας κακής πολιτικής, αλλά στοχευμένα θύματα του κράτους.
-Σ’ αυτή την έγκυρη και συνταρακτική μελέτη, η Άπλμπαουμ αποδεικνύει αυτό για το οποίο υπήρχαν πάντα υποψίες. Ύστερα από μια σειρά εξεγέρσεων που αναστάτωσαν την Ουκρανία, ο Στάλιν σχεδίασε τον αφανισμό της ουκρανικής αγροτιάς. Το κράτος έκλεισε τα σύνορα της Δημοκρατίας της Ουκρανίας και άρπαξε όλα τα διαθέσιμα τρόφιμα. Σύντομα ξέσπασε λιμός και οι άνθρωποι έτρωγαν οτιδήποτε –χόρτα, φλοιούς δέντρων, σκύλους, ψοφίμια, σε μερικές περιπτώσεις ακόμη και ανθρώπινη σάρκα– παλεύοντας για να επιβιώσουν σε μια τερατώδη συνθήκη.
Σήμερα που η Ουκρανία ξαναβρίσκεται μ’ έναν τρόπο στο στόχαστρο της Ρωσίας, το βιβλίο αυτό υπενθυμίζει ένα από τα χειρότερα εγκλήματα του εικοστού αιώνα.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Ο κόκκινος λιμός
Συγγραφέας: Applebaum Anne
Μετάφραση: Μενέλαος Αστερίου
Εκδόσεις: Αλεξάνδρεια
Σελίδες: 512
ΙSBN: 9789602218051
Ημερομηνία έκδοσης: 10/2019
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
