“Η τριλογία της Κοπεγχάγης” είναι το αυτοβιογραφικό βιβλίο που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη με το οποίο η συγγραφέας Τόβε Ντιτλέουσεν μοιράζεται μαζί μας τη ζωή της.
Προσωπική άποψη: Βίκυ Ζηλιασκοπούλου
Στην αρχή μας μιλά για τα παιδικά της χρόνια στην Κοπεγχάγη του μεσοπολέμου, σε μια οικογένεια που τα βγάζει πέρα με δυσκολία. Μας περιγράφει την καθημερινότητα ενός κοριτσιού που διαφέρει από τα περισσότερα, αφού όνειρό της είναι να μπορέσει κάποια στιγμή να εκδώσει τα ποιήματα που γράφει, σε αντίθεση με τις συνομήλικές της που απλά θέλουν να δημιουργήσουν οικογένεια και να έχουν “κάποιον να τις συντηρεί”. Μας λέει αρκετά πράγματα για την οικογενειακή της ζωή, για τους γονείς και τον αδερφό της και το πόσο περισσότερες ελευθερίες και δικαιώματα έχει αυτός ως αγόρι. Δύσκολα χρόνια, τη σημαδεύουν, ειδικά αφού η μητέρα της είναι πολύ διαφορετικός χαρακτήρας. Ανάμεσά τους δεν υπάρχει σημείο επαφής, δεν την καταλαβαίνει, δεν αποδέχεται τη διαφορετικότητά της και τις περισσότερες φορές δεν τη στηρίζει.
Την κοιτάζω και καταλαβαίνω πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Είναι πιο μικροκαμωμένη από άλλες ενήλικες γυναίκες, νεότερη από άλλες μητέρες, υπάρχει ένας κόσμος πέρα από τον δρόμο μας που τον φοβάται, κι όποτε τον φοβόμαστε και οι δύο μαζί, εκείνη θα με μαχαιρώνει πισώπλατα.
Η Τόβε ενηλικιώνεται ταυτόχρονα με την εισβολή του Χίτλερ στην Αυστρία. Η ιστορία της από εκείνο το σημείο και μετά έχει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον από ό,τι τα παιδικά της χρόνια. Δεν μένει στον πόλεμο και τις συνέπειές του, αν δεν το ανέφερε περιστασιακά θα ξεχνούσα ότι μιλά για εκείνα τα χρόνια. Μας περιγράφει τις σχέσεις της και το πώς κατάφερε να γίνει μια γνωστή ποιήτρια και συγγραφέας, μιλά για τους γάμους της και τις φιλίες της. Περιγράφει με πολύ όμορφο τρόπο τα συναισθήματά της χωρίς να πλατειάζει και να κουράζει. Και όλα αυτά μέχρι την τελευταία ενότητα, όπου εκεί αλλάζει όλη η μορφή του βιβλίου.
Είναι ελάχιστα τα βιβλία που μιλούν τόσο ξεκάθαρα για την εξάρτηση από ουσίες ή εγώ τουλάχιστον δεν έχω πετύχει αρκετά. Περιγράφει τον τρόπο που εθίστηκε στα ναρκωτικά, μιλά ξεκάθαρα για όσα έκανε ώστε να μπορεί να έχει τη δόση που ζητούσε το σώμα της και για το πόσο απομακρύνθηκε από όλα όσα την ενδιέφεραν μέχρι τότε, όταν πια έγινε μια “κανονική τοξικομανής”, καθώς και για τις προσπάθειες που έκανε να απεξαρτηθεί.
Μολονότι τα βράδια μας στο σπίτι είναι μελαγχολικά και μονότονα, τα προτιμώ από τις βραδιές με τους διάσημους καλλιτέχνες. Όταν είμαι μαζί τους με καταλαμβάνει ντροπή και αμηχανία, είναι αδύνατο να σκαρφιστώ έξυπνες απαντήσεις στις κεφάτες παρατηρήσεις τους, λες και το στόμα μου είναι γεμάτο πριονίδι.
Είναι από τα βιβλία που διάβαζα και έλεγα μέσα μου “μακάρι να είχε κι άλλο τόσο”. Δεν είναι μόνο ότι η ζωή της Τόβε είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Όλος ο λόγος της είναι εθιστικός. Άλλες φορές με χιούμορ και άλλες προκαλώντας στεναχώρια, πάντα όμως με όμορφη γλώσσα, με ηρεμία μπορώ να πω, ακόμη και όταν περιγράφει άσχημα συναισθήματα, μας βάζει μέσα στη ζωή της. Στο πρώτο μέρος, που μιλά για τα παιδικά της χρόνια, κάθε κεφάλαιο αποτελεί μια ξεχωριστή ανάμνηση χωρίς να συνεχίζεται απαραίτητα η ιστορία στο επόμενο. Υπάρχει ωστόσο συνοχή και χρονική συνέχεια ανάμεσά τους. Στις επόμενες ενότητες, όπου είναι ενήλικη, η εξιστόρηση γίνεται εντελώς γραμμική και ακολουθεί τα χρόνια που περνάνε. Είναι μια ξεκάθαρη περιγραφή των δυσκολιών που συναντά μια γυναίκα που έχει όνειρα για τη ζωή της διαφορετικά από τα συνηθισμένα. Εξαιρετικό βιβλίο με αξιοσημείωτα καλή μετάφραση.
Περίληψη: Η Τριλογία της Κοπεγχάγης αναγνωρίζεται σήμερα ως το αριστούργημα της Tove Ditlevsen, μιας από τις πλέον σημαντικές φωνές της δανέζικης λογοτεχνίας του 20ού αιώνα και πρωτοπόρου της εξομολογητικής γραφής. Η Παιδική ηλικία (1967) αφηγείται την ιστορία ενός «απροσάρμοστου» παιδιού που μεγαλώνει σε μια εργατική γειτονιά της Κοπεγχάγης και αποφασίζει, πάση θυσία, να γράψει ποιήματα· τα Νιάτα (1967) περιγράφουν τις πρώτες εμπειρίες μιας νεαρής γυναίκας στα άγνωστα εδάφη της σεξουαλικότητας, της εργασίας και της αυτονομίας. Στην Εξάρτηση (1971), η Ditlevsen συνεχίζει να αυτοβιογραφείται μιλώντας για τους τέσσερις γάμους της. Ο πρώτος της σύζυγος, γνωστός άνθρωπος των γραμμάτων, τη βοήθησε να εκδώσει τα ποιήματά της, ενώ ο τρίτος, ένας δόλιος και χειριστικός γιατρός, την ενθάρρυνε να βυθιστεί στον εφιάλτη της εξάρτησης από τα ναρκωτικά.
Η αφηγήτρια, με χιούμορ και μελαγχολία, παλεύει διαρκώς στην πολυτάραχη ζωή της να συμφιλιώσει τη συγγραφική της κλίση με ρόλους διαδοχικούς και αντιμαχόμενους: κόρη, σύζυγος, μητέρα, εξαρτημένη…
Η Ditlevsen γράφει για τη γυναικεία εμπειρία και ταυτότητα με ζωντάνια και εξαιρετικά σύγχρονο τρόπο, που συνομιλεί με τις φεμινιστικές αναζητήσεις του 21ου αιώνα. Παρουσιάζει καθηλωτικά την πορεία μιας γυναίκας προς την ενηλικίωση, σε έναν κόσμο με περίπλοκες φιλικές σχέσεις, παθιασμένους έρωτες και δύσκολους οικογενειακούς δεσμούς – και, μ’ αυτή την έννοια, είναι η απάντηση της Κοπεγχάγης στα ναπολιτάνικα μυθιστορήματα της Έλενα Φερράντε. Θεωρείται επίσης πρόδρομος αυτοβιογραφούμενων συγγραφέων όπως η Αννί Ερνό, η Ρέιτσελ Κασκ και η Ντέμπορα Λέβυ. Η τριλογία της αρδεύεται από τις δικές της εμπειρίες, αλλά διαβάζεται σαν το πιο συναρπαστικό είδος μυθοπλασίας.
Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Η τριλογία της Κοπεγχάγης – Παιδική ηλικία/Νιάτα/Εξάρτηση
Συγγραφέας: Τόβε Ντιτλέουσεν
Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά
Εκδόσεις: Πατάκη
Σελίδες: 480
Ημερομηνία έκδοσης: Ιούνιος 2023
ISBN: 9786180704952
Επιμέλεια κειμένου: Ζωή Τσούρα
