Middlesex
Προσωπική άποψη: Aγάπη Ντόκα
Το βρήκα σε κατάλογο ως ένα από τα δέκα βιβλία που πρέπει να διαβάσει κάποιος. Τα υπόλοιπα εννέα δεν μου είπαν και πολλά από την περίληψή τους. Αυτό όμως…
Είναι αδύνατον να περιγράψεις με λίγα λόγια την υπόθεση αυτού του βιβλίου! Χωρισμένο σε τέσσερα βιβλία – το 4ο είναι συγκλονιστικό! – και κάθε βιβλίο με αρκετά κεφάλαια, διηγείται την ιστορία τριών γενεών, για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την πορεία των ανθρώπων και πώς ένα διαφορετικό χρωμόσωμα ταξίδεψε μέσα στο χωροχρόνο για να καταλήξει να εκφραστεί σε έναν άνθρωπο: την Καλλιόπη, που στην πορεία της ζωής της θα ανακαλύψει ότι είναι ερμαφρόδιτη, υπερισχύοντας η ανδρική της πλευρά και ως εκ τούτου θα μεταμορφωθεί σε Καλ.
Η Ευφροσύνη γέννησε την Δεισδαιμόνα και τον Λέφτυ, οι οποίοι –αν και αδέλφια– έγιναν σύζυγοι και έφεραν στον κόσμο τον Μίλτον και την Ζο. Ο Μίλτον παντρεύτηκε την Τέσσι, ξαδέλφη των γονιών του και έκαναν τον Φαλιμέντο και την Καλλιόπη/Καλ.
Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν: η Σουρμελίνα Ζίσμο (το γένος Παπαδιαμαντοπούλου) δεν ήταν μόνο ξαδέλφη του παππού μου. Ήταν και γιαγιά μου επίσης. Ο πατέρας μου ήταν ανιψιός της ίδιας του της μάνας (και του πατέρα του). Εκτός του ότι ήταν παππούδες μου, η Δεισδαιμόνα και ο Λέφτυ ήταν θείοι του πατέρα και της μητέρας μου.
Το Αντικείμενο –γυναικείο πρόσωπο, φίλη της Καλλιόπης, της οποίας το όνομα δεν αναφέρεται πουθενά μέσα στην ιστορία– είναι αυτή που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή της Καλλιόπης και εξαιτίας της θα ξεκαθαρίσει την ταυτότητά της.
Από τις πρώτες γραμμές με συνεπήρε! Με γλώσσα απλή, διηγείται ιστορίες ανθρώπων και συγχρόνως μας τοποθετεί στον χρόνο με ιστορικά στοιχεία, που είναι όμως απλές αναφορές, ίσα να κατανοούμε τι συνθήκες επικρατούν την συγκεκριμένη εποχή και πώς διαμορφώνονται οι κοινωνικές εξελίξεις που συντελούνται σε όλα τα επίπεδα.
Ανέφερα, άραγε, πώς ήταν πλαισιωμένοι το καλοκαίρι οι δρόμοι της Σμύρνης με καλάθια γεμάτα ροδοπέταλα; Και πώς όλοι στην πόλη ήξεραν να μιλούν γαλλικά, ιταλικά, ελληνικά, τούρκικα, αγγλικά και γερμανικά;
Σε όλη την εξιστόρηση μεταβαίνει από το ένα άρθρο στο άλλο, από αρσενικό σε θηλυκό και τούμπαλιν, ανάλογα με την ηλικία στην οποία αναφέρεται: μέχρι τα 14 είναι η Κάλλι. Μετά το κούρεμα των μαλλιών της, αλλάζει το άρθρο του γένους και αναφέρεται πλέον στον εαυτό του ως άρρεν, ως Καλ.
Γεννήθηκα δύο φορές: πρώτα σαν κοριτσάκι, μια μέρα του Γενάρη του 1960 ξεχασμένη από την αιθαλομίχλη, στο Ντητρόιτ. Και πάλι μετά, σαν έφηβος, σε κάποιο θάλαμο στα Επείγοντα, κοντά στο Πετόσκυ του Μίσιγκαν, τον Αύγουστο του 1974.
Παρόλο που αναφέρονται αρκετά ονόματα, δεν μπερδεύεσαι, γιατί όλα έρχονται τόσο ομαλά, που έχεις ήδη χωνέψει για ποιόν μιλάει, πριν προστεθεί το επόμενο πρόσωπο. Όλα εμφανίζονται, παίζουν το ρόλο τους και εξαφανίζονται στο μέλλον, εκτός από κάποια που είναι σταθερά και που είναι οι συντελεστές όλης της ιστορίας.
Η αιμομιξία που συντελείται αναφέρεται ως κάτι που στα μικρά μέρη ήταν επιτρεπτό, αν και αυτή η συγκεκριμένη αιμομιξία, σε κανένα μέρος δεν θα ήταν αποδεκτή!
Μπορεί ο όγκος του βιβλίου να είναι μεγάλος, όμως διαβάζεται τόσο εύκολα, που πραγματικά δεν σου κάνει καρδιά να το αφήσεις απ’ τα χέρια σου!
Η γραφή είναι πρωτοπρόσωπη και τριτοπρόσωπη, με εναλλαγές στην κατάλληλη στιγμή για να σου κεντρίσει –περισσότερο- το ενδιαφέρον.
Οι διάλογοι ζωντανοί, τα πρόσωπα θαρρείς και τα έχεις μπροστά σου.
Και να μια ερώτηση στην οποία ακόμα δεν μπορώ να απαντήσω: Άραγε κατάλαβα στο φτερό τα κόλπα των αντρών, επειδή ήταν γραφτό μου να μηχανορραφώ κι εγώ με τον ίδιο τρόπο; Ή μήπως και τα κορίτσια συλλαμβάνουν τι κρύβεται πίσω από τα τεχνάσματα και απλώς κάνουν πως δε δίνουν σημασία;
Ο Ευγενίδης παίζει με την διττή σημασία της λέξης Middlesex, καθώς αναφέρεται και στην ιδιαίτερη γενετικά ταυτότητα της ηρωίδας του και στο μέρος που κατοίκησε.
Όπως γράφει και στο εξώφυλλο:
«…Δαιμονικά ευφυές, εντυπωσιακά ευκολοδιάβαστο και συγκινητικό, το Middlesex γίνεται εκείνο το σπάνιο υβρίδιο του πολιτισμού, το συναρπαστικό ανάγνωσμα που αφήνει άφωνους τους κριτικούς». DAN CRYER, Newsday
Περίληψη: Το Middlesex αφηγείται τη συνταρακτική ιστορία της Καλλιόπης Στεφανίδη και τριών γενεών της ελληνοαμερικανικής οικογένειας Στεφανίδη, οι οποίοι ταξίδεψαν από ένα μικρό χωριουδάκι απέναντι από τον Όλυμπο της Μικράς Ασίας στο Ντιτρόιτ της ποτοαπαγόρευσης, έζησαν τις ένδοξες ημέρες στην πόλη της αυτοκινητοβιομηχανίας και τις φυλετικές ταραχές του 1967, προτού μετακομίσουν στις δεντροφυτεμένες λεωφόρους του Γκρος Πουέντ, στο Μίσιγκαν. Για να καταλάβει η Καλλιόπη τον λόγο που δεν είναι σαν τα άλλα κορίτσια, αναγκάζεται να αποκαλύψει ένα μεγάλο οικογενειακό μυστικό και την εκπληκτική γενετική ιστορία που μεταμορφώνει την Κάλλι σε Καλ, έναν από τους πιο τολμηρούς και υπέροχους αφηγητές στη σύγχρονη μυθιστορία. Λυρικό και συναρπαστικό, το Middlesex είναι μια απολαυστική αναβίωση του αμερικανικού έπους.
«Η κεντρική ηρωίδα Κάλλι ξεκινά τη ζωή της σαν κορίτσι, η εφηβεία της αποκαλύπτει σιγά σιγά τον ανδρισμό που κρύβει μέσα της και στα δεκατέσσερά της μια χειρουργική επέμβαση ξεκαθαρίζει τα πράγματα: η Κάλλι είναι από δω και πέρα ο Καλ. Είναι λοιπόν όλα ζήτημα γονιδίων, μπορεί ο γενετικός ντετερμινισμός να ερμηνεύσει τα πάντα; «Το βιβλίο μου» μας ξεκαθαρίζει ο Ευγενίδης «έχει θέμα τη γενετική, όχι όμως εις βάρος της ψυχολογικής ανάλυσης της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Το αντίθετο μάλιστα, αντιστρατεύεται την τρέχουσα εκλαϊκευμένη μορφή της γενετικής που θεωρεί την ανθρώπινη συμπεριφορά γενετικά προκαθορισμένη. Οι περισσότεροι γενετικοί επιστήμονες υποστηρίζουν σήμερα ότι η ανθρώπινη ταυτότητα είναι το αποτέλεσμα μιας περίπλοκης διάδρασης ανάμεσα σε ένα 50% γενετικά προκαθορισμένων συστατικών και σε ένα 50% περιβαλλοντικών παραγόντων. Η Κάλλι γεννιέται με ένα μεταλλαγμένο γονίδιο, αλλά υπερβαίνει μέσα από την ιστορία αυτόν τον προκαθορισμό, η μοίρα κατά συνέπεια δεν είναι άφευκτη, για να ανατρέξω στην εννοιολογία των αρχαίων Ελλήνων».
Σπύρος Μοσκόβου, Το Βήμα, 30-3-2003
«Λίγο Τρίστραμ Σάντι, λίγο Ισμαήλ, λίγο Χόλντεν Κόλφιλντ, ο Καλ είναι ένας εκπληκτικά συναρπαστικός αφηγητής… Εντυπωσιακό… Ένα βαθιά συγκινητικό πορτρέτο μιας οικογένειας και της ταραχώδους πορείας της στον αμερικανικό εικοστό αιώνα».
MICHICO KAKUTANI, The New York Times
Ο Ευγενίδης προσκαλεί τους πάντες σ’ αυτό το σπουδαίο ελληνοαμερικανικό μυθιστόρημα […] Με το Middlesex, ένα ερωτικό ποίημα αφιερωμένο στη δική του ελληνική «οικογένεια», αποδεικνύει τη ανυπέρβλητη λογοτεχνική του δεινότητα.
The Philadelphia Inquirer
«Όλα τα πρόσωπα που συναντούμε στο Middlesex σφύζουν από ζωή… Ο Ευγενίδης καταπιάστηκε με το μεγαλύτερο από όλα τα μυστήρια –Ποιοι είμαστε ακριβώς και από πού ερχόμαστε; – και έπλασε μια ιστορία που καταφέρνει να είναι διαφωτιστική και αξεπέραστη».
Los Angeles Times Book Review
«Η έκταση του βιβλίου δίνει την εντύπωση ότι το χέρι του συγγραφέα τεντώνεται ολοένα και πιο μακριά για να συμπεριλάβει περισσότερους ανθρώπους, περισσότερη ζωή… ένα τιτάνιο έργο πολυπραγμοσύνης, φαντασίας και αγάπης».
The New York Times Book Review
«Ένα εκπληκτικά πλούσιο, φιλόδοξο μυθιστόρημα – του αξίζει να έχει τεράστια επιτυχία».
Salman Rushdie
«Επιτέλους το Ντητρόιτ απέκτησε το μεγάλο του μυθιστόρημα. Αυτό που κέρδισε το Δουβλίνο από τον Τζέιμς Τζόυς – ένα ανεξάντλητο, φιλόδοξο, τρυφερό, οργισμένο και παιχνιδιάρικο χρονικό όλων την καλών και των κακών – το Ντητρόιτ το απέκτησε από το δικό του τέκνο, τον Τζέφρυ Ευγενίδη».
Mart Salij, Derroit Free Press
«Ό, τι κι αν περιμένατε, θα εκπλαγείτε από το Middlesex (…) ένα συνταρακτικό έπος (…) το είδος του βιβλίου που σε προκαλεί να το διαβάσεις μέσα σε μια μέρα, και να το ξαναδιαβάσεις αμέσως μετά».
Jonathan Safran Foer, Bomb
Στοιχεία βιβλίου:
Τίτλος: MIDDLESEX
Συγγραφέας: Jeffrey Eugenides
Εκδοτικός Οίκος: Πατάκης
Έκδοση: Αθήνα, Ιούνιος 2014
Σελίδες: 752
ISBN: 9789601655116
Βραβείο Πούλιτζερ 2003
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ
