Κόκκινος Άρης
Προσωπική άποψη: Ηλίας Τσιάρας
Προτού εκφράσω την οποιαδήποτε σκέψη μου αναφορικά με τον Κόκκινο Άρη, επιτρέψτε μου να ζητήσω ένα μεγάλο συγνώμη από τις εκδόσεις Φανταστικός Κόσμος που άργησα πάρα μα πάρα πολύ μέχρι να κάτσω να γράψω αυτό το review. Λίγο το μεταπτυχιακό βλέπετε, κάτι η διοργάνωση του Fantasmagoria, έχω και δύο παιδιά, ε δε θέλει και πολύ. Πόσο μάλλον, όταν και το ίδιο το βιβλίο δε σε βοηθάει. Αλλά ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Δεν μπορούσε να τους το πει. Κανένας δεν μπορούσε να τους το πει. Μόνο ο χρόνος και ο ίδιος ο Άρης. Και στο μεταξύ θα ενεργούσαν σε προφανή αντίθεση με το συμφέρον τους. Αυτό συνέβαινε συνεχώς, αλλά πώς μπορούσε να γίνεται τώρα; Γιατί ήταν τόσο ανόητοι οι άνθρωποι;
Για ακόμα μια φορά, θα αναγκαστώ να περιαυτολογήσω (δε θέλω και πολύ, είναι αλήθεια) προκειμένου να τεκμηριώσω τα λεγόμενά μου. Είμαι απόφοιτος του Φυσικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ήτοι έχω κάποιες γνώσεις αστρονομίας, διαστημικής μηχανικής και παραγωγής ενέργειας από πυρηνικούς αντιδραστήρες. Παρ’ όλα αυτά, το όλο θέμα του εποικισμού του Κόκκινου Πλανήτη και της αναγκαστικής γαιοποίησης αυτού, με κούρασαν αφάνταστα.
Κατανοώ πως το θέμα του βιβλίου είναι αυτό ακριβώς, αλλά και πάλι οι τόσες πολλές επιστημονικές-τεχνικές λεπτομέρειες, οι ατέλειωτες περιγραφές της ιδιάζουσας επιφάνειας του Άρη και τα κοσμογονικά αίτια που οδήγησαν στη διαμόρφωση αυτής, οι διάφορες εικασίες/οπτικές ειδικών επιστημόνων διαφορετικών κλάδων που εκτείνονται σε ένα πολύ μεγάλο μέρος του πρώτου τόμου καθιστούσαν την όλη εμπειρία της ανάγνωσης νωθρή και σίγουρα όχι διασκεδαστική. Βέβαια, όλο αυτό δεν είναι παρά το περιτύλιγμα του αφηγηματικού έργου του Robinson.
«Η απόσταση του αεροσύγχρονου δορυφόρου από το κέντρο της μάζας είναι 20.435 χιλιόμετρα, και η ακτίνα του ισημερινού είναι 3.386 χιλιόμετρα, οπότε η απόσταση από την επιφάνεια ως το αεροσύγχρονο σημείο είναι 17.049 χιλιόμετρα∙ αν το διπλασιάσεις και προσθέσεις την ακτίνα, είναι 37.484 χιλιόμετρα»
Ο Κόκκινος Άρης στον πυρήνα του είναι ένα βιβλίο ξεκάθαρα πολιτικό, μια δηκτική ματιά σε μια παρακμάζουσα υλιστική/καπιταλιστική/εταιρική κοινωνία. Οι φιλοσοφικές προεκτάσεις μιας μικρής κοινωνίας επιστημόνων σε έναν νέο, παρθένο κόσμο ως ένα κοσμικό tabula rasa είναι κάτι παραπάνω από εμφανείς και καλοδεχούμενες, με κύριο σκοπό να προβληματίσουν και να αφυπνίσουν τον αναγνώστη, στρέφοντάς τον, ίσως λιγάκι πιο πατερναλιστικά από όσο θα μου άρεσε, στην αναγκαιότητα της δημιουργίας ασφαλών κοινωνικών δεσμών και συλλογικών προσπαθειών.
Στην προσπάθειά του αυτή όμως, ο συγγραφέας υποπίπτει σε μια αφελή γενίκευση, μια απλούστευση που θυμίζει καρικατούρα ταινιών παλιάς εποχής. Αναφέρομαι στο θέμα της σκιαγράφησης των χαρακτήρων και την υπερβολική κατάδειξη φυλετικών στερεοτύπων, ιδίως σε ό,τι αφορά την αέναη ψυχροπολεμική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ. Επειδή όμως θέλω να είμαι δίκαιος, μπορεί οι δευτερεύοντες χαρακτήρες να είναι κάπως μονοδιάστατοι (και πολυάριθμοι) όμως ο ψυχισμός των κύριων πρωταγωνιστών του Κόκκινου Άρη είναι από τους αρτιότερους που έχω συναντήσει ποτέ στον χώρο της Επιστημονικής Φαντασίας κι όχι μόνο.
Ειδικότερα το συναισθηματικά φορτισμένο δίπολο που αναπτύσσεται μεταξύ των διαμετρικά αντίθετων χαρακτήρων των Τζον Μπουν και Φρανκ Τσάλμερς πυροδοτεί μια σειρά εξελίξεων που βοηθούν τα μέγιστα στην πλοκή, αναδεικνύοντας παράλληλα με τον πιο γλαφυρό τρόπο την αρχέγονη ανάγκη του ανθρώπου για αγάπη, κατανόηση και αποδοχή, παραγκωνίζοντας τον έρωτα σε μια ενστικτώδη αντίδραση που οφείλεται σε νευροχημικές διεργασίες του εγκεφάλου μας. Κι όλα αυτά, μέσω ενός παράδοξου ερωτικού τριγώνου.
Επειδή η Μάγια φαινόταν τόσο αληθινή! Το γέλιο της, τα άσπρα της μαλλιά, το πάθος της, μα τον Θεό: το ιδρωμένο δέρμα της και τα πλευρά που ξεπρόβαλλαν από κάτω, που γλιστρούσαν μπρος και πίσω στα δάχτυλά του σαν σχισμές φράχτη, που τον έλιωναν με τους παροξυσμούς του οργασμού.
Όπως ίσως και να έχετε καταλάβει, ακόμα κι εγώ δεν είμαι απόλυτα βέβαιος για την τελική ετυμηγορία του Κόκκινου Άρη. Από τη μία, από όσο διάβασα και στο διαδίκτυο, αποτελεί ένα ρεαλιστικό αφήγημα σχετικά με τη γαιοποίηση και τη μετέπειτα εποίκηση του κόκκινου πλανήτη. Σίγουρα έχει πολλά καλά στοιχεία, πολύ όμορφες και ζωντανές περιγραφές εξωγήινων τοπίων και βαθιά νοήματα σχετικά με το τι σημαίνει να είναι κανείς άνθρωπος.
Από την άλλη, αυτός ο ανηλεής βομβαρδισμός επιστημονικών πληροφοριών και η –αναγκαστική– χρήση δυσνόητων τεχνοκρατικών βερμπαλισμών σε μια συνολική έκταση άνω των 760 σελίδων, το καθιστά ένα βαρύ και δύσκολο μυθιστόρημα. Δεν το θεωρώ τόσο καλό ώστε να δικαιολογείται το βραβείο Nebula το οποίο κέρδισε το 1993. Το γεγονός όμως πως επί της ουσίας πρόκειται για το πρώτο μέρος μιας τριλογίας (ακολουθούν τα Green Mars και Blue Mars), δε σας κρύβω πως με ιντριγκάρει και με βάζει σε σκέψεις για μια δεύτερη ευκαιρία.
Περίληψη: Κόκκινος Άρης. Ο κόκκινος πλανήτης. Αφού είναι ο πλησιέστερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος στη Γη, δεν θα έπρεπε να υπάρχει ζωή πάνω του; Ονειρευόμασταν τους κατασκευαστές των καναλιών τα οποία βλέπαμε με το τηλεσκόπιο, τις γκρεμισμένες πόλεις, τους χαμένους αρειανούς πολιτισμούς, τις πιθανότητες επαφής με εξωγήινους. Ύστερα πήγαν εκεί οι αποστολές Βίκινγκ και Μάρινερ, και δεν έστειλαν πίσω τίποτα. Ο Άρης ήταν ένας έρημος πλανήτης: δίχως ζωή, στέρφος, ακατοίκητος.
Το 2019, ο πρώτος άνθρωπος πάτησε την επιφάνεια του Άρη· ο Τζον Μπουν, Αμερικανός ήρωας.
Το 2027, εκατό από τους πιο λαμπρούς επιστήμονες και ερευνητές της Γης έκαναν την πρώτη μαζική προσεδάφιση. Αποστολή τους; Να δημιουργήσουν έναν καινούριο κόσμο, να γαιοποιήσουν έναν πλανήτη με αραιή ατμόσφαιρα, δίχως μαγνητόσφαιρα, με εξαιρετικά ψυχρές κλιματικές συνθήκες, μεταμορφώνοντάς τον σε μια Εδέμ γεμάτη ανθρώπους, φυτά και ζώα.
Στοιχεία βιβλίων
Τίτλος: Κόκκινος Άρης, Α & Β τόμος
Συγγραφέας: Kim Stanley Robinson
Εκδόσεις: Φανταστικός Κόσμος
ISBN: 978-618-5194-24-6
Σελίδες Α’ τόμου: 384
Σελίδες Β’ τόμου: 392
Έτος Έκδοσης : 2018
Επεξεργασία εικόνας: Παναγιώτα Γκουτζουρέλα
Υποστηρίξτε το blog μας με μία δωρεά, πατώντας εδώ.
